Saturday, March 2, 2024

                                                      ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ 
                                  ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਰਾਹਤ, ਹਿਮਾਚਲ ਨੂੰ ਝਟਕਾ !
                                                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੱਜ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚਲੇ ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ ਨੂੰ ਸਟੇਟਸ-ਕੋ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫੌਰੀ ਖਤਰਾ ਟਲ ਗਿਆ ਹੈ। ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ ਦੀ ਲੀਜ਼ ਭਲਕੇ 2 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਖ਼ਦਸ਼ਾ ਸੀ ਕਿ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਲੀਜ਼ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅੱਜ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਐਡਵੋਕੇਟ ਜਨਰਲ ਦਫ਼ਤਰ ਨਾਲ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਵੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਪ੍ਰਾਪਤ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁਣ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਇਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਹਿੱਤ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ ਨੂੰ ਸਟੇਟਸ-ਕੋ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਤੋਂ 110 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦੇ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅੜਿੱਕਾ ਨਾ ਪਵੇ।

          ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿਆਸੀ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੱਖ ’ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਅੱਜ ਪੱਤਰ ਜਾਰੀ ਕਰ ਕੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ ਬਾਰੇ ਆਖਰੀ ਫੈਸਲਾ ਲਏ ਜਾਣ ਤੱਕ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ’ਤੇ ਸਟੇਟਸ-ਕੋ ਰਹੇਗਾ। ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸੁੱਖੂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦੇ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਕਿ 2 ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਇੰਜਨੀਅਰਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ ਦਾ ਅਸਾਸਿਆਂ ਸਣੇ ਚਾਰਜ ਸੰਭਾਲ ਲਵੇਗੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਿਜਲੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਟੀਮ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਉਪਰੋਕਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਮਸ਼ਵਰੇ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਕ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

         ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਪੁਨਰਗਠਨ ਐਕਟ 1966 ਤਹਿਤ ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਅਲਾਟ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 3 ਮਾਰਚ 1925 ਨੂੰ ਮੰਡੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਹਕੂਮਤ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਈ 99 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੀਜ਼ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲੀਜ਼ ਦੀ ਮਿਆਦ ਭਲਕੇ 2 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਉੱਧਰ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਆਖ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਗਰੋਂ ਸਾਰੇ ਅਸਾਸੇ ਭਾਰਤੀ ਹਕੂਮਤ ਅਧੀਨ ਆਉਣ ਕਰ ਕੇ ਪੁਰਾਣੀ ਲੀਜ਼ ਦਾ ਕੋਈ ਤੁਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਨਰਗਠਨ ਐਕਟ 1965 ਵਿੱਚ ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਮਈ 1967 ਅਤੇ 22 ਮਾਰਚ 1972 ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਭੇਜ ਕੇ ‘ਸ਼ਾਨਨ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ’ ਦੀ ਮੁਕੰਮਲ ਮਾਲਕੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹੋਣ ’ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਗਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਪਾਵਰਕੌਮ ਦੇ 110 ਮੈਗਾਵਾਟ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸ਼ਾਨਨ ਹਾਈਡਰੋ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਤੋਂ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਸਸਤੀ ਬਿਜਲੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਹੁਣ ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਜੀ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਨਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਸਬੰਧੀ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

                                  ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦਾ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਮਹੂਰਤ

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ਾਨਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਕੀਮਤ 2.50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹੁਣ ਇਹ ਅਸਾਸੇ ਕਰੀਬ 1600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਪਾਵਰਕੌਮ ਨੇ ਵਧਾ ਕੇ 110 ਮੈਗਾਵਾਟ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਮਰੱਥਾ 48 ਮੈਗਾਵਾਟ ਸੀ। ਬਰਤਾਨਵੀ ਹਕੂਮਤ ਸਮੇਂ ਤਤਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਇੰਜਨੀਅਰ ਕਰਨਲ ਬੈਟੀ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ 1932 ਵਿੱਚ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 1933 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਇਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਹੋਇਆ ਸੀ।

Wednesday, February 28, 2024

                                                  ਪੱਤਣਾਂ ਦੇ ਤਾਰੂ...!
                                                         ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਭਗਤ ਜਨੋ! ਜਦ ਬੇਰ ਪੱਕੇ ਹੋਣ, ਹੋਣ ਵੀ ‘ਮੇਡ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’, ਫਿਰ ਖਾਣ ’ਚ ਭਲਾ ਕਾਹਦਾ ਹਰਜ। ਕਾਹਲੇ ਨਾ ਪਓ, ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਮੁਨਿਆਦੀ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਐ। ਕੋਈ ਪ੍ਰੇਮੀ-ਜਨ ਗੁਣਗੁਣਾ ਰਿਹੈ, ‘ਬੇਰੀਆਂ ਦੇ ਬੇਰ ਪੱਕ ਗਏ, ਰੁੱਤ ਯਾਰੀਆਂ ਲਾਉਣ ਦੀ ਆਈ’, ਪਰ ਅਸਾਂ ਤਾਂ ਗੱਲ ਵੋਟਾਂ ਆਲੇ ਬੇਰ ਦੀ ਕਰੇਂਦੇ ਪਏ ਹਾਂ। ਤਾਹੀਂ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਜੋੜ ਤੋੜ, ਕਿਤੇ ਮੇਲ ਜੋਲ ਤੇ ਕਿਤੇ ਗੱਠਜੋੜ, ਸਭ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਬਣਾ ਰਹੇ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ‘ਕੱਲ੍ਹ ਹੋ ਨਾ ਹੋ।’ ਵੋਟਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਆਖਦੇ ਪਏ ਨੇ, ‘ਭਾਗ ਮਿਲਖਾ ਭਾਗ’। ਪਿਆਰੇ ! ਏਹ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੈ, ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਬੇਰ ਹੀ ਛਕਦੀ ਹੈ।

        ‘ਭੁੱਲ ਗਈ ਨਮਾਜ਼, ਮਾਰੀ ਭੁੱਖ ਦੀ’। ਪਿੰਡਾਂ ਆਲੇ ਮੋਠੂ ਆਜੜੀ ਕੋਲ ਤਾਂ ਲੰਮਾ ਢਾਂਗਾ ਹੁੰਦੈ, ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਕਰੇ, ਬੇਰ ਝਾੜ ਲੈਂਦੈ। ਰਾਜਸੀ ਲਾਣੇ ਨੂੰ ‘ਆਜੜੀ ਦਲ’ ਬਣਾਉਣਾ ਪੈਂਦੈ, ਵਣ ਵਣ ਦੀ ਲੱਕੜੀ ’ਕੱਠੀ ਕਰ ਕੇ। ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਬੇਰ ਕਹੋ, ਚਾਹੇ ਟੀਸੀ ਦਾ ਬੇਰ, ਜਿਹਨੂੰ ਲਾਹੁਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹਨਗੇ, ਐਨ ਲੰਮਾ ਸਿਆਸੀ ਢਾਂਗਾ ਬਣਨਗੇ। ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ’ਤੇ ਏਕਨਾਥ ਸ਼ਿੰਦੇ ਚੜ੍ਹੇਗਾ, ਸ਼ਿੰਦੇ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ’ਤੇ ਜਯੰਤ ਚੌਧਰੀ, ਚੌਧਰੀ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ’ਤੇ ਅਜੀਤ ਪਵਾਰ, ਉਸ ਤੋਂ ਉਪਰ ਅਮਰਿੰਦਰ ਤੇ ਢੀਂਡਸੇ, ਆਖ਼ਰ ਮੋਢਿਆਂ ਦੇ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਹੋਣਗੇ ਨਰੇਂਦਰ ਭਾਈ।

        ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਉਪਰ ਬੇਰ ਛਕਣਗੇ। ਲੋਕ ਰਾਜ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠਾ ਸਰਦੂਲ ਸਿਕੰਦਰ ਦਾ ਆਹ ਗਾਣਾ ਸੁਣੇਗਾ, ‘ਸਾਨੂੰ ਗਿਟਕਾਂ ਗਿਣਨ ’ਤੇ ਹੀ ਰੱਖ ਲੈ, ਨੀਂ ਬੇਰੀਆਂ ਦੇ ਬੇਰ ਖਾਣੀਏ।’ ਜ਼ਿੱਦ ਤਾਂ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਵੀ ਬੇਰ ਖਾਣ ਦੀ ਐ। ਇਸੇ ਚੱਕਰ ’ਚ ਵਿਆਹ ਆਲਾ ਲੱਡੂ ਖਾਣਾ ਭੁੱਲਿਐ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ (ਆਈ), ਕਾਂਗਰਸ ‘ਗਈ’ ਵਿੱਚ ਬਦਲੀ ਐ, ਦਰਬਾਰੀ ‘ਹਇਸ਼ਾ’ ਆਖ ਦਿਲ ਧਰਾਉਂਦੇ ਨੇ, ‘ਲਗੇ ਰਹੋ ਮੁੰਨਾ ਭਾਈ।’ ਦਾਦੀ ਇੰਦਰਾ ਆਖਦੀ ਸੀ, ‘ਗ਼ਰੀਬੀ ਹਟਾਓ’, ਹੁਣ ਪੋਤਾ ਆਖਦੈ, ‘ਅਮੀਰੀ ਹਟਾਓ।’ ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਿਆਸਤ ਹੈ ਹੀ ਗੁੜ ਦਾ ਕੜਾਹਾ, ਜਿਹਦਾ ਸੁਆਦ ਨੇਤਾ ਉਵੇਂ ਲੈਂਦੇ ਨੇ, ਜਿਵੇਂ ਹੀਰ ਦੀਆਂ ਮੱਝੀਆਂ ਚਾਰ ਕੇ ਰਾਂਝਾ ਲੈਂਦਾ ਸੀ।

        ਰਾਹੁਲ ਦੀ ਸੱਜਣੀ ਵੀ ਕਿਤੇ ਬੈਠੀ ਸਿਆਸੀ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਉਲਾਂਭੇ ਦਿੰਦੀ ਹੋਵੇਗੀ, ‘ਨੀਂ ਟੁੱਟ ਜਾਏ ਰੇਲ ਗੱਡੀਏ, ਤੂੰ ਰੋਕ ਲਿਆ ਚੰਨ ਮੇਰਾ।’ ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਸਿਖਰ ਦੇਖੋ, ਰਾਹੁਲ ਆਖਦਾ ਪਿਐ, ‘ਹਸੀਨਾ ਮਾਨ ਜਾਏਗੀ।’ ਨਾਲੇ ਇਹ ਕਾਕਾ ਜੀ ਕਿਸੇ ਗੱਡੀ ’ਚ ਨਹੀਂ, ਕੋਲੰਬਸ ਵਾਂਗੂੰ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰਾ ’ਤੇ ਨਿਕਲੇ ਨੇ, ਸਿਖਰਲੀ ਕੁਰਸੀ ਲੱਭਣੀ ਕਿਤੇ ਸੌਖੀ ਐ, ਉੱਤਰੀ ਧਰੁਵ ਲੱਭਣ ਜੇਡਾ ਕੰਮ ਐ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਲਓ। ਕਾਦਰ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਠੀਕ ਲੱਖਣ ਲਾਇਐ, ‘ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਏਕ ਕਿਸਾਨ ਕੀ ਤਰਹ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਜਿਤਨਾ ਬੋਓਗੇ, ਉਸਕਾ ਹਜ਼ਾਰ ਗੁਣਾ ਪਾਓਗੇ।’ ਹੁਣ ਚੋਣ ਮੇਲਾ ਸਜਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਲਲਕਾਰੇ ਤਾਂ ਵੱਜਣ ਵੀ ਲੱਗਣ ਨੇ, ਕੋਈ ਗੱਠਜੋੜ ਬਣਾ ਰਿਹੈ, ਕੋਈ ਮਹਾਂ ਗੱਠਜੋੜ।

       ਔਹ ਦੇਖੋ, ਬਾਬਾ ਖੜਗੇ ਕਿਵੇਂ ਖੜਕੀ ਹੋਈ ਬੱਸ ’ਤੇ ਕੱਪੜਾ ਮਾਰ ਰਹੇ ਨੇ। ਅਖੇ ਸੋਨੀਆ ਦੇ ਕਾਕੇ ਨੂੰ ਡਰਾਈਵਰ ਬਣਾ ਕੇ ਛੱਡੂੰ। ‘ਇੰਡੀਆ ਬਲਾਕ’ ਦੀ ਬੱਸ ’ਚ ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ ਬੈਠਾ, ‘ਸਾਈਕਲ’ ਛੱਤ ’ਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਕਾਮਰੇਡ ਅਗਲੀ ਸੀਟ ’ਤੇ ਬੈਠੇ ਨੇ, ਕੋਲ ‘ਦਾਤੀ ਹਥੌੜੈ’। ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਡਰਾਈਵਰ ਸੀਟ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਜੇ ਨੇ, ‘ਝਾੜੂ’ ਸੀਟ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਿਐ। ਲਾਲੂ ਯਾਦਵ ਵਿਚਾਲੇ ਬੈਠੈ, ਹੱਥ ਵਿਚ ‘ਲਾਲਟੈਨ’ ਐ। ਬੀਬੀ ਮਮਤਾ ਕਦੇ ਬੱਸ ’ਚ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦੀ ਐ, ਕਦੇ ਉਤਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਝਕਾਨੀ ਦੇ ਕੇ ਟਿੱਭ ਗਿਆ। ਕਮਲ ਨਾਥ ਨੂੰ ਝੱਗਾ ਫੜ ਕੇ ਰੋਕਿਐ। ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਨੇ ਵਿਸਲ ਮਾਰੀ, ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅੱਖ। ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਖੜਗੇ ਨੂੰ ਠੀਕ ਉਵੇਂ ਅਰਜੋਈ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਗੀਤ ’ਚ ਕੋਈ ਬੀਬਾ ਆਖਦੀ ਏ, ‘ਬਾਬਾ ਵੇ ਕਲਾ ਮਰੋੜ’, ਅੱਗਿਓ ਬਾਬਾ ਆਖਦੈ, ‘ਨੀ ਨਿੱਕੀਏ ਲਾ’ਦੇ ਜ਼ੋਰ।’

        ਸ਼ੇਖ਼ ਸ਼ਾਅਦੀ ਆਖਦੇ ਨੇ, ‘ਜੇ ਚਿੜੀਆਂ ਏਕਾ ਕਰ ਲੈਣ ਤਾਂ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਖੱਲ ਉਧੇੜ ਦਿੰਦੀਆਂ ਨੇ।’ ਓਧਰ ਦੇਖੋ, ਭਾਜਪਾਈ ਜੌਂਗਾ ਭਜਾਈ ਫਿਰਦੇ ਨੇ, ਜ਼ਰੂਰ ਬਾਦਲ ਆਲੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਗਿਫ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੋਊ। ਚਲਾ ਨਰੇਂਦਰ ਭਾਈ ਰਹੇ ਨੇ, ਨਾਲ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਬੈਠਾ। ਵਿਚਾਲੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ, ਪਿੱਛੇ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਚੌਟਾਲਾ, ਚਿਰਾਗ਼ ਪਾਸਵਾਨ, ਅਸ਼ੋਕ ਚਵਾਨ, ਅਮਰਿੰਦਰ, ਮਨਪ੍ਰੀਤ, ਜਾਖੜ ਤੇ ਦੱਖਣ ਆਲੇ ਵੀ ਬੈਠੇ ਨੇ। ਜੌਂਗੇ ’ਚ ਗਾਣਾ ਵੱਜਿਆ, ‘ਮੇਰਾ ਜੂਤਾ ਹੈ ਜਾਪਾਨੀ, ਯੇਹ ਪਤਲੂਨ ਇੰਗਲਿਸ਼ਤਾਨੀ, ਸਰ ਪੇ ਲਾਲ ਟੋਪੀ ਰੂਸੀ, ਫਿਰ ਭੀ ਦਿਲ ਹੈ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ।’ ਗੱਠਜੋੜੀ ਜੌਂਗੇ ’ਚ ਸਭ ਰੰਗ-ਬਰੰਗੇ ਤੇ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੇ ਤਸ਼ਰੀਫ਼ ਆਲਾ ਟੋਕਰਾ ਰੱਖੀ ਬੈਠੇ ਸਨ। ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਦੇ ਗਾਣੇ ਵਾਂਗੂੰ, ਜੁੱਤਾ ਕਿਤੋਂ ਦਾ ਤੇ ਧੋਤੀ ਕਿਤੋਂ ਦੀ। ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਅਕਲ ਦਾ ਪਰਸ਼ਾਦਾ ਵੰਡਣ ਲੱਗੇ, ਅਕਲਬੰਦੀਓ! ਆਹ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਤੋਂ ਸਿੱਖੋ, ਤੁਸੀਂ ਉੱਪਰੋਂ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਪਹਿਨੋ ਪਰ ਨਿੱਕਰ ਨਾਗਪੁਰੀ ਬਰਾਂਡ ਦੀ ਪਾਉਣੀ ਐ। ਅਰਥਾਤ ਤੁਸਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ’ਚ ਭਾਜਪਸਤਾਨ ਧੜਕਣਾ ਚਾਹੀਦੈ।

         ਜੌਂਗੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ‘ਛੋਟਾ ਹਾਥੀ’ (ਟੈਂਪੂ) ਪੈਲਾਂ ਪਾਉਂਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਚਲਾ  ਭੈਣ ਮਾਇਆਵਤੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਜਥੇਦਾਰ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਪਿਛਾਂਹ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਭਾਜਪਾਈ ਜੌਂਗਾ ਦੇਖ ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਦਲ ਦੇ ਚੇਤਿਆਂ ’ਚ ਪੁਰਾਣੇ ਦਿਨ ਗੂੰਜ ਉਠੇ, ‘ਜਾਨੇ ਕਹਾਂ ਗਏ ਵੋ ਦਿਨ, ਕਹਿਤੇ ਥੇ ਤੇਰੀ ਰਾਹੋਂ ਮੇਂ ਨਜ਼ਰੋਂ ਕੋਂ ਹਮ ਬਿਛਾਏਂਗੇ।’ ਜਥੇਦਾਰ ਜੀ ਸੋਚਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਬਈ! ਜੇ ਬੇਰ ਖਾਣੇ ਨੇ ਤਾਂ ਜੌਂਗਾ ਸਵਾਰ ਹੀ ਬਣਨਾ ਪਊ। ਭੈਣ ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੇ ਗੱਡੀ ਰੋਕੀ ਤਾਂ ਜਥੇਦਾਰ ਜੀ ਅੱਖ ਬਚਾ ਕੇ ਛਾਲ ਮਾਰ ਗਏ ਅਤੇ ਜੌਂਗੇ ਨੂੰ ਹੱਥ ਦੇਣ ਲੱਗੇ। ਭਾਜਪਾਈ ਜੌਂਗੇ ਦੀਆਂ ਬਰੇਕਾਂ ਵੱਜੀਆਂ। ਹਾਲੇ ਜਥੇਦਾਰ ਸੁਖਬੀਰ ਜੌਂਗੇ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾਉਣ ਹੀ ਲੱਗੇ ਸਨ, ਪਿੱਛਿਓਂ ਸ਼ੰਭੂ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਜੈਕਾਰੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ। ਭਾਜਪਾਈ ਜੌਂਗਾ ਭਜਾ ਲੈ ਗਏ, ਮਾਇਆਵਤੀ ਨੇ ਦੂਰੋਂ ਬਾਏ-ਬਾਏ ਆਖ’ਤੀ।    

         ਜਥੇਦਾਰ ਬਾਦਲ ਟੇਸ਼ਨ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿ ਗਏ, ਫਿਰ ਗਾਣਾ ਤਾਂ ਵੱਜਣਾ ਹੀ ਸੀ, ‘ਕੱਚੀ ਟੁੱਟ ਗਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਰੀ, ਪੱਤਣਾਂ ’ਤੇ ਰੋਣ ਖੜ੍ਹੀਆਂ।’ ਚੰਦੂਮਾਜਰੇ ਨੇ ਢਾਰਸ ਦਿੱਤੀ, ਸੁਖਬੀਰ ਜੀ! ਡੁੱਲ੍ਹੇ ਬੇਰਾਂ ਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਵਿਗੜਿਆ, ਵੋਟਾਂ ਆਲੇ ਬੇਰ ਛਕਣੇ ਨੇ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਜੈ ਬੋਲੋ। ਅੰਗੀ ਸਾਥੀ ਜਿਹੜੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਜੌਂਗੇ ’ਚ ਬੈਠਣ ਨੂੰ ਕਾਹਲੇ ਸੀ, ਉਹ ਹੁਣ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਛੈਣੇ ਖੜਕਾ ਰਹੇ ਨੇ। ਆਮਿਰ ਖ਼ਾਨ ਵੀ ਸਮਝਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ‘ਦੰਗਲ ਲੜਨੇ ਸੇ ਪਹਿਲੇ ਡਰ ਸੇ ਲੜਨਾ ਪੜਤਾ ਹੈ।’

          ਘਾਹੀਆਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਮੋਠੂ ਆਜੜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੇ ਪਏ ਨੇ, ਏਹ ਜੌਗਿਆਂ ਵਾਲੇ, ਬੱਸਾਂ ਵਾਲੇ ਤੇ ਵੈਨਾਂ ਵਾਲੇ ਕਿਧਰ ਚੱਲੇ ਨੇ। ਬੱਕਰੀਆਂ ਆਲੇ ਨੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਇਮਾਰਤ ਵੱਲ ਢਾਂਗਾ ਕਰ ਕੇ ਆਖਿਆ, ਓਸ ’ਚ ਬੈਠਣ ਖ਼ਾਤਰ, ਬੇਰੀਆਂ ਆਲੇ ਖੇਤ ਮਤਲਬ ਵੋਟਾਂ ਆਲਾ ਬੇਰ ਖਾਣ ਚੱਲੇ ਨੇ। ਜਿਹੜੇ ਜੌਂਗੇ ਅਤੇ ਬੱਸਾਂ ’ਚ ਬੈਠੇ ਨੇ, ਇਹ ਗੱਠਜੋੜਾਂ ਦਾ ਢਾਂਗੈ। ਕੋਲ ਖੜ੍ਹੇ ਲੋਕ-ਰਾਜ ਨੇ ਸੁਆਲ ਕੀਤਾ, ਏਹ ਜਾਂਦੀ ਉਮਰੇ ਅਮਰਿੰਦਰ ਕਿਉਂ ਜੌਂਗਾ ਸਵਾਰ ਬਣਿਐ। ਜੁਆਬ ਨਾਨਾ ਪਾਟੇਕਰ ਤੋਂ ਸੁਣੋ, ‘ਬੜੀ ਅਜੀਬ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਯੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਖ਼ੁਦ ਸੇ ਚਲਾ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ, ਦੇਸ਼ ਕੋ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹੈਂ।’ ਔਹ ਆਜੜੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਆਪਣਾ ਚੰਨੀ ਯਾਦ ਆਇਐ, ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਸਦੇ ਤਾਂ ਚੰਨੀ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਬੱਕਰੀ ਦੇ ਥਣ ’ਚੋਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਦੁੱਧ ਦੀਆਂ ਧਾਰਾਂ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ’ਤੇ ਮਰਵਾ ਦਿੰਦੇ, ਕੀ ਪਤੈ ਮੂੰਹ ਮੱਥਾ ਹੀ ਸੰਵਰ ਜਾਂਦਾ।

         ਅਸਾਨੂੰ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਧੀਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ‘ਕੋਈ ਇੱਕ ਸਵਾਰ’ ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਾਰੂ ਤਾਂਗੇ ਵਾਲੇ ’ਚੋਂ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਝਉਲਾ ਪੈਂਦੈ ਜਿਹੜਾ ਹਾਕਾਂ ਮਾਰਦਾ ਰਹਿ ਜਾਂਦੈ ਤੇ ਪੱਤਣਾਂ ਦੇ ਤਾਰੂ, ਮੇਰੀ ਮੁਰਾਦ ਬੇਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨਾਂ ਤੋਂ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਆਨੀਆਂ ਬਾਨੀਆਂ ਦੀ ਵੋਲਵੋ ’ਚ ਬੈਠ ਪੱਤਰੇ ਵਾਚ ਜਾਂਦੇ ਨੇ। ਧੰਨ ਜਿਗਰਾ ਵੋਟਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਾ, ਜਿਹੜਾ ਫੇਰ ਵੀ ਹੇਕਾਂ ਲਾ ਰਿਹੈ, ‘ਮੈਂ ਹੂੰ ਮਰਦ ਤਾਂਗੇ ਵਾਲਾ, ਮੁਝੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਕਿਆ ਮਾਰੇਗਾ, ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਉਪਰ ਵਾਲਾ।’

(24 ਫਰਵਰੀ 2024)


                                                      ‘ਸਿਆਸੀ ਖੇਤੀ’
                                        ਹੁਣ ਤਾਂ ਹਰ ਰਾਹ ਬੱਲ੍ਹੋ ਨੂੰ ਜਾਂਦੈ..!
                                                      ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਗੇੜਿਆਂ ਤੋਂ ਇੰਜ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਹੁਣ ਹਰ ਰਾਹ ਹੀ ਪਿੰਡ ਬੱਲ੍ਹੋ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਪੈਂਦੇ ਇਹ ਪਿੰਡ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਣਗੌਲਿਆ ਰਿਹਾ। ਖਨੌਰੀ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਇੱਥੇ ਹਰ ਛੋਟਾ ਵੱਡਾ ਨੇਤਾ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਤੰਗੀ-ਤੁਰਸ਼ੀ ਨਾਲ ਘੁਲਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਬਾਂਹ ਨਹੀਂ ਫੜੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਇੱਕ ਮਰਜ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਇਸ ਦੀ ਦਵਾ ਦਾਰੂ ਲੱਭਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ ’ਚ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਖਨੌਰੀ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ’ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਗੇੜੇ ਮਾਰਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਹੁਣ ‘ਖੇਤੀ ਸ਼ਹੀਦ’ ਬਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਨੇਤਾ ਬਹੁੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਿਆਸੀ ਧਿਰ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਵਾਲਾ ਰਾਹ ਉਸ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚੋਂ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ।

         ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਰਾਜਿੰਦਰਾ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਮੁਰਦਘਾਟ ਵਿੱਚ ਪਈ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਅਫਸੋਸ ਜਤਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੋਹਤਬਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਫੋਕਾ ਹੇਜ ਜਤਾ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਹਮਦਰਦੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਪਿੰਡ ਬੱਲ੍ਹੋ ਦਾ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਛੋਟੀ ਕਿਸਾਨੀ ਦਾ ਦਰਦ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਰ ਨੇ ਕਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ੇ ’ਚ ਵਿਕੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਦਰਦ ਝੱਲਿਆ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਤਾਂ ਇਹ ਸੋਚ ਖਨੌਰੀ ਬਾਰਡਰ ਚਲਾ ਗਿਆ ਕਿ ਪਿਉ ਦਾਦੇ ਦੇ ਚਾਰ ਸਿਆੜ ਬਚ ਜਾਣ। ਉਸ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤਾਂ ਕਿਰਸਾਨੀ ਦੇ ਘਰ-ਘਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦਸ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮਾਂ ਤੋਂ ਵਿਰਵਾ ਹੋ ਗਿਆ।

         16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਘਰ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਨੇ ਨਿਭਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀਆਂ ਨਾਲ ਆਢਾ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹੱਥ ਮਦਦ ਲਈ ਨਹੀਂ ਉੱਠਿਆ। ਜਦੋਂ ਹੁਣ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਇਸ ਜਹਾਨੋ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਹਕੂਮਤ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਵਿਹੜਾ ਨੀਵਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿਚ ਗਿਆ ਸੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ’ਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਹਮਦਰਦ ਕਹਾਉਣ ਦੀ ਦੌੜ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਲਵਾ ਖ਼ਿੱਤੇ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਸਾਨ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰ ਗਏ ਪਰ ਕੋਈ ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾ ਕਦੇ ਅਜਿਹੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਸੱਥਰ ’ਤੇ ਬੈਠਣ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਸਿਰ ’ਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਏ ਹਨ।

Saturday, February 24, 2024

                                                    ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਛੋਟੇ, ਦਿਲ ਵੱਡੇ
                                            ਇੱਕ ਤੇਰਾ ਲੱਖ ਵਰਗਾ..!
                                                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ   

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਕਰੋੜਪਤੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਖਨੌਰੀ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕੋਈ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਪਰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਆਮ ਲੋਕ ਮਦਦ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਅੱਗੇ ਆਏ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਖਾਤਰ ਤਿਲ-ਫੁੱਲ ਭੇਟ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਆਪਣਾ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਅੱਜ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬੱਲ੍ਹੋ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਦੁੱਖ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਪਤ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਕਰੀਬ 1073 ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ 24.64 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।

           ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ’ਚ ਇਹ ਰਾਸ਼ੀ ਭੇਜੀ ਹੈ। 22 ਫਰਵਰੀ ਵਾਲੇ ਇੱਕੋ ਦਿਨ ’ਚ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ 691 ਲੋਕ ਨੇ 13.94 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਦਕਿ ਅੱਜ 23 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ 382 ਲੋਕਾਂ ਨੇ 10.70 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਭੇਜੀ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਦਕਿ 60 ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 50 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਮਦਦ ਵਜੋਂ ਭੇਜੀ ਹੈ। ਕਈ ਸੱਜਣਾਂ ਨੇ 14 ਰੁਪਏ ਤੇ 21 ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਵੀ ਭੇਜੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਤਾਂ ਇੱਕ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮਦਦ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਬੱਲ੍ਹੋ ਦੇ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰਾਜੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਗੁਪਤ ਦਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਜ਼ਰੀਏ ਮਦਦ ਭੇਜੀ ਹੈ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਸ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸੱਚੇ ਹਮਦਰਦ ਹਨ। 

           ਦੂਸਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਵੀ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮਦਦ ਭੇਜੀ ਹੈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕਰਜ਼ੇ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਡੇਢ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਕ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਵੀ 15 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਸਿਰ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਬੱਲ੍ਹੋ ਦੇ ਹੀ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਛਿੰਦਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਿਪਤਾ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਇੱਕ ਰੁਪਿਆ ਵੀ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਂਜ ਵੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜਿਗਰਾ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਕਰੋੜਪਤੀ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਪੈਸਾ ਤਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦਿਲ ਨਹੀਂ। ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਵੇਲੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 117 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ’ਚੋਂ 87 ਵਿਧਾਇਕ (74 ਫੀਸਦੀ) ਕਰੋੜਪਤੀ ਹਨ।

Friday, February 23, 2024

                                                        ਫੋਕਾ ਹੇਜ
                                 ਕਰੋੜਪਤੀ ਨੇਤਾ ਨਹੀਂ ਕੱਢ ਰਹੇ ‘ਦਸਵੰਧ’
                                                      ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਹੇਜ ਤਾਂ ਦਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਆਗੂ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਜਿਸ ਨੇ ‘ਖੇਤੀ ਸ਼ਹੀਦਾਂ’ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਾਸਤੇ ਦਸਵੰਧ ਕੱਢਿਆ ਹੋਵੇ। ਤਿੰਨ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਖਿਲਾਫ ਦਿੱਲੀ ’ਚ ਚੱਲੇ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਕਰੀਬ 750 ਕਿਸਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਮਦਦ ਤਾਂ ਮਿਲੀ ਪਰ ਕਿਸੇ ਸਿਆਸਤਾਨ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਿਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਬਾਂਹ ਨਹੀਂ ਫੜੀ। ਸ਼ੰਭੂ ਅਤੇ ਖਨੌਰੀ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਫੌਤ ਹੋਏ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਲੁਕੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ ਸਿਆਸੀ ਧਿਰਾਂ ਦੀ ਟੇਕ ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ’ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹੋ ਦਬਾਅ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਕਰੇ। 

        ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਰੋੜਪਤੀ ਵਿਧਾਇਕਾਂ, ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਵੱਡਾ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਛੋਟੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖਾਤਿਆਂ ’ਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰਨ ’ਤੇ ਇਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਮੁਦਈ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 117 ਵਿਧਾਇਕ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਵਿਚੋਂ 87 ਵਿਧਾਇਕ (74 ਫੀਸਦੀ) ਕਰੋੜਪਤੀ ਹਨ। ਪੰਜ ਵਿਧਾਇਕ ਉਹ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਧਾਇਕ 50 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਖੇਤੀ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਦਸਵੰਧ ਕੱਢਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ‘ਆਪ’ ਵਿਧਾਇਕ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2022 ਸਮੇਂ ਆਪਣੀ 238 ਕਰੋੜ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਨਸ਼ਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।

        ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਧਾਇਕ ਰਾਣਾ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਪਤੀ 125 ਕਰੋੜ ਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਅਮਨ ਅਰੋੜਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ 95.12 ਕਰੋੜ ਦੀ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਧਾਇਕ ਰਾਣਾ ਇੰਦਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਦੀ 69.75 ਕਰੋੜ ਅਤੇ ਸੁਖਪਾਲ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ ਦੀ ਸੰਪਤੀ 50.32 ਕਰੋੜ ਦੀ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਹੀ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ ਦੀ ਸੰਪਤੀ 36.91 ਕਰੋੜ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਦੀ ਸੰਪਤੀ 15.11 ਕਰੋੜ ਦੀ ਹੈ। ਬੀਕੇਯੂ (ਸਿੱਧੂਪੁਰ) ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਕਾਕਾ ਸਿੰਘ ਕੋਟੜਾ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਲੀਡਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਰੋਟੀਆਂ ਤਾਂ ਸੇਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਿਸੇ ਕਰੋੜਪਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਨੇ ਖੇਤੀ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। 

         ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਾਖੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰਾਖੇ ਬਣ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕਦੇ ਨਿੱਜੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿਚੋਂ ਦਸਵੰਧ ਨਹੀਂ ਕੱਢਿਆ। ਹਾਲਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 48 ਕਰੋੜ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਕੋਲ 217.99 ਕਰੋੜ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਸ਼ਹੀਦ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਮਦਦ ਕਰੇ ਅਤੇ ਜੇ ਸਰਕਾਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਮਦਦ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਨਗੇ। ਬਾਦਲ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਹੈਸੀਅਤ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਕੋਈ ਐਲਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।

                                       ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ

‘ਆਪ’ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਵਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਾਹਨੀ ਕੋਲ 498.45 ਕਰੋੜ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਜੀਵ ਅਰੋੜਾ ਕੋਲ 460.28 ਕਰੋੜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐੱਮ.ਪੀ ਅਸ਼ੋਕ ਮਿੱਤਲ ਕੋਲ 91.34 ਕਰੋੜ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਹੈ। ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਕੋਲ 81.80 ਕਰੋੜ, ਸੰਦੀਪ ਪਾਠਕ ਕੋਲ 4.30 ਕਰੋੜ, ਰਾਘਵ ਚੱਢਾ ਕੋਲ 36.99 ਲੱਖ ਅਤੇ ਸੰਤ ਬਲਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ 4.30 ਲੱਖ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਹੈ। ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਖੇਤੀ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ।

Thursday, February 22, 2024

                                                       ਧਰਤੀ ਦਾ ਫੁੱਲ 
                                       ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਲਾਲ ਗੁਆ ਬੈਠੇ..! 
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬੱਲ੍ਹੋ ਦਾ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਸਿੰਘ ਖਨੌਰੀ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ‘ਖੇਤੀ ਸ਼ਹੀਦ’ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੋ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚਾ’ ਜਿੱਤ ’ਤੇ ਮੁੜਿਆ, ਉਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਆਸ ਬੱਝੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰਬਤ ਨੇ ਪਿਛਾਂਹ ਸੁੱਟੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਜ਼ਿੰਦਗੀ  ਨੇ ਪਲਟਣੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। 21 ਵਰਿ੍ਹਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਡ ਬਿਰਧ ਦਾਦੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ, ‘ਬੇਬੇ ਤੂੰ ਖਿਆਲ ਰੱਖੀ, ਅਸੀਂ ਮੋਰਚਾ ਜਿੱਤ ਕੇ ਮੁੜਾਂਗੇ।’ ਉਸ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਤੋਂ ਮੁੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅੱਜ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆ ਗਈ, ਉਹੀ ਦਾਦੀ ਹੁਣ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ’ਚ ਮੰਦੇ ਹਾਲ ਪਈ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਉਮਰੇ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਨੂੰ ਪਰਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਦਸ ਵਰਿ੍ਹਆਂ ਦੀ ਉਮਰ ’ਚ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਵਿਰਵਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਇਕਲੌਤੇ ਭਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਦਾਦੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌਰ ਨੇ ਕੀਤਾ। 

          75 ਵਰਿ੍ਹਆਂ ਦੀ ਦਾਦੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌਰ ਕੋਲ ਆਸਾਂ ਉਮੀਦਾਂ ਦੀ ਪੰਡ ਬਚੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਪੰਡ ਬਚੀ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਮੋੜ ’ਤੇ ਖੜੀ ਦਾਦਾ ਮਾਂ ਹੁਣ ਇਕੱਲੀ ਕਿਵੇਂ ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਚੁੱਕੇਗੀ।  ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਚੋਂ ਦੋ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਉਦੋਂ ਵਿਕ ਗਈ ਜਦੋਂ ਬੈਂਕ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਲਾਹੁਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਜਸਵੀਰ ਕੌਰ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਹਾਲੇ ਕੁਆਰੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੰਦਲਾਂ ਪੈਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਬਾਪ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਬੱਸ ’ਤੇ ਕੰਡਕਟਰ ਹੈ। ਘਰ ਦਾ ਤੋਰਾ ਪਿਉ ਪੁੱਤ ਤੋਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਬਾਪ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅੱਜ ਘਰ ਦੇ ਇੱਕ ਖੂੰਜੇ ’ਚ ਬੁੱਝਿਆ ਬੈਠਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਚਿਰਾਗ ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੁਝਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ’ਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦਾ ਕਰੀਬ ਦਸ ਲੱਖ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਹੈ। ਗਰੀਬੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਤੋਂ ਸਾਫ ਦਿੱਖਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਪੰਡ ਵੇਲ ਵਾਂਗੂ ਵਧੀ ਤਾਂ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦਸਵੀਂ ਦੀ ਪੜਾਈ ਵਿਚਕਾਰੇ ਛੱਡਣੀ ਪਈ।

          ਜਿਹੜਾ ਘਰ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਥੰਮ ਸਮਝਦਾ ਸੀ, ਅੱਜ ਉਹੀ ਆਪਣਾ ਲਾਲ ਗੁਆ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਦਾ ਦਾਦਾ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਸਾਬਕਾ ਫੌਜੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਚਰਚੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਦਾਦਾ ਸਰਹੱਦ ’ਤੇ ਲੜਿਆ ਤੇ ਪੋਤਾ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ’ਤੇ ਡਟਿਆ ਹੈ। ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਏਨੀ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਖਨੌਰ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਖੜਿਆ ਕਿ ਹਰਿਆਣੇ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓ ਆਈ ਮੌਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਦਬੋਚ ਲਿਆ। ਕਿਸਾਨੀ ਘੋਲਾਂ ’ਚ ਉਤਰਨ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨੌਜਵਾਨ ਦਾ ਤਪਦਾ ਚਿਹਰਾ ਦੇਖ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਗਮਲੇ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਧਰਤੀ ਦਾ ਫੁੱਲ ਹੋਵੇ। ਦਾਦੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੌਰ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਪੋਤਰੇ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੀ ਕੋਲ ਬਚੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਕਿਸਾਨੀ ਘੋਲ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਦਾਰੂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਘੋਲਾਂ ਚੋਂ ਹੀ ਘਰ ਦੇ ਚੰਗੇ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਦੇਖਦਾ ਸੀ। 

         ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੋਰਚੇ ਚੋਂ ਆਪਣੇ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਧਰਵਾਸ ਅਤੇ ਹੌਸਲਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਇਸ ਭੈਣ ਦਾ ਜਹਾਨ ਸੁੰਨਾ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਘਰ ’ਚ ਪਸਰੀ ਸੁੰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਢ ਵੱਢ ਖਾ ਰਹੀ ਸੀ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਇਕਲੌਤੇ ਭਰਾ ਦੇ ਸਿਹਰੇ ਬੰਨਣ ਦੇ ਅਰਮਾਨ ਹੋਣਗੇ ਜਿਹੜੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਹਕੂਮਤੀ ਜਿੱਦ ਨੇ ਮਸਲ ਦਿੱਤੇ।  ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਜਵਾਨ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਅਜਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿਆਂਗੇ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੋਹਤਬਾਰ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰਾਜੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਖਨੌਰੀ ਮੋਰਚੇ ’ਤੇ 13 ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਭਕਰਨ ਡਟਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰੀ ਸੀ।

                                          ਉਦਾਸ ਹੈ ਹਰ ਗਲੀ ਮਹੱਲਾ..

ਪਿੰਡ ਬੱਲ੍ਹੋਂ ’ਚ ਅੱਜ ਉਦਾਸੀ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਝੋਰਾ ਵੀ ਜਿਹੜਾ ਸਦਾ ਲਈ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਟਕੋਰਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਜਿਉਂ ਹੀ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਖ਼ਬਰ ਪੁੱਜੀ ਤਾਂ ਹਰ ਨਿਆਣੇ ਸਿਆਣੇ ਦੀ ਅੱਖ ਨਮ ਹੋ ਗਈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਛਿੰਦਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਤਾਂ ਅੱਜ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਨਹੀਂ ਬਲੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਏਡਾ ਦੁੱਖ ਝੱਲਣਾ ਔਖਾ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਚੋਂ ਦਰਜਨਾਂ ਕਿਸਾਨ ਖਨੌਰੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿਚ ਕੁੱਦੇ ਹੋਏ ਹਨ।


Monday, February 19, 2024

                                                       ਤੇਰੀ ਮਾਇਆ !
                                 ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੇ ਮਾਰੇ ਛੜੱਪੇ
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਦੇਸ਼ ’ਚ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਮੁਨਾਫੇ ਵਾਲਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਕੈਬਨਿਟ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਈ ਨਵੇਂ ਤੱਥ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਜਦੋਂ ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਘਾਟੇ ਦਾ ਸੌਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਧੰਦੇ ਵੀ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਹਨ ਤਾਂ ਇਕਲੌਤਾ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਕਿੱਤਾ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਜਾਪ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚ ਛੜੱਪੇ ਮਾਰ ਕੇ ਮੁਨਾਫਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 543 ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ 136 ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕਿੱਤਾ ਖੇਤੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵੇਲੇ 65 ਮੰਤਰੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ 26 ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ, 13 ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ (ਆਜ਼ਾਦਾਨਾ) ਤੇ 26 ਹੋਰ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ’ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਕੁੱਝ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਦਿਲਚਸਪ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਭਾਜਪਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।        

         ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ 1.26 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸੀ ਜੋ ਹੁਣ 2.58 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ 25 ਅਕਤੂਬਰ 2002 ਨੂੰ ਗਾਂਧੀਨਗਰ ਵਿਚ ਇੱਕ ਪਲਾਟ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕੀਮਤ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਪਲਾਟ ਵੇਚ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਸ਼ੀ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਐਫਡੀਆਰ ਵਜੋਂ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਨਾਥ ਸਿੰਘ ਕਿਸਾਨ ਪੱਖੀ ਆਗੂ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ 2.96 ਕਰੋੜ ਸੀ ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੱਧ ਕੇ 6.63 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਂਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਨਰੇਂਦਰ ਤੋਮਰ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਸ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 1.01 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 2.27 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰ ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਇਸ ਵੇਲੇ 20.57 ਕਰੋੜ ਦੀ ਹੈ, ਜੋ 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ 15.36 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ।

         ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਇਰਾਨੀ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ ਪੰਜ ਕਰੋੜ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਰਾਨੀ ਕੋਲ 14.14 ਕਰੋੜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ ਜੋ 2014 ਵਿੱਚ 9.32 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਊਰਜਾ ਮੰਤਰੀ ਆਰਕੇ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਇਸ ਵੇਲੇ 11.32 ਕਰੋੜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ 5.04 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਜੋਸ਼ੀ ਕੋਲ ਇਸ ਵੇਲੇ 27.88 ਕਰੋੜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ ਜਦਕਿ ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 4.19 ਕਰੋੜ ਦੀ ਕੁਲ ਜਾਇਦਾਦ ਸੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਡ ਮੰਤਰੀ ਅਨੁਰਾਗ ਠਾਕੁਰ ਇਸ ਵੇਲੇ 9.49 ਕਰੋੋੜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ ਜਦਕਿ 2014 ਵਿੱਚ ਇਹ 4.65 ਕਰੋੜ ਦੀ ਸੀ। ਸ਼ੰਭੂ ਅਤੇ ਖਨੌਰੀ ਸਰਹੱਦ ’ਤੇ ਬੈਠੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋ ਤਿੰਨ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰ ਚਾਰ ਗੇੜ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਪਿਊਸ਼ ਗੋਇਲ ਇਸ ਵੇਲੇ 100 ਕਰੋੜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ।                   

         ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਅਰਜੁਨ ਮੁੰਡਾ ਕੋਲ 2.54 ਕਰੋੜ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ, ਜੋ 2014 ਵਿੱਚ 74.74 ਲੱਖ ਦੀ ਸੀ। ਤੀਸਰੇ ਮੰਤਰੀ ਨਿੱਤਿਆ ਨੰਦ ਰਾਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਪਹਿਲਾਂ 14.67 ਕਰੋੜ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ 17.37 ਕਰੋੜ ’ਤੇ ਪੁੱਜ ਗਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਜੋਤੀਰਾਦਿੱਤਿਆ ਸਿੰਧੀਆ ਕੋਲ ਕਰੀਬ 22 ਕਰੋੜ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਗਹਿਣੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰ ਅਰਜੁਨ ਮੇਘਵਾਲ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ 1.81 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 4.25 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਧਿਕਾਰ ਲਹਿਰ ਦੇ ਆਗੂ ਰੁਪਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਗਰਾਫ ਦੇਖ ਕੇ ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਮਿਥਿਆ ਹੋਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤੀ ਦਾ ਗਰਾਫ ਤਾਂ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਘਿਰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੁਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸਤ ਚੰਗੀ ਰਾਸ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।


                                                    ਚੌਥੇ ਗੇੜ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ
                             ਪੰਜ ਫਸਲਾਂ ’ਤੇ ਐੱਮਐੱਸਪੀ ਦੇਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਿੰਨ ਮੈਂਬਰੀ ਟੀਮ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਚੌਥੇ ਗੇੜ ਦੀ ਹੋਈ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਅੱਜ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਣਕ ਤੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਗੇੜ ’ਚੋਂ ਕੱਢਣ ਵਾਸਤੇ ਦਾਲਾਂ ਸਣੇ ਪੰਜ ਫਸਲਾਂ ’ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਦੇਣ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦੇਵੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੱਚਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਪਰਾਲੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਵੀ ਠੱਲ੍ਹ ਪਵੇਗੀ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪੇਸ਼ਕਸ ’ਤੇ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੀਟਿੰਗ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 12.30 ਵਜੇ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਬਾਰੇ ਉਹ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਕਰ ਕੇ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣਗੇ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਆਪਣੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਬਾਰੇ ਲਿਖਤੀ ਭਰੋਸਾ ਦੇਵੇ ਜਦਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅੱਗੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣਾ ਅੰਦੋਲਨ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਰੱਖੀ।

          ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀਆਂ ਪਿਊਸ਼ ਗੋਇਲ, ਮੰਤਰੀ ਅਰਜੁਨ ਮੁੰਡਾ ਅਤੇ ਨਿੱਤਿਆ ਨੰਦ ਰਾਏ ਅੱਜ ਚੌਥੀ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪੁੱਜੇ ਅਤੇ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ‘ਦਿੱਲੀ ਕੂਚ’ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਅੱਜ ਛੇਵਾਂ ਦਿਨ ਸੀ। ਸੰਘਰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਫਾਰਮੂਲੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਫਸਲੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਤਹਿਤ ਮੱਕੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦਾਲਾਂ (ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਫਸਲਾਂ,ਨਰਮਾ, ਮੱਕੀ, ਅਰਹਰ, ਤੁਰ, ਉੜਦ) ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨਗੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਕੇਂਦਰੀ ਏਜੰਸੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਕੋਆਪਰੇਟਿਵ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਨੈਫੇਡ) ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੋਆਪਰੇਟਿਵ ਕੰਜ਼ਿਊਮਰਜ਼ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਐੱਨਸੀਸੀਐੱਫ) ਨਾਲ ਪੰਜ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਲਈ ਐੱਮਐੱਸਪੀ ’ਤੇ ਫਸਲ ਖਰੀਦਣ ਦਾ ਲਿਖਤੀ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਕਰਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।

         ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਗਾਮੀ ਚੋੋਣਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਘੋਲ ਦੇ ਪਸਾਰ ਦੇ ਡਰੋਂ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵਧਾਏ ਹਨ। ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਲੰਘੇ ਸੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਨਰਮੇ ਕਪਾਹ ਦੀ ਫਸਲ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੱਕੀ ਦੀ ਫਸਲ ਵੀ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਵਿਕੀ ਹੈ। ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਹੋਰਨਾਂ ਫਸਲਾਂ ’ਤੇ ਐੱਮਐੱਸਪੀ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦੇਣ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਹਾਲੇ ਸੰਘਰਸ਼ੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖ ਦਿੱਤੀ। ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਮੀਟਿੰਗ ਰੁਕੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਆਗੂਆਂ ਨਾਲ ਫੋਨ ’ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਜ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਵੀ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫੌਰੀ ਲਿਖਤੀ ਸਮਝੌਤਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮ ’ਤੇ ਦਬਾਓ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਅੱਜ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿਚ ਬਾਕੀ ਫਸਲਾਂ ’ਤੇ ਐੱਮਐੱਸਪੀ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇ।                       

          ਅੱਜ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਖੁੱਡੀਆਂ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਅਤੇ ਮੀਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੰਭੂ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਜਾ ਪਏ ਕਿਸਾਨ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦੋ ਮਿੰਟ ਦਾ ਮੌਨ ਧਾਰ ਕੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਪਿਊਸ਼ ਗੋਇਲ ਨੇ ਡਾ. ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2010 ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੂਪੀਏ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਸਥਾ ਬਾਰੇ ਉਠਾਏ ਨੁਕਤੇ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਹੀ ਡਬਲਿਊਟੀਓ ਵਿਚ ‘ਪੀਸ ਕਲਾਜ਼’ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਲਕ ਬਰਾਮਦ ਦੌਰਾਨ ਐੱਮਐਸਪੀ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਛੇੜ ਨਹੀਂ ਸਕੇਗਾ।                                                                 

         ਅੱਜ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਡੱਲੇਵਾਲ, ਸਰਵਨ ਸਿੰਘ ਪੰਧੇਰ, ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਫੂਲ, ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਲੌਂਗੋਵਾਲ, ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਅਭਿਮੰਨਿਊ ਕੋਹਾੜ, ਰਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਮਾਨ, ਗੁਰਦਾਸ ਸਿੰਘ, ਮਨਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਉਂਕਾਰ ਸਿੰਘ, ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚਾ (ਗੈਰ-ਰਾਜਨੀਤਕ) ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਮੋਰਚਾ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਜਾਣੇ ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਪਣਾ ਸਟੈਂਡ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਕਦਮ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਧਿਰ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਚੌਥੇ ਗੇੇੜ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਫਾਰਮੂਲੇ ਨਾਲ ਆਏ ਉੱਥੇ ਹੀ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅੱਜ ਸ਼ੰਭੂ ਅਤੇ ਖਨੌਰੀ ਹੱਦ ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਅੱਜ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕੁੱਝ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਣਗੇ।                                                       

          ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਹੱਦ ’ਤੇ ਬੈਠੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਸ਼ੰਭੂ ਅਤੇ ਖਨੌਰੀ ਹੱਦ ’ਤੇ ਟਿਕਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਚੁਣੌਤੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੱਦ ’ਤੇ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਵਰਕਰ ਤਾਂ ਸੰਜਮ ਦਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਪਹੁੰਚੇ ਲੋਕ ‘ਦਿੱਲੀ ਕੂਚ’ ਲਈ ਕਾਹਲੇ ਪਏ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਮੁਸਤੈਦ ਜਾਪਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਹਕੂਮਤ ਕਿਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਤਾਰਪੀਡੋ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਨਵੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਨਾ ਚੱਲ ਦੇਵੇ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ’ਤੇ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿੱਖੀ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸਲੀ ਭਾਅ ’ਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਾਰੰਟੀ ਦੇਣ ਵਾਸਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸ਼ੰਭੂ ਅਤੇ ਖਨੌਰੀ ਬਾਰਡਰ ’ਤੇ ਅੱਜ ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲੇ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਬੰਦ ਰਹੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਚੌਥੇ ਗੇੜ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ’ਚੋਂ ਕੁੱਝ ਸੁਖਾਵਾਂ ਹੱਲ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਆਸ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ।

           ਦੋਹਾਂ ਹੱਦਾਂ ’ਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਡੱਲੇਵਾਲ ਨੇ ਅੱਜ ਮੀਟਿੰਗ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਟਾਲ-ਮਟੋਲ ਵਾਲੀ ਨੀਤੀ ਅਖਤਿਆਰ ਨਾ ਕਰੇ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸਾਨ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਗਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚਾ ਨੇ ਅੱਜ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰ ਕੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੋਰਚੇ ਵੱਲੋਂ 20 ਤੋਂ 22 ਫਰਵਰੀ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਟੌਲ ਪਲਾਜ਼ਾ ‘ਪਰਚੀ ਮੁਕਤ’ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਸਾਨ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦਾ ਮੋਰਚਾ ਲਾਉਣਗੇ। ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚਾ ਨੇ ਅਗਲੀ ਰਣਨੀਤੀ ਲਈ 22 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖ ਲਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੀਕੇਯੂ (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਨੇ ਵੀ 22 ਫਰਵਰੀ ਤੱਕ ਭਾਜਪਾ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਧਰਨੇ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ।                              

                           ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਦਿਲ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਚੌਥੇ ਗੇੜ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨਾਲ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਖ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਾਲ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਕਿਸਾਨੀ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰੇ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਕੁੱਝ ਨੁਕਤੇ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਕੇਂਦਰੀ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਦੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪੁੱਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਖਾਂ ’ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ।


Saturday, February 10, 2024

                                               ਰੱਬ ਦੇ ‘ਬੌਸ’
                                                         ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਓਹ ਵੇਲਾ ਭਲਾ ਸੀ, ਜਦ ਕੋਈ ਪਿੱਪਲ ਦਾ ਪੱਤਾ ਤੋੜ, ਕੋਈ ਗਊ ਦੀ ਪੂਛ ਫੜ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ਼ਟ ਦਾ ਏਨਾ ਭੈਅ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ’ਚ ਕੋਈ ਮਸਲਾ ਫਸਦਾ ਤਾਂ ‘ਬਾਜਾਂ ਵਾਲੇ’ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖੁਆਈ ਜਾਂਦੀ। ਉਦੋਂ ਬੰਦੇ ਸਿੱਧੀ ਸੜਕ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਵਚਨ ਪੁਗਾਉਣ ਲਈ ਜਾਨ ਤਕ ਦੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਸਹੁੰ ਖਾਣ ਵਾਸਤੇ ਨਹੀਂ, ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਨਾ ਕਹੋ- ‘ਸੁਖ ਦੇਣੀ ਨ੍ਹੀਂ, ਖਜੂਰ ’ਤੇ ਚੜਨਾ ਨ੍ਹੀਂ।’

       ਸਤਜੁੱਗ ’ਚ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਬਿਨਾਂ ਖੱਡੇ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਚਿੱਟੇ ਦੁੱਧ ਵਰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗੰਗੋਤਰੀ ਵਰਗੇ ਦਿਲਾਂ ’ਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਬੋਲ ਰੱਬੀ ਬੋਲ ਜਾਪਦੇ। ਬਿਲਕੁਲ ਆਹ ਗਾਣੇ ਵਰਗੇ, ‘‘ਦਿਲ ਟੇਸ਼ਨ ਜਾ ਫੜ ਜਾਵੇ, ਫਿਰ ਧੁਰ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਾਵੇ, ਨੀਂ ਦਿਲ ਮੇਰਾ ਰੱਬ ਦਾ ਰੇਡੀਓ।’’ ਆਓ, ਅਗਲੇ ਯੁੱਗ ’ਚ ਪੈਰ ਧਰੀਏ ਜਿਸ ਦੇ ਹਰ ਮੋੜ ’ਤੇ ਫਲੈਕਸ ਲੱਗਿਆ- ‘ਰੱਬ ਨੇੜੇ ਕਿ ਘਸੁੰਨ।’ ਇਹ ਸਹੁੰਪੁਰੀਏ ਨਵੀਂ ਮਿਸਲ ‘ਮੁੱਕਰਚਰੀਆ’ ਦੇ ਬਾਸ਼ਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਜੇਬ ’ਚ ਪਾਈ ਫਿਰਦੇ ਨੇ।

       ਲੋਕ ਕਚਹਿਰੀ ’ਚ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਸਹੁੰ ਛੱਕ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਕਿ ਰੱਬ ਦਾ ਤਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੋਂ ਵੇਖੂ, ਲੋਕ ਤਾਂ ਹੁਣ ਵੇਖਦੇ ਪਏ ਨੇ। ਧਰਮਰਾਜ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਹੈ ਵੀ ਦੂਰ। ਉਂਜ ਸਹੁੰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਲਾ ਤਾਂ ਮੁੱਕਰਨ ਦੀ ਹੈ। ਅਸਾਡੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਲਾਕਾਰ ਕੌਣ ਹੋ ਸਕਦੈ। ‘ਮਰੇ ਮੁਕਰੇ ਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਾਹੀਂ।’ ਇਸ ਰੋਗ ਦਾ ਕੋਈ ਵੈਦ ਮਿਲਦਾ, ਫੇਰ ਜ਼ਰੂਰ ਮੁਹੱਲਾ ਕਲੀਨਿਕ ਖੋਲ੍ਹਦੇ। ਚੋਣਾਂ ਮੁੱਕਦਿਆਂ ਹੀ ਸਹੁੰਆਂ ਦਾ ਬੋਝ ਲਾਹੁਣ ‘ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੇਤਾ’ ਗੰਗਾ ਨਹਾਉਣ ਜਾਂਦੇ ਨੇ। ਮਲ ਮਲ ਨਹਾਉਂਦੇ ਨੇ, ਝੂਠੀਆਂ ਸਹੁੰਆਂ ਦੀ ਮੈਲ ਗੰਗਾ ’ਚ ਛੱਡ ਆਉਂਦੇ ਨੇ। ਫਿਰ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਕਾਰ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।

       ਸਿਆਸੀ ਹਮਾਮ ’ਚ ਸਭ ਅਲਫ਼ ਨੰਗੇ ਨੇ। ਵੈਲ ਤਾਂ ਚਾਹ ਦਾ ਮਾੜੈ, ਨੇਤਾਵਾਂ ਕੋਲ ਸੱਤਾ ਵੀ ਹੈ, ਦੌਲਤ ਵੀ ਜਿਸ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ’ਚ ਟੱਲੀ ਹੋ ਲੋਕਰਾਜ ਦੀ ਗਿੱਚੀ ’ਤੇ ਗੋਡਾ ਰੱਖਦੇ ਨੇ। ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਵੱਡੀ ਇਕਾਨਮੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਤਾਂ ਚਾਇਨੀਜ਼ ਮਾਲ ਵਰਗੇ ਨੇ, ਜੀਹਦੀ ਲੋਕਰਾਜ ਨਾ ਕੋਈ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੰਦੈ, ਨਾ ਵਾਰੰਟੀ। ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਤਾਹੀਂ ਸਮਝਾ ਰਿਹੈ, ‘ਸੱਪਣੀ ਦੇ ਪੁੱਤ ਕਦੇ ਮਿੱਤ ਨਹੀਂ ਬਣੀਂਦੇ, ਇੰਜ ਨਹੀਂ ਕਰੀਂਦੇ, ਸੱਜਣਾ।’ ਸੁੱਤੀ ਜ਼ਮੀਰ ਕਿਤੇ ਜਾਗਦੀ ਤਾਂ ਮੂੰਹ ਫੜ ਲੈਂਦੀ, ਫੇਰ ਸਹੁੰ ਕਿਵੇਂ ਖਾਂਦੇ!

       ਇਖ਼ਲਾਕ ਤੇ ਭਰੋਸੇ ਦਾ ਪੁੱਲ ਟੁੱਟਿਐ, ਤਾਹੀਂ ਸਹੁੰ ਖਾਣ ਤਕ ਦੀ ਨੌਬਤ ਬਣੀ ਹੈ। ਜੇਹੀ ਕੋਕੋ, ਤੇਹੇ ਬੱਚੇ। ਕਿਸੇ ਨੇਤਾ ਨੇ ਅਮਲੀ ਅੱਗੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਆਖਿਆ, ਵੋਟਾਂ ਪਾਇਓ ਜੀ। ਅੱਗਿਓਂ ਅਮਲੀ ਫ਼ਰਮਾਏ, ‘ਭਲਿਓ! ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਉਣ ਜੋਗੇ ਕਰ ਤਾਂ ਦਿਓ।’ ਬਲਵੰਤ ਗਾਰਗੀ ਲਿਖਦੈ, ‘ਗਿਰਝਾਂ ਮੌਤ ਨੂੰ ਕੋਹਾਂ ਤੋਂ ਸੁੰਘ ਲੈਂਦੀਆਂ ਨੇ।’ ਚੋਣਾਂ ਇਕੱਲੀਆਂ ਨਹੀਂ, ਗਿਰਝਾਂ ਵੀ ਨਾਲ ਆਉਂਦੀਆਂ ਨੇ। ਸ਼ਿਵ ਬਟਾਲਵੀ ਨੂੰ ਹੋਕਾ ਦੇਣਾ ਪੈ ਰਿਹੈ, ‘ਕੁੱਤਿਓ ਰਲ ਕੇ ਭੌਂਕੋ ਤਾਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਵੇ; ਰਾਤ ਹੈ ਕਾਲੀ, ਚੋਰ ਨੇ ਫਿਰਦੇ, ਕੋਈ ਘਰ ਨੂੰ ਸੰਨ੍ਹ ਨਾ ਲਾਵੇ।’

       ਆਓ ਸਹੁੰ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਭੱਦਰ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਚੱਲੀਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੌਨਫਿਡੈਂਸ ਦੇਖ ਲੱਗਦੇ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਰੱਬ ਦੇ ਬੌਸ ਹੋਣ। ਔਖ ਦੇਖੋ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸਲਾਮਤ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿਓਂ ਪਧਾਰੇ ਨੇ। ਸੁੱਖੀ ਰੰਧਾਵੇ ਨੇ ਹੱਥ ਸੁੱਚੇ ਕਰਾਏ, ਸੰਗਤ ਨੇ ਜੋੜੇ ਲਾਹੇ, ਹੱਥ ’ਚ ਗੁਟਕਾ ਲੈ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸੀਸ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲ ਕਰ ਇੰਜ ਫ਼ਰਮਾਏ, ‘ਨਸ਼ੇ ਦਾ ਲੱਕ ਤੋੜ ਦਿਆਂਗਾ, ਬੱਸ ਚਾਰ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਦਿਓ।’ ਜਨਤਾ ਨੇ ਜੈਕਾਰੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ।

        ਨੇਤਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੰਗ ਦਾ ਹੋਵੇ, ਚੋਣਾਂ ਵੇਲੇ ਮਖਮਲ ਤੇ ਮਗਰੋਂ ਖੱਦਰ ਬਣ ਜਾਂਦੈ। ਬਾਕੀ ਆਹ ਬੀਬੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਣ ਲਓ,‘ ਵੱਸ ਨ੍ਹੀਂ ਰਾਜਿਆ ਤੇਰੇ, ਸਹੁੰਆਂ ਖਾ ਕੇ ਮੁੱਕਰ ਗਿਆ।’ ਜਦੋਂ ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ, ਪੂਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਨੂੰ ਲੈ ਸਿੱਧਾ ਆਨੰਦਪੁਰ ਗਏ। ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ‘ਬੇਈਮਾਨੀ ਤੇ ਕਰੱਪਸ਼ਨ ਦੂਰ ਕਰਾਂਗੇ।’ ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਕਸੂਰ ਸਾਰਾ ਰੱਬ ਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਇੰਨਾ ਗ਼ੈਰ-ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਐ , ਅਸਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਐਸੇ ਰੱਬ ਦੀ।

       ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸਹੁੰਆਂ ਖਾ ਖਾ ਆਫ਼ਰੇ ਪਏ ਨੇ। ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਇਰ ਨੇ ਸੱਚ ਕਿਹੈ, ‘ਅਗਰ ਕਸਮੇਂ ਸੱਚੀ ਹੋਤੀਂ ਤੋ ਸਬਸੇ ਪਹਿਲੇ ਖ਼ੁਦਾ ਮਰਤਾ।’ ਹਰਿਆਣਾ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਨੋਹਰ ਲਾਲ ਖੱਟਰ ਸਦਨ ’ਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ। ਜੇਬ ’ਚੋਂ ਕੱਢੀ ਛੋਟੀ ਗੀਤਾ ’ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਵਚਨ ਦਿੱਤਾ, ‘ਨੌਕਰੀਆਂ ’ਚ ਗੜਬੜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਖ਼ਸ਼ਾਂਗੇ ਨਹੀਂ।’ ਗੱਲ ਯਮਲਾ ਜੱਟ ਦੀ ਵੀ ਠੀਕ ਐ... ‘ਤੇਰੇ ਨੀਂ ਕਰਾਰਾਂ ਮੈਨੂੰ ਪੱਟਿਆ।’

       ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਡਰੇ ਹੋਏ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਮੁੱਠੀ ’ਚ, ਹੱਥ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ’ਚ ਹੁੰਦੇ ਨੇ। ਗੱਬਰ ਆਖ ਰਿਹੈ, ‘ਜੋ ਡਰ ਗਿਆ, ਵੋਹ ਮਰ ਗਿਆ।’ ਔਹ ਬਾਦਲ ਵਾਲੇ ਕਾਕਾ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਜੀ, ਜਿਹੜੇ ਸਾਲ 2012 ’ਚ ਆਪਣੇ ਮੁਖਾਰਬਿੰਦ ਚੋਂ ਇੰਜ ਫ਼ਰਮਾਏ, ‘ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਖੱਟਕੜ ਕਲਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਹੁੰ…।’ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਰੂਹ ਹਾਲੇ ਤਕ ਤੜਫੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਆਸਾ-ਪਾਸਾ ਦੇਖ ਕਾਕਾ ਜੀ ਕਾਂਗਰਸ ’ਚ ਤਸ਼ਰੀਫ਼ ਲੈ ਆਏ। ਚੰਨੀ ਨਾਲ ਬੈਠ ਏਦਾ ਬੋਲੇ- ‘‘ਭਾਜਪਾ ਖ਼ੁਦਾ ਬਣ ਗਈ ਐ, ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਸਹੁੰ... ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ’ਚੋਂ ਕੱਢਾਂਗੇ।’’

       ਬੱਸ ਓਹ ਦਿਨ ਤੇ ਆਹ ਦਿਨ, ਮਹਾਤਮਾ ਦੀ ਰੂਹ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਨੋਂ ਨ੍ਹੀਂ ਹਟ ਰਹੀ। ਬਾਦਲ ਦੀ ਜੂਹ ’ਚ ਗੀਤ ਗੂੰਜ ਰਿਹਾ ਹੈ- ‘ਕਯਾ ਹੁਆ ਤੇਰਾ ਵਾਅਦਾ, ਵੋ ਕਸਮ ਵੋ ਇਰਾਦਾ…।’ ਹਉਮੈ ਬੜੀ ਕੁੱਤੀ ਸ਼ੈਅ ਹੈ, ’ਕੱਲੀ ਭੌਂਕਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਵੱਢਦੀ ਵੀ ਐ।’ ਭਾਵੇਂ ਬੇਸ਼ਰਮ ਦਾਸਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਲੈਣਾ। ਮੁਆਫ਼ੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਦਾਸਾਂ ਦੇ ਦਾਸ ਜਨਾਬ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਤੋਂ। ਦਸ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ, ‘ਮੈਂ ਅਪਨੇ ਬੱਚੋਂ ਕੀ ਕਸਮ ਖਾਕਰ ਕਹਤਾ ਹੂੰ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ-ਬੀਜੇਪੀ ਸੇ ਕੋਈ ਗਠਬੰਧਨ ਨਹੀਂ ਕਰੂੰਗਾ।’            

       ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਕੋਲ ਗਾਰੰਟੀ ਐ ਤੇ ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਕੋਲ ਏਜੰਡਾ। ਤਾਹੀਂ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਵਚਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ‘ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਅਮੇਠੀ ਤੋਂ ਚੋਣ ਹਾਰਿਆ ਤਾਂ ਸਿਆਸਤ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਲਵਾਂਗਾ।’ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਹੈ, ਤੁਸਾਂ ਕਿਹੜਾ ਵਚਨ ਨੂੰ ਸਮਾਂਬੱਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਡਾਇਲਾਗ ਢੁੱਕਵਾਂ ਜਾਪਦੈ, ‘ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਨੇ ਕੇ ਦੋ ਹੀ ਤਰੀਕੇ ਹੋਤੇ ਹੈਂ, ਏਕ ਜੋ ਹੋ ਰਹਾ, ਉਸੇ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰੋ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਉਠਾਓ, ਉਸੇ ਬਦਲਨੇ ਕੀ।’ ਸੰਤ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਚੰਨੀ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਗੁਰੂਘਰ ’ਚ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ, ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ! ਕਿਸੇ ਖਿਡਾਰੀ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਮੰਗਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੱਖ ਨਾ ਰਹੇ...। ਕੁਲਦੀਪ ਮਾਣਕ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖ ਰਿਹੈ- ‘‘ਕੇ ਪੱਲੇ ਸਾਡੇ ਕੱਖ ਨਾ ਰਿਹਾ…।’ 

       ਕੇਰਾਂ ਅਦਾਲਤ ’ਚ ਗਵਾਹੀ ਦੇਣ ਆਏ ਭੁੱਕੜਮੱਲ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, ਕੀ ਸਹੁੰ ਖਾਓਗੇ! ਅੱਗਿਓਂ ਭੁੱਕੜਮੱਲ ਫ਼ਰਮਾਏ... ਜ਼ਰੂਰ ਛੱਕਾਂਗੇ ਜੀ। ਜਥੇਦਾਰ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰ ਕਿਹਾ, ‘ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ’ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੱਖ ਨਾ ਰਹੇ...। ਬੀਬਾ ਹਰਸਿਮਰਤ ਨੇ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾ ਆਖਿਆ, ‘ਜੇ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਨੇ ਤਸਕਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਕੱਖ ਨਾ ਰਹੇ।’ 

        ਜਦੋਂ ਨੇਤਾ ਕੁਰਸੀ ’ਤੇ ਬੈਠਦੇ ਨੇ, ਸੰਵਿਧਾਨ ਤੇ ਈਸ਼ਵਰ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਂਦੇ ਨੇ। ਦਸਤੂਰ ਅਵੱਲਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਅਰਬਾਂ-ਖਰਬਾਂ ਖਾ ਜਾਣ, ਹੱਥ ਨ੍ਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਮੰਤਰੀ ਚਾਰ ਕੁਲਚੇ ਖਾ ਲੈਣ, ਛੱਤ ਸਿਰ ’ਤੇ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦੇ ਨੇ। ਧਰਮਰਾਜ ਦਾ ਓ.ਐਸ.ਡੀ. ਸਭ ਨੋਟ ਕਰ ਰਿਹਾ। ਜਿਵੇਂ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਦੇਵਦਾਸ’ ਦਾ ਨਾਇਕ, ਪਾਰੋ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਵਾਅਦਾ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾਅ ਸਕਿਆ, ਉਹੀ ਹਾਲ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਆਸ਼ਕ ਸੌ ਗੁਣਾ ਚੰਗੇ ਨੇ। ਕੌਲ ਕਰਾਰਾਂ ’ਤੇ ਫੁੱਲ ਤਾਂ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਨੇ। ਮਜਨੂੰ ਨੂੰ ਲੈਲਾ ’ਚੋ, ਰਾਂਝੇ ਨੂੰ ਹੀਰ ’ਚੋਂ ਤੇ ਮਹੀਂਵਾਲ ਨੂੰ ਸੋਹਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਰੱਬ ਦਿੱਖਿਆ। ਲੀਡਰਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ’ਚੋਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਦਿਖਦਾ।

        ਨੇਤਾ ਉਹ ਡਾਇਲਾਗ ਯਾਦ ਰੱਖਣ- ‘‘ਆਮ ਆਦਮੀ ਸੋਤਾ ਹੁਆ ਸ਼ੇਰ ਹੋਤਾ ਹੈ।’ ਲੀਡਰ ਖ਼ੁਦ ਸਹੁੰਆਂ ਖਾਂਦੇ ਨੇ, ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਛੱਕਦੇ ਨੇ। ਮਹਾਤੜਾਂ ਨੂੰ ਆਹ ਨਸੀਹਤਾਂ ਦਿੰਦੇ ਨੇ, ‘ਦਾਲ ਰੋਟੀ ਖਾਓ, ਪ੍ਰਭੂ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਓ।’ 

        ਅੰਤ ’ਚ ਇੱਕ ਲਤੀਫ਼ਾ। ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਸਿਰ ’ਤੇ ਹੱਥ ਫੇਰਦਾ ਸੀ, ਜਿੰਨੇ ਵਾਲ ਹੱਥ ’ਚ ਆਉਂਦੇ, ਓਨੀਆਂ ਅਸ਼ਰਫ਼ੀਆਂ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਕੇਰਾਂ ਮਰਾਸੀ ਦਰਬਾਰ ’ਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ, ਰਾਜੇ ਨੇ ਸਿਰ ’ਤੇ ਹੱਥ ਫੇਰਿਆ। ਕੋਈ ਵਾਲ ਹੱਥ ’ਚ ਨਾ ਆਇਆ ਤੇ ਮਰਾਸੀ ਨੂੰ ਅਸ਼ਰਫ਼ੀਆਂ ਦੇਣ ਤੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਮਰਾਸੀ ਨੇ ਤਰਲਾ ਮਾਰਿਆ, ਮਹਾਰਾਜ ਮੰਨਗੇ ਥੋਡੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਨੂੰ, ਵਾਲ ਵੀ ਥੋਡੇ ਤੇ ਹੱਥ ਵੀ ਥੋਡਾ। ਸੁਆਦ ਤਾਂ ਆਵੇ ਜੇ ਵਾਲ ਥੋਡੇ ਹੋਣ ਤੇ ਹੱਥ ਮੇਰਾ। ਫੇਰ ਦੇਖਣਾ ਕਿਵੇਂ ਢੇਰ ਲੱਗਦੈ ਅਸ਼ਰਫ਼ੀਆਂ ਦਾ…!

(4 ਫਰਵਰੀ 2024)

Wednesday, February 7, 2024

                                                       ਮੁਕੰਮਲ ਕੰਟਰੋਲ 
                              ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਹੋਇਆ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ
                                                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅੱਜ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ‘ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ’ ਦਾ ਮੁਕੰਮਲ ਚਾਰਜ ਮਿਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੈਂਕਰਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ‘ਰੈਜ਼ੋਲਿਊਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ’ ਨੇ ਅੱਜ ਇੱਕ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਮੀਟਿੰਗ ’ਚ ‘ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ’ ਦਾ ਮੁਕੰਮਲ ਕੰਟਰੋਲ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਥਰਮਲ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ‘ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਲਿਮਿਟਡ’ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਦਕਿ ਪਾਵਰਕੌਮ ਨੇ ਖ਼ਰੀਦ ਰਾਸ਼ੀ ਦੇ 1080 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਬੈਂਕਰਜ਼ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਮਗਰੋਂ ਅੱਜ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਬਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ 11 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰੈਲੀ ਮੌਕੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਪੰਜਾਬ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਮੌਕੇ ‘ਆਪ’ ਸੁਪਰੀਮੋ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕਰਨਗੇ। 

         ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 540 ਮੈਗਾਵਾਟ ਦਾ ‘ਜੀਵੀਕੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ’ 1080 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਖ਼ਰੀਦਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਪਨੀ ਲਾਅ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ’ ਨੇ 22 ਦਸੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।22 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਥਰਮਲ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਇੱਕ ਮੌਨੀਟਰਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਾਵਰਕੌਮ, ਬੈਂਕਰਜ਼ ਅਤੇ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।  ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਤੋਂ ਇਹ ਪਬਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਵੱਲ ਮੋੜਾ ਕੱਟਿਆ ਗਿਆ। ਬਿਜਲੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਤੇਜਵੀਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪਾਵਰਕੌਮ ਦੇ ਸੀਐੱਮਡੀ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਰਾਂ ਨੇ ਕਰੀਬ ਸੱਤ ਮਹੀਨੇ ਇਸ ਥਰਮਲ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ। ਪਾਵਰਕੌਮ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਟੀਮ ਨੇ ਅੱਜ ਰਸਮੀ ਚਾਰਜ ਮਿਲਣ ਮਗਰੋਂ ਰਾਹਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਥਰਮਲ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਵਿਚ ਕੇਂਦਰੀ ਅੜਿੱਕੇ ਪੈਣ ਦਾ ਡਰ ਬਰਕਰਾਰ ਸੀ।

        ਪਿਛਾਂਹ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਕੈਬਨਿਟ ਨੇ 10 ਜੂਨ 2023 ਨੂੰ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਨੂੰ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।ਪਾਵਰਕੌਮ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਮਗਰੋਂ ਜੂਨ 2023 ਵਿਚ ਹੀ ਥਰਮਲ ਖ਼ਰੀਦਣ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਬਿੱਡ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਥਰਮਲ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ‘ਜੀਵੀਕੇ ਗਰੁੱਪ’ ਦਾ ਦੀਵਾਲਾ ਨਿਕਲ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਕਰੀਬ ਦਰਜਨ ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਥਰਮਲ ਲਈ ਕਰਜ਼ਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਰੀਬ 6600 ਕਰੋੜ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਾਂ ਨੇ ਜੀਵੀਕੇ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਮੰਦਹਾਲੀ ਵਜੋਂ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੰਪਨੀ ਲਾਅ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ’ ਦੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਬੈਂਚ ਕੋਲ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਬਿਜਲੀ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਦੀ ਲਾਗਤ ਪੂੰਜੀ 3058 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਨੁਮਾਨੀ ਸੀ। 

        ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੋ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮੈਗਾਵਾਟ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਹ ਥਰਮਲ ਖਰੀਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਵੇਂ ਥਰਮਲ ਦੀ ਲਾਗਤ ਕੀਮਤ 8-9 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮੈਗਾਵਾਟ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪਾਵਰਕੌਮ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਥਰਮਲ ਖਰੀਦੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ‘ਬਿਜਲੀ ਖਰੀਦ ਸਮਝੌਤੇ’ ਦਾ ਵੀ ਭੋਗ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ। ਖਰੀਦ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਥਰਮਲ ਨੂੰ ‘ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ’ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਥਰਮਲ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਹੁਣ 4 ਤੋਂ 5 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਯੂਨਿਟ ਪਵੇਗੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਥਰਮਲ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ 9 ਤੋਂ 10 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਯੂਨਿਟ ਪੈਂਦੀ ਸੀ।

                                    ਪਾਵਰਕੌਮ ਨੇ ਲਿਆ 1080 ਕਰੋੜ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ

ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਖ਼ਰੀਦਣ ਵਾਸਤੇ ਪਾਵਰਕੌਮ ਨੇ ਪਾਵਰ ਫਾਇਨਾਂਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ 1080 ਕਰੋੜ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ 1080 ਕਰੋੜ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਪਾਵਰਕੌਮ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਇਹ ਕਰਜ਼ਾ ਭਰਿਆ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ ਅਪਰੈਲ 2016 ਵਿਚ ਚਾਲੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਥਰਮਲ 1075 ਏਕੜ ਵਿਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ। ਪਾਵਰਕੌਮ ਨੂੰ ਇਸ ਸੌਦੇ ’ਚ 400 ਏਕੜ ਖ਼ਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ।