ਵਿਚਲੀ ਗੱਲ
                     ਖਾਮੋਸ਼ ਮੇਰੇ ਨੰਦ ਕਿਸ਼ੋਰ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਆਰਾਮ ਫ਼ਰਮਾ ਰਹੇ ਨੇ
                                                             ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਪੰਜਾਬ ਹੁਣ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਨੂੰ ਲੱਭ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਂਜ, ਛੇਤੀ ਕਿਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ‘ਮਹਾਰਾਜਾ’ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦਾ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਨੇ ‘ਕਿੰਗ ਸਾਈਜ਼’ ਐਲਾਨ ਕਰਾਏ, ਜਿਉਂ ਚੋਣਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈਆਂ, ਮੁੱਠੀ ਗਰਮ ਕੀਤੀ, ਵਾਚ ਗਿਆ ਪੱਤਰੇ। ਜਵਾਨੀ ‘ਘਰ ਘਰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ’ ਦਾ ਸੱਚ ਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਬਲਦੇ ਸਿਵੇ ਦਿਖਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਹੀਓ ਪੁੱਛ ਰਹੇ ਨੇ ‘ਕਿਧਰੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ’। ਸਿਆਸੀ ਠੱਗ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਦਾ ‘ਨੰਦ ਕਿਸ਼ੋਰ’ ਕਿਤੇ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੀ ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਸਹੀ ਜਾਪੀ ‘ਇੱਕ ਘਰੋਂ ਨੀਂ ਨਿਕਲਦਾ, ਇੱਕ ਘਰੇ ਨਹੀਂ ਟਿਕਦਾ’। ਪੌਣੇ ਦੋ ਵਰੇ੍ਹ ਲੰਘ ਚੱਲੇ ਹਨ, ਮੁੱਖ ਮੰੰਤਰੀ ਨੇ 85 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਿਆਂ ’ਚ ਹਾਲੇ ਪੈਰ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ। ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨੰਦ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕਿਧਰ ਜਾਣ। ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮਹਿਰਾਜ ਵਾਲੇ ਕੱਚੇ ਹੁੰਦੇ ਆਖਦੇ ਨੇ ‘ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਾਹਬ ਦੀ ਤਾਂ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਨਹੀਂ’। ਯਾਦ ਕਰੋ, ਜਿਸ ਮਹਿਰਾਜ ਤੋਂ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਢੀ, ਹੁਣ ਉਹੀ ਮਹਿਰਾਜ ਦੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਕਾਂਗਰਸੀ ਦੀ ਟਿੱਚਰ ਸੁਣੋ  ‘ਮਹਿਰਾਜ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਮੋਹਾਲੀ ਤੇ ਮਨਾਲੀ ਨੇੜੇ ਪੈਂਦੇ ਨੇ’। ਟਿੱਚਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ’ਚ ਅੱਗਾ ਢੁਕਾਉਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਕਿਥੇ। ਵਰ੍ਹਾ 2018 ਦੀ ਟਿੱਕੀ ਛਿਪੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮਗਰੋਂ ਨਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਚੜੇ੍ਹਗਾ। ਵੱਡੇ ਚੋਣ ਦੰਗਲ ਵਾਲਾ ਵਰ੍ਹਾ। ਪੰਜਾਬ ਕਾਹਲਾ ਨਾ ਪਵੇ, ਚੋਣਾਂ ਨੇੜੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕਰ ਲਵੇ। ਕੈਪਟਨ ਨੂੰ ਤਾਂ ਹਾਲੇ ਤਿੰਨ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਕਾਂਗਰਸੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਨਿੱਘ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੰਦ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਠਰੇ ਨੇ, ਉਹ ਹੀ ਹੁਣ ਲੱਭ ਰਹੇ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਨੂੰ।
                  ਨਵੇਂ ਵਰੇ੍ਹ ਤੇ ਸੱਜਣ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਝੰਬਿਆਂ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਇਕੱਲੀ ਇਕੱਲੀ ਸੀਟ ਗਿਣੇਗਾ। ਇੱਧਰ ਸੁਖਪਾਲ ਮਾਣਕ ਲਈ ਕੋਈ ਵਰ੍ਹਾ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ। ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਸੀਟਾਂ ਗਿਣਦਾ ਹੈ। ਕੌਣ ਸਲਫਾਸ ਖਾ ਗਿਆ,ਸੁਹਾਗ ਚੂੜਾ ਕਿਸ ਦਾ ਟੁੱਟ ਗਿਆ,ਕਿਹੜਾ ਰੇਲ ਅੱਗੇ ਕੁੱਦ ਗਿਆ,ਕਿਸ ਧੀ ਦੀ ਡੋਲੀ ਰੁਲ ਗਈ,ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਣਕਵਾਲ ਵੱਡੀ ਦਾ ਸੁਖਪਾਲ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਫਰੋਲਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਹਰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਗਿਣਦਾ ਹੈ। ਸੁਖਪਾਲ ਨੇ ਰਜਿਸਟਰ ਖ਼ੋਲ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ‘ ਵਰ੍ਹਾ 2018 ’ਚ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਗਏ’। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ’ਚ ਸੱਥਰ ਵਿਛ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਾਟਾ ਕੌਣ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗਾ। ਸੁਆਲ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਪੁੱਛਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਮਹਾਰਾਜਾ ਅਰਾਮ ਫਰਮਾ ਰਹੇ ਨੇ।  ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਕਰਜ਼ਾ ਮੁਆਫ਼ੀ ਢਾਰਸ ਹੈ, ਹੱਲ ਨਹੀਂ। ਮੌਕੇ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ ਸੁਖਪਾਲ ਦਾ ਰਜਿਸਟਰ। ਪਿੰਡ ਮਾੜੀ (ਬਠਿੰਡਾ) ਦੀ ਬਚਨੋਂ ਬੁੜ੍ਹੀ ਨੱਬੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਹੈ। ਚਾਰ ਪੁੱਤ ਤੇ ਚਾਰ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੱਥੋਂ ਕਿਰ ਗਈ। ਦੋ ਮੁੰਡੇ ਸਲਫਾਸ ਖਾ ਗਏ, ਇੱਕ ਰੇਲ ਮੂਹਰੇ ਕੁੱਦ ਗਿਆ ਤੇ ਇੱਕ ਨਹਿਰ ’ਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਗਿਆ। ਬਚਨੋਂ ਬੁੜ੍ਹੀ ਆਖਦੀ ਹੈ ‘ ਏਹਨਾਂ ਚਾਰਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਮੋਢਾ ਦੇਣਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਮੇਰੀ ਅਰਥੀ ਕੌਣ ਚੱਕੂ’।
                 ਪਿੰਡ ਅਕਲੀਆ (ਮਾਨਸਾ) ’ਚ ਜਾ ਕੇ ਪੁੱਛੋ ਕਿ ਚਾਰ ਜੀਅ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਪਿੱਛੇ ਪਰਿਵਾਰ ’ਤੇ ਕੀ ਬੀਤਦੀ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਮੁਖੀ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਿਮਾਰੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਗਰੋਂ ਚਾਰ ਜੀਅ ਕੈਂਸਰ ਨੇ ਦਬੋਚ ਲਏ। ਪਿੱਛੇ ਦੋ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਪੋਤਾ ਕਾਲਾ ਸਿੰਘ ਬਚਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਕਾਲਾ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਲੀ ਜੋਟਾ ਖੇਡ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਓ ਹੁਣ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਚੱਲਦੇ ਹਾਂ ਜਿਥੇ ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਾਰ ’ਤੇ ਟਿਕੀ ਹੋਈ ਹੈ।  ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੁਣ ਵੀ ਟਿਕ ਕੇ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣਾ ਸੀ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ਵਾਲਾ ਸੇਕ ਨਾ ਲੱਗਾ ਹੁੰਦਾ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਗ਼ੱੁਸਾ ਹਾਲੇ ਠੰਢਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਜੋੜਾ ਘਰ ’ਚ ਕੀਤੀ ਸੇਵਾ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਜਦੋਂ ਰਾਜਭਾਗ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਤਾਂ ਬਾਦਲਾਂ ਦਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਭੋਗਾ ਵਿਆਹਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਊਰੀ ਵਾਂਗੂ ਘੁੰਮਦਾ ਸੀ। ਤਾਹੀਓਂ ਕੈਗ ਵਾਲੇ ਪੁੱਛਦੇ ਨੇ ‘ਬਾਲਾਸਰ ਕਾਹਤੋਂ ਗਿਆ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ’। ‘ਚਲੋ ਛੱਡੋ ਜੀ, ਆਖ ਕੇ ਤੁਰਦੇ ਕਿਵੇਂ ਬਣਨਾ’ ਇਹ ਕੋਈ ਬਾਦਲ ਤੋਂ ਸਿੱਖੇ। ਅੱਗੇ ਫਿਰ ਤੁਰਦੇ ਹਾਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਖੁਦ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ’ਚ ਸੁਣਾਈ ਗੱਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਬਾਦਲ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਲੰਬੀ ਹਲਕੇ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾੜਕੂ ਜੇਹਾ ਨੌਜਵਾਨ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ ‘ਬਾਦਲ ਸਾਹਬ, ਭਰਤੀ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਐ, ਸਿਪਾਹੀ ਭਰਤੀ ਕਰਾ ਦਿਓ।’ ਬਾਦਲ ਬੋਲੇ ‘ਕਾਕਾ, ਥੋਡੀ ਸਿਪਾਹੀ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਸਨੈਲਟੀ ਨਹੀਂ, ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਦੇਖੋ’ ।
                  ਥੋੜੇ੍ਹ ਸਮੇਂ ਮਗਰੋਂ ਚੋਣਾਂ ਸਨ। ਅੱਗਿਓਂ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ’ਚ ਉਹੀ ਮਾੜਕੂ ਜੇਹਾ ਨੌਜਵਾਨ ਟੱਕਰ ਗਿਆ। ਬਾਦਲ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਆਖਣ ਲੱਗੇ ‘ਕਾਕਾ ਜੀ, ਵੋਟਾਂ ਪਾਇਓ’, ਅੱਗਿਓ ਨੌਜਵਾਨ ਕਹਿੰਦਾ ‘ ਬਾਦਲ ਸਾਹਬ , ਸਾਡੀ ਤਾਂ ਪ੍ਰਸਨੈਲਟੀ ਨਹੀਂ, ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਲੈ ਲਓ ਵੋਟਾਂ’। ‘ਚਲੋ ਛੱਡੋ ਕਾਕਾ ਜੀ’ ਆਖ ਕੇ ਬਾਦਲ ਅੱਗੇ ਤੁਰਦੇ ਬਣੇ। ਬਾਦਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਆਖਣ, ਕਿਸੇ ਦੀ ਪ੍ਰਸਨੈਲਟੀ ’ਤੇ ਹੁਣ ਕੋਈ ਟਿੱਪਣੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਵੈਸੇ ਹੁਣ ਤਾਂ ਮਾਹੌਲ ਵੀ ਬਾਦਲਾਂ ਲਈ ਹਾਲੇ ਸੁਖਾਵਾਂ ਨਹੀਂ। ਬੇਅਦਬੀ ਰੋਹ ਨੇ ਐਤਕੀਂ ਬਾਦਲ ਦੀ ਚੁੱਪ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵੀ ਛਿੱਥੀ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ‘ਠੰਢੇ ਬੁਰਜ’ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਵਾਲੀ ਕੁਰਸੀ ਨਾ ਖੱੁਸਦੀ। ਅੱਗੇ ਚੋਣਾਂ ਹਨ। ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਮੁੜ ਫਿਰ ਸੱਥਰਾਂ ’ਤੇ ਬੈਠਣ ਜਾਏਗਾ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਲੂ ਰੁਲ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਅਕਾਲੀ ਕਰਨਗੇ। ਆਟਾ ਦਾਲ ਦਾ ਚੋਗ਼ਾ ਪਾਉਣਗੇ, ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਵੰਡਣਗੇ, ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣਗੇ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅੌਕਾਤ ਦਿਖਾਈ ਜਾਏਗੀ। ਅਗਲਾ ਅੱਧਾ ਵਰ੍ਹਾ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਬਾਕੀ ਸਭ ਵਕਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਦਾ ਹੋਏਗਾ। ਅਡਾਨੀ ਅੰਬਾਨੀ ਦੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਧਮਾਲ ਪਏਗੀ। ਚੋਣਾਂ ਵੇਲੇ ਹੱਥ ਜੋੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਚੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੱਜਣ ਠੱਗ ਦਾ ਝਉਲਾ ਪਏਗਾ। ਮੁੱਠੀ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਹ ਨਾ ਭੁੱਲਣ ਕਿ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਬੰਦ ਮੁੱਠੀ ਤਣਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਰੱਬ ਦੀ ਲਾਠੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ।

                                ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵੰਡ
       ਹੁਣ ਪਟਿਆਲੇ ਪੁੱਜਣ ਲੱਗੇ  ‘ਨੋਟਾਂ ਦੇ ਟਰੱਕ’ 
                                 ਚਰਨਜੀਤ ਭੱੁਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ :  ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੰਜਾਬ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ’ਤੇ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੀ ਝੜੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨਾਲੋਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਬਕਾ ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦੋਹੇਂ ਹੱਥੀਂ ਵੰਡੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਲਈ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਖੋਲੇ ਗਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅਕਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਕਤਸਰ ਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਲੰਬੀ ਨੂੰ ਨੋਟਾਂ ਦੇ ਟਰੱਕ ਭਰੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੋ ਬਾਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤਸਰ ਤੇ ਪਟਿਆਲੇ ਵਾਂਗੂ ਕਦੇ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਕੈਬਨਿਟ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਪਟਿਆਲੇ ਤੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਗੱਫਾ ਵਰਤਾਇਆ ਹੈ। ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਤੇ ਪੰਚਾਇਤ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ’ਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲਣ ਮਗਰੋਂ ਆਪਣੇ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਚੋਂ 5.86 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਇਕੱਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਵੇਂ ਵਜ਼ੀਰ ਬ੍ਰਹਮ ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਨੂੰ 1.85 ਕਰੋੜ,ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਧਰਮਸੋਤ ਨੇ 57 ਲੱਖ ਅਤੇ ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਨੇ 8 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਤਿੰਨੋਂ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਸਮੇਤ 9.08 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਏ ਹਨ।
                  ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਸ਼ੂ ਮੇਲਾ ਫ਼ੰਡਾਂ ਚੋਂ 18.49 ਕਰੋੜ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਹੁਣ 27.57 ਕਰੋੜ ਦੇ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਫ਼ੰਡ ਤੇ ਪਸ਼ੂ ਮੇਲਾ ਫ਼ੰਡ ਪਟਿਆਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮਹਿਰਾਜ ਨੂੰ ਵੀ 21 ਮਾਰਚ 2018 ਨੂੰ 55.63 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਸੈਨਿਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕੈਪਟਨ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੋਹ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1.28 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੂਸਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮੇਤ ਪਸ਼ੂ ਮੇਲਾ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੇ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 26.64 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸੱਤ ਕੈਬਨਿਟ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪੰਚਾਇਤ ਮੰਤਰੀ ਤ੍ਰਿਪਤ ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬਾਜਵਾ ਨੇ 1.59 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਸ਼ੂ ਮੇਲਾ ਫ਼ੰਡਾਂ ਚੋਂ ਵੀ 19.18 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ’ਚ ਵੰਡੇ ਹਨ। ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਮੰਤਰੀ ਅਰੁਨਾ ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਨੂੰ 1.57 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਜ਼ੀਆ ਸੁਲਤਾਨਾ ਨੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਨੂੰ ਸਵਾ ਕਰੋੜ ਦੇ ਫੰਡ ਆਪਣੇ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਚੋਂ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
                ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਰਾਣਾ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵੀ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਡੇਢ ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦੇ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਜ਼ੀਰ ਚਰਨਜੀਤ ਚੰਨੀ ਨੇ 92 ਲੱਖ ਰੁਪਏ, ਬ੍ਰਹਮ ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ 40 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਰੰਧਾਵਾ ਨੇ 23 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬਾਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦਾ ਸੋਕਾ ਝੱਲ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਖ਼ਾਲੀ ਖੜਕਾ ਕੇ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੇਂ ਇਹੋ ਮੌਜਾਂ ਬਾਦਲਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਕਤਸਰ ਵੀ ਲੱੁਟਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਮੰਤਰੀ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਨੇ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫ਼ੰਡ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਾਨਸਾ ਅਤੇ ਮੁਕਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਾਂਟਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ, ਮਕਾਨ ਉਸਾਰੀ ਆਦਿ ਲਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਨੇ ਹਲਕਾ ਲੰਬੀ ਅਤੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ’ਚ ਵੀ ਫ਼ੰਡ ਵੰਡੇ ਹਨ। ਜੋ ਨਵੇਂ ਵਜ਼ੀਰ ਬਣੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਲੇ ਬਹੁਤਾ ਹੱਥ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਂਜ, ਨਵੇਂ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਜ਼ੀਰ ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫ਼ੰਡ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟਰੱਸਟਾਂ ਅਤੇ ਕਲੱਬਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਸ਼ੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕੈਂਪ ਵਗ਼ੈਰਾ ਲਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸੂਤਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵੰਡਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
                     ਫ਼ੰਡਾਂ ਵਿਚ ਵਿਤਕਰਾ ਬੰਦ ਹੋਵੇ : ਸੰਧਵਾਂ
‘ਆਪ’ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਵਿੰਪ ਤੇ ਵਿਧਾਇਕ ਕੁਲਤਾਰ ਸੰਧਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ ਕਿ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਰੀਤ ਹੁਣ ਛੱਡਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਵਿਚ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੀ ਸਾਵੀਂ ਵੰਡ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਵਜ਼ੀਰ ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਪ੍ਰੰਤੂ ਬਾਕੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਨਾ ਭੁੱਲਣ। ਅਖ਼ਤਿਆਰੀ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਸਬੰਧੀ ਵੀ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ ਬਣਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ ਨਾ ਹੋਵੇ।

                                  ਵਿਚਲੀ ਗੱਲ
        ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਰੁਕੇ ਨਾ, ਸਾਡਾ ਵੀ ਦੇਖ ਜੇਰਾ...
                                  ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਮਾਇਆ ਨੂੰ ਲੱਤ ਰੂਪ ਚੰਦ ਹੀ ਮਾਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪੱਲੇ ਦਿਲ ਦੀ ਦੌਲਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਟੈਂਟ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ। ‘ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੇ ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ, ਹੱਥ ਕਿਰਤ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਨੇ, ਕਿਸੇ ਅੱਗੇ ਅੱਡਣ ਲਈ ਨਹੀਂ। ’ ਏਦਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਆਲ ਰੱਖਦੈ ਮਜ਼ਦੂਰ ਰੂਪ ਚੰਦ। ਦੌਲਤਮੰਦ ਤੇ ਅਮੀਰੀ ਵਿਚਲਾ ਫ਼ਰਕ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕਾਮੇ ਰੂਪ ਚੰਦ ਦਾ ਇੱਕੋ ਵਾਕਿਆ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ। ਮੌੜ ਚੜ੍ਹਤ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ (ਬਠਿੰਡਾ) ਦੇ ਇਸ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੱਕਰੇ ਦੀ ਠੱਗੀ ਨੇ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਲੂਣਾ ਰੂਪ ਚੰਦ ਦਾ ਇਮਾਨ ਦੇ ਗਿਆ। ਮੌੜ ਦਾ ਕਸਾਈ ਹੱਥ ਤੇ ਹੱਥ ਮਾਰ ਕੇ ਰੂਪ ਚੰਦ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਬੱਕਰਾ ਲੈ ਗਿਆ। ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਬੱਕਰੇ ਦੇ ਪੰਜ ਸੌ ਦੇ ਕੇ ਪੱਤਰੇ ਵਾਚ ਗਿਆ। ਮਜ਼ਦੂਰ ਨੇ ਬੱਕਰੇ ਦੀ ਕਮਾਈ ਤੋਂ ਕਈ ਸੁਪਨੇ ਵੇਖੇ ਸਨ। ਕਸਾਈ ਪਿੱਛੇ ਚੱਕਰ ਕੱਟਦਾ ਰਿਹਾ। ਪੁਲੀਸ ਕੋਲ ਗੇੜੇ ਮਾਰੇ। ਹੋਈ ਜੱਗੋਂ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਬਾਰੇ ਅਖੀਰ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਵੀ ਦੱਸਿਆ। ਕਿਧਰੋਂ ਢਾਰਸ ਨਾ ਮਿਲੀ। ਬਾਪ ਤਣਾਓ ਕਰਕੇ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਣਾ ਪਿਆ, ਸੱਜ ਵਿਆਹੀ ਭਰਜਾਈ ਕਲੇਸ਼ ’ਚ ਪੇਕੇ ਤੁਰ ਗਈ। ਰੂਪ ਚੰਦ ਦੀ ਦਿਹਾੜੀ ਛੁੱਟ ਗਈ। ‘ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਨੇ ਬੱਕਰੇ ਵਾਲੇ ਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜੀ। ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆਂ ਤੋਂ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ‘ ‘ ਮੈਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪੁਲੀਸ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਜਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਬੋਲਦਾ, ਬੱਕਰੇ ਵਾਲੇ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਭੇਜਣੇ ਨੇ’ । ਜਸਵੀਰ ਦਾ ਬੱਕਰੇ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਰਾਬਤਾ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ। ‘ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਕਿਥੇ ਸਾਹਿਬ’, ਰੂਪ ਚੰਦ ਦੇ ਇਹ ਦੱਸਣ ਮਗਰੋਂ ਜਸਵੀਰ ਨੇ ਬਦਲਵਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ।
         ਉਧਰੋਂ ਮੌੜ ਥਾਣੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਨੇ ਫ਼ੋਨ ’ਤੇ ਦੱਸਿਆ ‘ਅੌਹ ਸਾਹਮਣੇ ਕਸਾਈ ਹਵਾਲਾਤ ਤਾੜਿਆ ਪਿਐ’। ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਨੇ ਰੂਪ ਚੰਦ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਘੱਲਿਆ ਕਿ ‘ਅਦਾਲਤ ’ਚ ਲੜਾਂਗਾ ਤੇਰਾ ਕੇਸ ਮੁਫ਼ਤ, ਕਿਧਰੇ ਨਾ ਜਾਈਂ’। ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆਂ ਵਾਲੇ ਜਸਵੀਰ ਦੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਹਾਲੇ ਰਸਤੇ ’ਚ ਹੀ ਸਨ। ਮੌੜ ਵਾਲਾ ਕਸਾਈ ਬੱਕਰੇ ਦੀ ਪੂਰੀ ਰਕਮ ਰੂਪ ਚੰਦ ਨੂੰ ਫੜਾ ਗਿਆ। ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਜਸਵੀਰ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਦੇਣੇ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਰੂਪ ਚੰਦ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਲੈਣੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਬੜੇ ਮਿੰਨਤ ਤਰਲੇ ਕੀਤੇ, ਰੂਪ ਚੰਦ ਨਾ ਮੰਨਿਆ। ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਬਾਹਰੋਂ ਆਏ ਪੈਸੇ ਨਾ ਲਏ। ਰੂਪ ਚੰਦ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਹੱਕ ਮਿਲ ਗਿਆ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਕਿਉਂ ਖਾਵਾਂ। ਟਰਾਂਟੋ ਦੇ ਇੱਕ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣ ਨੂੰ ਵੀ ਬੱਕਰੇ ਵਾਲੇ ਨੇ ਬਾਂਹ ਨਾ ਫੜਾਈ। ਮੈਨੂੰ ਦੌਲਤਮੰਦ ਲੀਡਰਾਂ ਤੋਂ ਰੂਪ ਚੰਦ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਅਮੀਰ ਜਾਪਿਆ। ਗ਼ਰੀਬ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ ਘੇਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਟੈਂਟ ਪਾਉਣ ਦੀ ਨੌਬਤ ਟਾਵੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੋ ਦਰਜਨ ਦੇ ਕਰੀਬ ਵਿਧਾਇਕਾਂ/ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਦੇ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਾਇਆ। ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਐਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਚੋਂ 90 ਲੱਖ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਾ ਕੇ ਆਏ ਹਨ। ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਨੇ ਪੂਰਾ ਭਾਰ ਚੁੱਕਿਆ।
                   ਸਰਾਏਨਾਗੇ ਵਾਲੇ ਮਰਹੂਮ ਵਿਧਾਇਕ ਕੰਵਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਇਲਾਜ ਤੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਚੋਂ 3.43 ਕਰੋੜ ਖ਼ਰਚੇ ਗਏ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਵਿਧਾਇਕ ਸੁਖਪਾਲ ਭੁੱਲਰ ਨੇ ਤਾਂ ਮਹਿਜ਼ 1750 ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਿੱਲ ਵੀ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਚੋਂ ਲੈ ਲਿਆ। ਵੱਡੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਭੋਗਾਂ ’ਤੇ ਤਾਂ ਲੰਗਰ ਵੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਭੁੱਚੋ ਇਲਾਕੇ ’ਚ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਵੱਡੇ ਘਰ ਦੇ ਲੰਗਰ ਵਾਸਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਚੋਂ ਕਣਕ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰੂਪ ਚੰਦ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ‘ ਮਾਲਕ ਨੇ ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਕੱੁਝ ਦਿੱਤਾ।’  ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ’ਚ ਖੋਟ ਹੁੰਦਾ, ਉਹ ਨੇਤਾ ਪੁਲ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਂਦੇ। ਪੁਲ ਤਾਂ ਪਠਾਨਕੋਟ ਦਾ ਅਪਾਹਜ ਭਿਖਾਰੀ ਰਾਜੂ ਹੀ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭੀਖ ਦੀ ਜਮਾਂ ਪੂੰਜੀ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ  ਛੋਟਾ ਪੁਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਬੱਬ ਸੀ। ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਸ਼ਰਥ ਮਾਝੀ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਲਾਮ। ਪੰਜ ਬੱਕਰੀਆਂ ਵੇਚ ਕੇ ਹਥੌੜੇ ਤੇ ਸੈਣੀਆਂ ਖ਼ਰੀਦੀਆਂ। ਲਾ ਲਿਆ ਸਿੱਧਾ ਪਹਾੜ ਨਾਲ ਮੱਥਾ। ਪੂਰੇ 22 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ’ਚ ਪਹਾੜ ਨੂੰ ਚੀਰ ਕੇ ਰਸਤਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। 75 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫ਼ਰ 15 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ‘ਮਾਊਂਟਨ ਮੈਨ’ ਆਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਬਿਠਾਇਆ। ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਿਚ ਪੰਜ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਧੰਨ ਏਡਾ ਜਿਗਰਾ ਮਾਝੀ ਦਾ ਜਿਸ ਨੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ’ਚ ਮਿਲੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
                 ਭਾਵੇਂ ਅੱਜ ਮਾਝੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਪੱਥਰ ਦਿਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸ ਗਿਆ, ਦੌਲਤਮੰਦ ਕੌਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਬਦੁਲ ਸੱਤਾਰ ਈਦੀ ਵਾਲੀ ਸੇਵਾ ਕਿਸੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਬਠਿੰਡੇ ਦਾ ਵਿਜੇ ਚਾਚਾ (ਸਹਾਰਾ ਜਨ ਸੇਵਾ) ਬੇਸਹਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰਾਂ ਚੋਂ ਕੀੜੇ ਕੱਢਦਾ ਬੁੱਢਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।  ਕਦੇ ਸੁਣਿਐ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾ ਨੇ ਖ਼ੂਨਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ, ਸਰੀਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ, ਕੋਈ ਅੰਗਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ। ਵਿਰਲੇ ਲੀਡਰਾਂ ਹੀ ਜ਼ਮੀਰ ਦੇ ਆਖੇ ਲੱਗਦੇ ਨੇ। ਗੋਨਿਆਣਾ ਮੰਡੀ ਦਾ ਅਪਾਹਜ ਮਜ਼ਦੂਰ ਮਹਾਂਵੀਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਪੰਜਾਹ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਹੈ, 60 ਵਾਰ ਖ਼ੂਨਦਾਨ ਕਰ ਚੁੱਕਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਭ ਛੱਡ ਗਏ, ਮਹਾਂਵੀਰ ਨੇ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਸੋਨੂੰ ਲਲਾਰੀ ਸਿਰ ਅੰਤਾਂ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਹੈ। ਖ਼ੂਨਦਾਨ ਕਰਨੋਂ ਨਹੀਂ ਖੁੰਝਦਾ। ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਉਹੀ ਵੱਸਦੇ ਨੇ, ਜੋ ਵੰਡਦੇ ਨੇ। ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ ਵਾਲਾ ਸੌ ਗੁਣਾ ਚੰਗਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਆਸੀ ਲੋਕਾਂ ਵਾਂਗੂ ਵਿਕਦਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ। ਲਾਲ ਬੱਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਬਲੀ ਦਾ ਬੱਕਰਾ ਬਣਾਉਣ ਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਭੁੱਲ ਹੀ ਬੈਠੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਕਰੇ ਦੀ ਮਾਂ ਕਦ ਤੱਕ ਖ਼ੈਰ ਮਨਾਉਗੀ।

                                                            ਵਿਚਲੀ ਗੱਲ 
                             ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਤੇ ਬੁੱਲੇ ਲੁੱਟਦੇ ਲਾਟ ਸਾਹਬ !
                                                          ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਦਾਲ ’ਚ ਕਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਮਾਈ ਬਚ ਜਾਂਦੀ। ਜਦੋਂ ਦਾਲ ਹੀ ਪੂਰੀ ਕਾਲੀ ਹੋ ਜਾਏ ਤਾਂ ਵਿਹੁਮਾਤਾ ਫਿਰ ਕਾਲੇ ਲੇਖ ਹੀ ਲਿਖਦੀ ਹੈ। ਕਾਲਾ ਧੰਨ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ, ਚਾਰ ਚਿੱਟੇ ਛਿੱਲੜ ਹੀ ਖੀਸੇ ’ਚ ਹੁੰਦੇ। ਚਾਰ ਦਿਨ ਜ਼ਿੰਦਗਾਨੀ ਹੋਰ ਕੱਟ ਜਾਂਦੀ। ਕਾਲੇ ਪੀਲੀਏ (ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ-ਸੀ) ਨੇ ਥੇੜ੍ਹੀ (ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ) ਦੀ ਮਾਈ ਜੀਤੋ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ। ਗ਼ਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਮਹਿੰਗੇ ਇਲਾਜ ਸੌਖੇ ਨਹੀਂ। ਕਾਲਾ ਪਾਣੀ ਜਦੋਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ’ਚ ਸ਼ੂਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੇ ਰੁਕਦੇ ਨਹੀਂ। ਬੁੱਢਾ ਨਾਲਾ ਸਤਲੁਜ ’ਚ ਕਹਿਰ ਮਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਣੀ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਹਨ। ਕੌਮੀ ਗਰੀਨ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨਲ ਨੇ ਰਾਜ ਭਾਗ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਆਸ/ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਣੀ ਦੇਖ ਕੇ ਪੰਜਾਹ ਕਰੋੜ ਦਾ ਜੁਰਮਾਨਾ ਠੋਕਿਆ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੱਖ ਖੁੱਲ੍ਹ ਜਾਏ। ਕਦੇ ‘ਚਿੱਟਾ’ ਤੇ ਕਦੇ ‘ਕਾਲਾ’ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੜ੍ਹੀਂ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪਾਣੀ ਕਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਦੋਨਾ ਨਾਨਕਾ (ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ) ’ਚ ਅੌਰਤਾਂ ਨੇ ਇਹ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਲਕੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਕੋਈ ਪੀ ਕੇ ਦਿਖਾਵੇ। ਬਿਮਾਰੀ ਗ਼ਰੀਬ ਮਾਰ ਨਾ ਕਰਦੀ ਤਾਂ ਨਿਹੱਥੇ ਹੋਏ ਗ਼ਰੀਬ ਦਾ ਮੰਜਾ ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ ਚੋਂ ਵਾਪਸੀ ਮਗਰੋਂ ਗੁਰੂ ਘਰ ’ਚ ਅਰਦਾਸ ਲਈ ਨਾ ਡਹਿੰਦਾ।
                  ਖੁੰਢੇ ਹਲਾਲ (ਮੁਕਤਸਰ) ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕੋਲ ਟੈੱਸਟ ਕਰਾਉਣ ਜੋਗੇ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ। ਕਾਲੇ ਪੀਲੀਏ ਦਾ ਇਲਾਜ ਤਾਂ ਵਿੱਤੋਂ ਬਾਹਰੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਮੀਆਂ ਬੀਵੀ ਇਸ ਗੱਲੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹਨ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਪਾ ਕੇ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣਾਇਆ, ਉਹ ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਟਾਪੂ (ਅੰਡੇਮਾਨ ਨਿਕੋਬਾਰ) ’ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ’ਤੇ ਹੀ ਤਾਂ ਚਿੰਤਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਦਲਿਤ ਭਲਾਈ ਬਾਰੇ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨੱਥੂ ਰਾਮ ਤੇ ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਟਾਪੂ ’ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਦੋਜ਼ਖ਼ ਚੋਂ ਕੱਢਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭਦੇ ਰਹੇ। ਟਾਪੂ ਦੀਆਂ ਹਵਾਈ ਟਿਕਟਾਂ, ਮਹਿੰਗੇ ਹੋਟਲਾਂ ਤੇ ਖਾਣ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਖਰਚਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਨੇ ਚੁੱਕਿਆ। ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰ ਵਿਧਾਇਕ ਕੁਲਵੰਤ ਪੰਡੋਰੀ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰੋਸ ਵਜੋਂ ਟਾਪੂ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਗਏ, ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਖ਼ਰਚੀ ਹੈ। ਇੱਧਰ, ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਝੰਬੇ ਹੁਣ ਟਾਪੂ ’ਤੇ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ’ਤੇ ਨਤੀਜੇ ਉਡੀਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਯਮ ਵੀ ਰਮਣੀਕ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਨੱਥੂ ਰਾਮ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੰਡੇਮਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਦਲਿਤ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲੈਣ ਗਏ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਵੀ ਦਿਆਂਗੇ।
                   ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਵੇਲੇ ਵੀ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਰੋਹਤਾਂਗ ਪਾਸ (ਮਨਾਲੀ), ਸ਼ਿਮਲਾ, ਗੋਆ, ਪਹਿਲਗਾਮ, ਗੁਲਮਰਗ ਤੇ ਮੈਸੂਰ ’ਚ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਕੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ‘ਅੱਛੇ ਦਿਨਾਂ’ ਲਈ ਭਖਵੀਂ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬੱਸ ਇੱਥੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਡੇਮਾਨ ਟਾਪੂ ’ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਪੂਰੇ ਚਾਰ ਦਿਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ‘ਮੱਥਾ ਖਪਾਈ’ ਕੀਤੀ। ਟਾਪੂ ਵਾਲੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਸਭ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਚਾਈਂ ਚਾਈਂ ਗਏ। ‘ਆਪ’ ਵਿਧਾਇਕਾ ਪ੍ਰੋ. ਬਲਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਤਾਂ ਇਸੇ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਕੇ ਵਿਧਾਇਕਾ ਰੁਪਿੰਦਰ ਰੂਬੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ’ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣੋਂ ਖੁੰਝ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਸੁਬਾਰਡੀਨੇਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਮੈਂਬਰ ਟਾਪੂ ’ਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਕਾਹਲੇ ਹਨ। ਗੱਲ ਹਾਲੇ ਕਿਸੇ ਸਿਰੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ। ‘ਆਪ’ ਵਿਧਾਇਕ ਨਾਜ਼ਰ ਮਾਨਸ਼ਾਹੀਆ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਮੇਟੀਆਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ-ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲੱਗੇ।  ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੀਆਂ ਕਮੇਟੀਆਂ ਦਾ ਇਹੋ ਹਾਲ ਹੈ। ਕੱੁਝ ਅਰਸਾ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੀ ਖਪਤਕਾਰ ਮਾਮਲੇ ਕਮੇਟੀ  ਨੇ ਵੀ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਅਨਾਜ ਦੇਣ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਲਈ ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ।
                  ਅੰਡੇਮਾਨ ਨਿਕੋਬਾਰ ਦੀਪ ਦੀ ਸੈਲੂਲਰ ਜੇਲ੍ਹ ਕਦੇ ਮਨਹੂਸ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖ ਕੇ ‘ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ’ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਕੌਮੀ ਵਿਰਾਸਤ ’ਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬਾਬਾ ਭਾਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਬੁੱਤ ਵੀ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਗੱਦੀ ਮਿਲੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਅੱਜ ਖੁਦ ਹੀ ‘ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ’ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ। ਲੋਕ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਹੀ ਕਾਲੇ ਪਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਘੁਲ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿਆਸੀ ਮਾਲਕ ਟਾਪੂਆਂ ’ਤੇ ਸੈਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਭਾਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਬੁੱਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਜ਼ਰੂਰ ਲਾਹਨਤਾਂ ਪਾਉਂਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।  ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਬ੍ਰਹਮ ਮਹਿੰਦਰਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਕਾਲੇ ਪੀਲੀਏ ਦੇ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਕੇਸ ਹਨ। ਮੁਫ਼ਤ ਇਲਾਜ ਦਾ ਦਾਅਵੇ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੰਗਰੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਕਾਲੇ ਪੀਲੀਏ ਦੇ ਕਰੀਬ 7200 ਕੇਸਾਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਚੋਂ ਝੰਡੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ’ਚ 700 ਪੁਲੀਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਵੀ ਕਾਲੇ ਪੀਲੀਏ ਨੇ ਮੰਜੇ ਵਿਚ ਪਾਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਦੇ ਫ਼ੰਡਾਂ ਲਈ ਹਾਈਕੋਰਟ ਜਾਣਾ ਪਿਆ।
                 ਸ਼ਾਹਕੋਟ ਚੋਣ ਵੇਲੇ ਲੱਖਾ ਸਧਾਣਾ ਹੋਰੀਂ ਬੋਤਲਾਂ ’ਚ ਕਾਲਾ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਗਏ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਲਾ ਪਾਣੀ ਦਿੱਖਦਾ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਗੱਦੀ ’ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ 25 ਰੁਪਏ ਲੀਟਰ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਚੋਂ ਪੀ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇਕੱਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਖਰਚਾ ਛੇ ਲੱਖ ਦਾ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਪਾਰੀ ਦੌਰਾਨ 10.29 ਲੱਖ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ’ਤੇ ਖ਼ਰਚੇ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ਜੂਠਾ ਤਾਂ ‘ਜਿਊਣੇ ਮੌੜ’ ਦਾ ਵੀ ਖਾਧਾ ਹੈ। ਬੱਸ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੀ ਉੱਠਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀਆਂ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਾਲ ਐਵੇਂ ਚਿੱਟੇ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਕਦੇ ਜਿਊਣੇ ਮੌੜ ਦੀ ਰੂਹ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਆਈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਟਾਪੂਆਂ ’ਤੇ ਸੈਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈਣੇ ਦੇ ਦੇਣੇ ਪੈ ਜਾਣਗੇ।

                         ਵਿਸ਼ਵ ਦਰਸ਼ਨ
ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਉਡਾਏ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ! 
                          ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦਾ ‘ਵਿਸ਼ਵ ਦਰਸ਼ਨ’ ਸਰਕਾਰੀ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ 2022.58 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿਚ ਪਿਆ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਹੁਣ ਸੂਬਾਈ ਚੋਣਾਂ ’ਚ ਚਿੱਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਦੀ ਪਿੱਠ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵੀ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਵੱਲੋਂ 3 ਦਸੰਬਰ 2018 ਤੱਕ ਕੁੱਲ 84 ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰੀਬ 60 ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਵੇਖੇ ਹਨ। ‘ਮੋਦੀ ਮੋਦੀ ਮੋਦੀ’ ਦੇ ਨਾਅਰਿਆਂ ਦਾ ਸੁਆਦ ਵੱਖਰਾ ਚੱਖਿਆ। ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਆਪਣੇ 1700 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ  ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਕਰੀਬ 196 ਦਿਨ ਬਿਤਾਏ। ਮਤਲਬ ਕਿ ਮੋਦੀ ਦਾ ਅੌਸਤਨ ਹਰ ਅੱਠਵਾਂ ਦਿਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਲੰਘਿਆ। ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰਿਆਂ ਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਖਰਚਾ 2022.58 ਕਰੋੜ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਚੋਂ ਏਅਰ ਕਰਾਫ਼ਟ ਮੁਰੰਮਤ ’ਤੇ 1583.18 ਕਰੋੜ ਅਤੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਉਡਾਣਾਂ (ਚਾਰਟਰਡ ਫਲਾਈਟ) ’ਤੇ 429.28 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਖਰਚਾ ਆਇਆ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਵਰਤੀ ਹਾਟ ਲਾਈਨ ’ਤੇ 9.12 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਖਰਚਾ ਪਿਆ ਹੈ।
                  ਇਸ ਖ਼ਰਚੇ ਵਿਚ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਲੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਤੇ ਹੋਰ ਖ਼ਰਚੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਆਖ਼ਰੀ ਚਾਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰਿਆਂ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਬਿੱਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣੇ ਬਾਕੀ ਹਨ। ਵਰ੍ਹਾ 2018 ਦੌਰਾਨ ਮੋਦੀ ਨੇ 54 ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਾਲ 2015 ਵਿਚ 56 ਦਿਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ’ਚ ਕੱਢੇ। ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਕੋਲ ਇਸ ਵਕਤ ਸਿਰਫ਼ 2.28 ਕਰੋੜ ਦੀ ਚੱਲ ਅਚੱਲ ਸੰਪਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਨਾ ਕੋਠੀ, ਨਾ ਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਸ਼ੋਅ ਰੂਮ ਤੇ ਕੋਈ ਦੁਕਾਨ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਮੁੱਠੀ ’ਚ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਤਾਹੀਓਂ  ਉਹ ‘ਵਿਸ਼ਵ ਦਰਸ਼ਨ’ ’ਚ ਝੰਡੀ ਲੈ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੌਸਤਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਖਰਚਾ 10.31 ਕਰੋੜ ਆਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਦੇਸ਼ ਅੌਸਤਨ 33.70 ਕਰੋੜ ਖ਼ਰਚ ਆਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅਟੱਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 31 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦੌਰੇ ’ਚ 131 ਦਿਨ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਬਿਤਾਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਖਰਚਾ ਸਿਰਫ਼ 144.43 ਕਰੋੜ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਵਾਜਪਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਖਰਚਾ 1.10 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰਿਹਾ।
                  ਯੂ.ਪੀ.ਏ ਸਰਕਾਰ ਦੇ 10 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਡਾ.ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਪਾਰੀ ਦੌਰਾਨ 35 ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ 144 ਦਿਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬਿਤਾਏ। ਇਵੇਂ ਦੂਸਰੀ ਪਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ 38 ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ 161 ਦਿਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਬਿਤਾਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਸ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਕੁੱਲ ਖਰਚਾ 699 ਕਰੋੜ ਰਿਹਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਕੋਲ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਹਾਲੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਹੋਰ ਬਾਕੀ ਪਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਅਧੂਰੀ ਖੁਆਇਸ਼ ਪੂਰੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।  ਡਾ.ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਦਸ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਖਰਚਾ 2.29 ਕਰੋੜ ਰਿਹਾ।  ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਟੱਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦੌਰੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਾਜਪਾਈ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰਾ ਜਮਾਇਕਾ ਦਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਰਿਹਾ ਜਿਸ ’ਤੇ 9.25 ਕਰੋੜ ਖ਼ਰਚ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰਾ ਡੈਨਮਾਰਕ ਦਾ ਰਿਹਾ ਜਿਸ ਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿਚ 10.71 ਕਰੋੜ ਖ਼ਰਚ ਆਏ ਸਨ।
                  ਇੱਧਰ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰੇ ਦੇ ਅੌਸਤਨ ਹਰ ਦਿਨ ਦਾ 10.31 ਕਰੋੜ ਖ਼ਰਚ ਆਇਆ ਹੈ। ਮੋਟੇ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਰੀਬ 350 ਦੌਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੁਲਕ ਭਰ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਛਿੜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਚਰਚੇ ਦਰਕਿਨਾਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਸੂਤਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਏਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸੁਸ਼ਮਾ ਸਵਰਾਜ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਏ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰਿਆਂ ’ਚ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਖੱਟਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਖ਼ੁਲਾਸਾ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਹੁਣ ਢੁਕਵਾਂ ਸਮਾਂ ਆ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
                         ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌਰਿਆਂ ’ਤੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ 
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਨਾਮ/   ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ/  ਪ੍ਰਤੀ ਦੇਸ਼ ਅੌਸਤਨ ਖਰਚਾ/ ਕੁੱਲ ਖਰਚਾ
ਅਟੱਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ        31       4.70 ਕਰੋੜ      144.43 ਕਰੋੜ
ਡਾ.ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਪਹਿਲੀ ਪਾਰੀ) 35                8.60 ਕਰੋੜ    301.95 ਕਰੋੜ
ਡਾ.ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ (ਦੂਸਰੀ ਪਾਰੀ)  38                12.80 ਕਰੋੜ    397.35 ਕਰੋੜ
ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ                         60 (ਕਰੀਬ)      33.70 ਕਰੋੜ    2022.58 ਕਰੋੜ

   

         

                      ਕਾਹਦੀ ਬਹਾਦਰੀ
    ਹਥਿਆਰਾਂ ਲਈ ਸ਼ੁਦਾਈ ਹੋਏ ਪੰਜਾਬੀ
                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਪੰਜਾਬ ਹੁਣ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਖੂਹ ਬਣ ਗਿਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਅਸਲੇ ਲਈ ਏਨੇ ਸ਼ੁਦਾਈ ਹੋਏ ਹਨ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਚੋਂ ਸਭ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ। ਲੰਘੇ ਦੋ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ’ਚ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਜਿੰਨੇ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣੇ ਹਨ, ਉੱਨੇ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਸੂਬੇ ’ਚ ਨਹੀਂ ਬਣੇ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ’ਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 12.88 ਲੱਖ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਹਨ ਅਤੇ ਏਡੇ ਵੱਡੇ ਸੂਬੇ ਵਿਚ 1 ਜਨਵਰੀ 2017 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ 11,459 ਨਵੇਂ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੌਰਾਨ 26,322 ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ 10,238 ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ 6390 ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣੇ ਹਨ।  ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਨੂੰ ਯੂਨੀਕ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਨੰਬਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ‘ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਾਟਾਬੇਸ ਆਫ਼ ਆਰਮਜ਼ ਲਾਇਸੈਂਸ’ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਡਾਟਾਬੇਸ ਨੇ ਨਵੇਂ ਤੱਥ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੋ ਚੌਕਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ 35.87 ਲੱਖ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਹੁਣ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 3,85,671 ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 1 ਜਨਵਰੀ 2017 ਨੂੰ 3,59,349 ਸੀ।
                   ਇਹੋ ਗਿਣਤੀ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਜੁਲਾਈ 2011 ਵਿਚ 3,23,492 ਸੀ। ਮਤਲਬ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਲੰਮੇ ਸਾਢੇ ਸੱਤ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ 62,179 ਨਵੇਂ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣੇ ਹਨ। ਹਕੂਮਤ ਬਦਲੀ ਮਗਰੋਂ ਵੀ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਈ ਹੈ। ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ 4.84 ਲੱਖ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਨਾਲ ਦੂਸਰੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਹੈ। ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਜਿਹਾ ਸੂਬਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲੰਘੇ ਦੋ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ 1.15 ਲੱਖ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣੇ ਹਨ। ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤਾਂ ਗੜਬੜ ਵਾਲਾ ਖ਼ਿੱਤਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਲੋਕ ਕਾਹਦੇ ਲਈ ਸਭ ਕੱੁਝ ਦਾਅ ’ਤੇ ਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ 1.52 ਲੱਖ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਚ ਕੇਵਲ 1.40 ਲੱਖ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਹਨ। ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਸੱਤ ਸੂਬੇ ਹੀ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਟੱਪੀ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 40,620 ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਇਹੋ ਗਿਣਤੀ 80,858 ਹੈ। ਕੇਰਲਾ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ 10,600 ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਚ 63,138 ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਹਨ।
               ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਰੀਬ 55 ਲੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅੌਸਤਨ ਹਰ 14 ਵੇਂ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅੌਸਤਨ 80 ਲੋਕਾਂ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਹੈ। ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਲੋਕ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਲਈ ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਵੀ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਤਾਂਹੀਓਂ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵਾਲੀ ਇਕੱਲੀ ਫਾਈਲ ਦੀ ਕੀਮਤ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਨਵੇਂ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਮੁਫ਼ਤ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।  ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲਣ ਮਗਰੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਿਛਲੇ ਦਸ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਬਣੇ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵੀ ਕਰਾਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਹੱਥ ਪੱਲੇ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਹੈ। ਕੈਪਟਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਦਸ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਰੀਬ ਦੋ ਲੱਖ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਹਨ। ਜਾਂਚ ਮਗਰੋਂ ਬਠਿੰਡਾ, ਰੋਪੜ ਤੇ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹੀ ਸਿਰਫ਼ ਕੱੁਝ ਲਾਇਸੈਂਸ ਰੱਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
                   ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਕਾਫ਼ੀ ਬਣੇ ਸਨ।  ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਵਧੀ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਮੁੜ ਅਸਲਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਣਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਸਦੇ ਪੁੱਜਦੇ ਲੋਕ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਡੀ ਰਾਸ਼ੀ ਹਥਿਆਰ ਖ਼ਰੀਦਣ ’ਤੇ ਖ਼ਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਕਤਲਾਂ ਵਿਚ ਲਾਇਸੈਂਸੀ ਹਥਿਆਰ ਹੀ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਦੋ ਨੰਬਰ ਦਾ ਅਸਲਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਹੀ ਨਹੀਂ।
         


ੱ

                                                           ਸਿਆਸੀ ਸ਼ਤਰੰਜ 
                       ਨਵਜੋਤ ਦੇ ਤਿੱਤਰ, ਕੈਪਟਨ ਦਾ ਘੋੜਾ, ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਦੁੰਬੇ !
                                                             ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਪਾਕਿਸਤਾਨੋਂ ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ’ਚ ਤਿੱਤਰ ਮਿਲੇ। ਜਦੋਂ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਮਹਿਲਾ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਮੁਲਕ ਗਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ’ਚ ਘੋੜਾ ਮਿਲਿਆ। ਇਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨੋਂ ਤੋਹਫ਼ੇ ਚੋਂ ਦੋ ਦੁੰਬੇ ਲੈ ਕੇ ਮੁੜੇ। ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰਿੰਦਰ ਨੂੰ ਤਿੱਤਰ ਬੜੇ ਪਸੰਦ ਨੇ। ਕੈਪਟਨ ਦੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਰਿੰਗ ਟੋਨ ਵੀ ‘ਤਿੱਤਰ’ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਕੱਢਦੀ ਹੈ। ‘ਤਿੱਤਰ’ ਵਾਲਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਕੈਪਟਨ ਲਈ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ। ਬਿਕਰਮ ਮਜੀਠੀਆ ਨੇ ਤਨਜ਼ ਕਸੀ ਕਿ ‘ਅਮਰਿੰਦਰ ਨੂੰ ਤਿੱਤਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵਜੋਤ ਕਾਹਲਾ ਹੈ, ਤਾਹੀਓਂ ਤਿੱਤਰ ਦਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਲਿਆਂਦਾ।’  ਤਿੱਤਰ ਵਾਲਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਸਮਝੋ। ਉਂਜ, ਮਜੀਠੀਆ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਾਦਲ ਨੇ ਮੌਕੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਏਦਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ’ਚ ਮਜੀਠੀਆ ਨੂੰ ਬਠਿੰਡੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਬਾਦਲ ਬੋਲੇ ‘ਕਾਕਾ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਇੱਥੇ ਕਿਵੇਂ, ਜਾਓ ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ ’ਚ’। ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਐਨ.ਆਰ.ਆਈ ਸੰਮੇਲਨ ’ਚ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਮਜੀਠੀਆ ’ਤੇ ਕਸਿਆ ਫ਼ਿਕਰਾ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਭੁੱਲਿਆ ਨਹੀਂ। ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਕਾਹਦਾ ਆਪਣਾ ਕੈਪਟਨ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ‘ਸਾਡਾ ਕੈਪਟਨ’ ਦੇ ਬੋਰਡਾਂ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਆ ਗਿਆ। ਨਵਜੋਤ ਨੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇ ਕੇ ਖਹਿੜਾ ਛੜਾਇਆ। ਇਸ਼ਾਰੇ ਤੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਸਿਆਸੀ ਸ਼ਤਰੰਜ ਦੇ ਮੋਹਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ  ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ‘ਜਾਨਵਰ ਕੂਟਨੀਤੀ’ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
             ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਜਪਾਨ ਨੂੰ ਇਸੇ ਕੂਟਨੀਤੀ ਵਜੋਂ ਛੋਟੇ ਹਾਥੀ ਦਾ ਬੱਚਾ ‘ਇੰਦਰਾ’ ਤੋਹਫ਼ੇ ’ਚ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੰਕਰ ਦਿਆਲ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ‘ਸ਼ੰਕਰ’ (ਹਾਥੀ) ਚਰਚਾ ’ਚ ਰਿਹਾ। ਮੰਗੋਲੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ ’ਚ ਮੰਗੋਲੀਅਨ ਘੋੜਾ ਦਿੱਤਾ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਾਲ 2000 ਵਿਚ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਿਚ ਦੋ ਸਾਉਦੀ ਘੋੜੇ ਮਿਲੇ। ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਤੋਹਫੇ ’ਚ ਦੋ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਦੁੰਬੇ ਮਿਲੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਮ ਬੋਲ ਚਾਲ ’ਚ ਭੇਡੂ ਆਖਿਆ। ਜਦੋਂ 2014 ਵਿਚ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀਂ ਸਾਹੀਵਾਲ ਗਾਵਾਂ, ਝੋਟੇ , ਭੇਡਾਂ ਤੇ ਰਾਵੀ ਮੱਝਾਂ ਪੁੱਜੀਆਂ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ। ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਕਿ ਨਸਲ ਸੁਧਾਰ ਲਈ 16.71 ਲੱਖ ਖ਼ਰਚ ਕੇ ਮੁੱਲ ਮੰਗਵਾਏ ਨੇ ਪਸ਼ੂ। ਵਿਰੋਧੀਆਂ  ਨੇ ਤਵੇ ਲਾਏ ਕਿ ਅਕਾਲੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਸਲ ਤਬਾਹ ਕਰ ਗਏ। ਏਨਾ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਕਿ ਚਲੋ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਨਸਲ ਤਾਂ ਸੁਧਾਰੀ, ਨਹੀਂ ਬੇਜੁਬਾਨਾਂ ਦੀ ਤਾਂ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੁਣਨੀ ਸੀ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਾ ਸੰਸਾ ਕਰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ‘ਬਲਖ ਬੁਖਾਰੇ’ ਦੇ ਰਾਹ ਛੱਡ ‘ਛੱਜੂ ਦੇ ਚੁਬਾਰੇ’ ਦਾ ਸੁੱਖ ਲੈਂਦੇ। ਗੱਲ ਤੇ ਮੁੜੀਏ, ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਿਚ ਰਾਵੀ ਮੱਝ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੋਂ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਜੋ 2005 ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਘੋੜਾ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਿਚ ਅਮਰਿੰਦਰ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ, ਉਹ ਫਿਲੌਰ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਤਬੇਲੇ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਤਬੇਲਾ ਤਾਂ ਬਾਦਲਾਂ ਦਾ ਵੀ ਛੋਟਾ ਨਹੀਂ।
                   ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਦੇ ‘ਗਲੋਬਲ ਵਾੜੇ’ ਵਿਚ ਸਭ ਪਸ਼ੂ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ ਜਾਨਵਰ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ। ਗੱਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਤਬੇਲੇ ਦੀ ਖੱਚਰ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਮਹਿਕਮੇ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਪੈ ਗਈ। ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ ਖੱਚਰ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਲੁਧਿਆਣਾ ਲੈ ਕੇ ਗਏ। ਜਦੋਂ ਖੱਚਰ ਨੂੰ ਮੋੜਾ ਪਿਆ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਚੈਨ ਆਇਆ। ਮੁਕਤਸਰ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਵੈਟਰਨਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਵਿਚ ਬਣਿਆ ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ ’ਤੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਚਾਰ ਲੱਖ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ, ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਲੋਕ ਇਲਾਜ ਖੁਣੋਂ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ ਖੱਚਰ ਹੀ ਕਿਤੇ ਦਰਜੇ ਚੰਗੀ ਹੈ। ‘ਚਮਕਦੇ ਭਾਰਤ’ ਦਾ ਚੌਕੀਦਾਰ ਗੁਜਰਾਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 18 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਹਫ਼ੇ ਮਿਲੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਮੋਦੀ ਦਾ ਸੂਟ 4.31 ਕਰੋੜ ਵਿਚ ਵਿਕਿਆ। ਸੁਣਿਐ ਕਿ ਨੀਰਵ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸੂਟ ਖ਼ਰੀਦਿਆ। ਫ਼ੌਰਨ ਕੰਟਰੀਬਿਊਸ਼ਨ ਅਸੈਪਟੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਰਿਟੈਂਨਸ ਆਫ਼ ਗਿਫ਼ਟ ਐਂਡ ਪੈ੍ਰਜ਼ਨਟੇਸ਼ਨ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨ ਐਕਟ 1978 ਤਹਿਤ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲਾ ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੀਮਤ ਵਾਲਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਤੋਸ਼ਾਖ਼ਾਨਾ ਵਿਚ ਜਮਾ ਕਰਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ 223 ਚੋਂ 169 ਤੋਹਫ਼ੇ ਤੋਸ਼ਾਖਾਨੇ ਵਿਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਾਏ ਸਨ।
                  ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਕੋਲ ਤੋਹਫ਼ੇ ’ਚ ਮਿਲੇ ਕਿਸੇ ਭੇਡੂ, ਘੋੜੇ ਤੇ ਮੱਝਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਰਿਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗੁਪਤ ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਬੇਹਿਸਾਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਪੁਲੀਸ ਦਾ ਘੋੜਾ ‘ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ’ ਵੀ ਕੋਈ ਘੱਟ ਕੀਮਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜੋ ਭਾਜਪਾ ਵਿਧਾਇਕ ਦੀ ਡਾਂਗ ਨੇ ਢੇਰੀ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਸੁਬੋਧ ਕੁਮਾਰ ਵੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪੁਲੀਸ ਦਾ  ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਹੀ ਸੀ ਜੋ ਬੁਲੰਦ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਹਜ਼ੂਮੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਭੇਟ ਚੜ੍ਹਿਆ। ਏਦਾਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਤੋਸ਼ਾਖਾਨੇ ਚੋਂ ਸੁਬੋਧ ਕੁਮਾਰ ਮਨਫ਼ੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਰਾਜ ਨੂੰ ਏਦਾਂ ਦੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਮਿਲਣ ਤਾਂ ਫਿਰ ਬੁਢਾਪਾ ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ’ਚ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧੇ ਤੇ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਣੀ। ਨਾ ਕਿਸੇ ਪਟਿਆਲਾ ਮੋਰਚੇ ਦਾ ਪੰਡਾਲ ਸਜਾਉਣਾ ਪਊ। ਨਵਜੋਤ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਤਿੱਤਰ ਕੋਈ ਵੀ ਸਿਆਸੀ ਆਵਾਜ਼ ਕੱਢਣ ਪ੍ਰੰਤੂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੋਂ ਆਏ ਭੇਡੂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਜ਼ਰੂਰ ਚਿੜਾਉਂਦੇ ਹੋਣਗੇ। ਰਾਜ ਭਾਗ ਵਾਲੇ ਤਾਂ ਆਟਾ ਦਾਲ, ਸ਼ਗਨ ਸਕੀਮ ਤੇ ਬੁਢਾਪਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ ਹੀ ਤੋਹਫ਼ਾ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚੇ ਤੇ ਭਰੋਸੇ ਵਾਲੇ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਦਾਰੂ ਬਣੇ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਟਕੇ ਦੀ ਸਹੁੰ ਨਾ ਚੁੱਕਣੀ ਪਵੇ।
 

                        ਫ਼ੰਡਾਂ ਦਾ ਫੰਡਾ 
  ਸਿਆਸੀ ਮੁਲਾਹਜ਼ੇ ਪਾਲਦੇ ਨੇ ਐਮ.ਪੀਜ਼
                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ  : ਮੈਂਬਰ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਕੇਂਦਰੀ ਫ਼ੰਡ ਵੰਡਣ ’ਚ ਸਿਆਸੀ ਮੁਲਾਹਜ਼ੇ ਵੀ ਪਾਲਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਸਿਆਸੀ ਲਿਹਾਜ਼ਦਾਰੀ ਭਾਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਐਮ.ਪੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਹਲਕੇ ਦੀ  ਹੱਦ ਟੱਪ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦਾ ਦੂਸਰੇ ਰਾਜਾਂ ਤੱਕ ਪੁੱਜਣਾ ਆਮ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਐਮ.ਪੀ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੀ ਗਾਈਡ ਲਾਈਨਜ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ 25 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਫ਼ੰਡ ਵੰਡ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਨਿਯਮ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਮੁਲਾਹਜ਼ਾ ਪਾਲਣ ਦਾ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸਵੇਤ ਮਲਿਕ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਚੇਅਰਮੈਨੀ ਵਾਲੇ ਦਸਮੇਸ਼ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਉਸਾਰੀ ਲਈ 10 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।  ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਰਾਜ ਬੱਬਰ ਨੇ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਜੱਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਮੁਕਤਸਰ ਵਿਚ 25 ਲੱਖ ਦੇ ਵੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਮ.ਪੀ ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੈਲਜਾ (ਅੰਬਾਲਾ) ਨੇ ਮੁਕਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ 21.22 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ। ਐਮ.ਪੀ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦੂਲੋ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ 29.50 ਲੱਖ ਦੀ ਗਰਾਂਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਐਮ.ਪੀ ਨਰੇਸ਼ ਗੁਜਰਾਲ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫ਼ੰਡ ਬਾਦਲਾਂ ਦੇ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਭੇਜੇ ਹਨ।
                  ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਜਰਾਲ ਨੇ ਸਾਲ 2011-12 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬਠਿੰਡਾ,ਮਾਨਸਾ ਤੇ ਮੁਕਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ 12 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਫ਼ੰਡ ਭੇਜੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਦੇ ਕਾਲਜ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ 15 ਲੱਖ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਐਮ.ਪੀ ਨੇ ਵੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਕਤਸਰ ਵਿਚ 25 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਐਮ.ਪੀ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੂੰਦੜ ਨੇ ਵੀ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਦੇ ਦਸਮੇਸ਼ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪੰਜ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸਮੇਤ ਪਿੰਡ ਨੂੰ 15 ਲੱਖ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਮਲੂਕਾ ਵਿਚ 12 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਭੇਜੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ਚੰਦੂਮਾਜਰਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਧਾਇਕ ਲੜਕੇ ਦੇ ਹਲਕਾ ਸਨੌਰ ਨੂੰ ਕਰੀਬ 43 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਐਮ.ਪੀ ਰਵਨੀਤ ਬਿੱਟੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ 90 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ 21 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਐਮ.ਪੀ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ ਨੇ 21 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਪਟਿਆਲਾ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।  ਹਲਕਾ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ’ਤੇ ਬਾਹਰਲੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਤਾਂ ਮੀਂਹ ਹੀ ਵਰ੍ਹਿਆ ਹੈ। ਐਮ.ਪੀ ਸ੍ਰੀ ਐੱਚ. ਕੇ. ਦੂਆ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਵਿਚ 4.24 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬ੍ਰਹਮਪੁਰਾ ਨੇ 1.23 ਕਰੋੜ, ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ ਨੇ 1.70 ਕਰੋੜ,ਅੰਬਿਕਾ ਸੋਨੀ ਨੇ 1.26 ਕਰੋੜ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਹਨ।
                  ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰੁਦਰਪਰਿਆਗ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੂੰ ਸੌਦ (ਨਗਰਾਸੂ) ਲਈ 25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨੂੰ 10 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ। ਐਮ.ਪੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਲਈ ਸੈਂਕੜੇ ਸਟਰੈਚਰ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਵੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਰ 15 ਲੱਖ ਭੇਜੇ ਹਨ।  ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ ਨੇ ਹਲਕਾ ਲੰਬੀ ਲਈ ਕਰੀਬ 55 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਦੇ ਦਸਮੇਸ਼ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਲਈ 19 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ। ਦੂਸਰੀ ਤਰਫ਼ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਐਮ.ਪੀ ਈਸ਼ਵਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸੰਗਰੂਰ ਵਿਚ 5 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਭੇਜੇ ਹਨ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਐਮ.ਪੀ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅੌਜਲਾ ਵੱਲੋਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਗੌਲਫ਼ ਕਲੱਬ ਨੂੰ 20 ਲੱਖ ਦੀ ਗਰਾਂਟ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵਿਵਾਦ ਉੱਠਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਸਾਲ 2012 ਵਿਚ ਸਨਾਵਰ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦੇਣ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹਾਈਕੋਰਟ ਪੁੱਜ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੂਤਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਲਿਹਾਜ਼ਾਂ ਪਾਲਣ ਖ਼ਾਤਰ ਵੀ ਸੰਸਦੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
                   ਨਿਯਮ ਵੀ ਤੋੜਦੇ ਨੇ ਐਮ.ਪੀਜ਼
ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਵਾਰ ਸਿਆਸੀ ਫ਼ਾਇਦੇ ਖ਼ਾਤਰ ਐਮ.ਪੀ ਫ਼ੰਡ ਗਾਈਡ ਲਾਈਨਜ਼ ਦੀ ਹੱਦ ਵੀ ਉਲੰਘ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ 15ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੌਰਾਨ 61.20 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅਤੇ 16ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੌਰਾਨ 94.27 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਂਸਲ ਕਰਕੇ ਰਾਸ਼ੀ ਵਾਪਸ ਮੰਗਵਾਈ ਗਈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੋਗਾ ਵਿਚ ਨਿਯਮਾਂ ਤੋਂ ਉਲਟ 23.30 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਜੋ ਮਗਰੋਂ ਨੋਡਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤੇ ਗਏ।
 

                   ਸਕੂਲ ਕਿਧਰ ਜਾਣ..
 ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਤੋਂ ਵਾਰੇ ਕੇਂਦਰੀ ਫ਼ੰਡ
                      ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ  : ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਐਮ.ਪੀਜ਼ ਨੇ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਫ਼ੰਡ ਪਾਣੀ ਵਾਂਗ ਵਹਾਏ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਘੁੱਟ ਕੇ ਪੈਸਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਿਆਸੀ ਲਹਿਜ਼ੇ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਚੱਕਰ ’ਚ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੀ ਅਸਾਵੀਂ ਵੰਡ ਹੋਈ ਹੈ। ਪੁਸਤਕਾਲੇ ਤਾਂ ਐਮ.ਪੀਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫ਼ੰਡਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੀ ਰੱਖੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਐਮ.ਪੀਜ਼ ਤਰਫ਼ੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 180.65 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਸਿਰਫ਼ 22 ਕਰੋੜ ਆਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰਨਾਂ ਪਬਲਿਕ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਲਈ 55.24 ਕਰੋੜ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਐਮ.ਪੀ ਡਾ.ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਫ਼ੰਡ ਵੰਡਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਬਣਾਏ ਹਨ।  ਉਪ ਅਰਥ ਅਤੇ ਅੰਕੜਾ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਸੂਚਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੈਕਟਰ ਲਈ 98.46 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਆਪਣੇ ਸੰਸਦੀ ਕੋਟੇ ਦੇ ਫ਼ੰਡਾਂ ਚੋਂ ਦਿੱਤੇ। ਦੂਸਰੀ ਤਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ 5.21 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ ਵੰਡੇ ਹਨ। ਹਲਕਾ ਲੰਬੀ ਲਈ ਤਾਂ ਹਰਸਿਮਰਤ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਵਿੱਦਿਆ ਖੇਤਰ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
                  ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਤੋਂ ਐਮ.ਪੀ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਘੁਟਾਇਆ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਕਤਸਰ ਵਿਚ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਤੇ ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪੈਸਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ 32.65 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।  ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬ੍ਰਹਮਪੁਰਾ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਤਰਨਤਾਰਨ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਡੇਢ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ 1.18 ਕਰੋੜ ਸਿੱਖਿਆ ਵਾਸਤੇ ਦਿੱਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਤੇ ਅਪਰੋਚ ਰੋਡ ਲਈ 12.22 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਵਿਜੇ ਸਾਂਪਲਾ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿਚ ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਲਈ ਕੋਈ ਫ਼ੰਡ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਖ਼ਾਤਰ 1.35 ਕਰੋੜ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਸਾਂਪਲਾ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੈਕਟਰ ਲਈ 38.47 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਹਨ। ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਸਾਂਪਲਾ ਨੇ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ 8.75 ਕਰੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਸਿਰਫ਼ 1.27 ਕਰੋੜ ਆਏ। ਐਮ.ਪੀ ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ਚੰਦੂਮਾਜਰਾ ਨੇ ਮੋਹਾਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ 5.08 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ 48.04 ਲੱਖ ਅਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਲਈ 14 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।
                 ‘ਆਪ’ ਦੇ ਐਮ.ਪੀ ਪ੍ਰੋ.ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਕਤਸਰ ਵਿਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ 54.50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਲਈ 3.50 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਵੰਡੇ ਲੇਕਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ ਮੁਕਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ 15.20 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਹੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ। ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੋਗਾ ਵਿਚ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵੱਧ 2.77 ਕਰੋੜ ਅਤੇ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 68.78 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਲਈ 10.50 ਲੱਖ ਦਿੱਤੇ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਐਮ.ਪੀ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੂੰਦੜ ਨੇ ਵੀ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ ਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ 8.70 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੈਕਟਰ ਲਈ ਡੇਢ ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਲਈ ਭੂੰਦੜ ਨੇ 15.98 ਲੱਖ ਦੀ ਗਰਾਂਟ ਦਿੱਤੀ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ ਨੇ ਸਾਲ 2010 ਤੋਂ 30 ਸਤੰਬਰ 2018 ਤੱਕ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ 5.39 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵੰਡੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ 1.77 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫ਼ੰਡ 49.50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਢੀਂਡਸਾ ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹੋ ਗੱਲ ਉੱਭਰੀ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤੰਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਸਦੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਫ਼ੰਡ ਘੱਟ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
        ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਐਮ.ਪੀ ਡਾ.ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਨਵੀਆਂ ਪਿਰਤਾਂ ਪਾਈਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 25 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਸਾ ਕਰੀਬ 13 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਇਕੱਲੇ ਸਿੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਕਰੀਬ 4 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬੈਂਚ ਭੇਜੇ ਹਨ। ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰੀਬ ਦੋ ਕਰੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਮ.ਪੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ 6.31 ਕਰੋੜ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਵੰਡੇ ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ 1.39 ਕਰੋੜ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ। ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਲਈ 44.86 ਲੱਖ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੀ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਫ਼ੰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
                  ਦੇਖੋ ਦੇਖ ਗ਼ਲਤ ਰੀਤ ਪਈ : ਅਰਸ਼ੀ
ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਆਗੂ ਅਤੇ ਬੈਸਟ ਵਿਧਾਨਕਾਰ ਰਹੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਦੇਵ ਅਰਸ਼ੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿਚ ਬਾਦਲ ਦੇ ਸੰਗਤ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਏਦਾਂ ਦੀ ਰੀਤ ਪਈ ਹੈ ਕਿ ਦੇਖੋ ਦੇਖ ਸਭ ਹੁਣ ਗਲੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਪੈਸੇ ਵੰਡ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਸ ਚੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਪੈਸਾ ਖ਼ੁਰਦ ਬੁਰਦ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਐਮ.ਪੀਜ਼ ਲਈ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਵਿੱਦਿਅਕ ਅਦਾਰੇ, ਸਪੋਰਟਸ ਅਤੇ ਲਾਇਬੇ੍ਰਰੀਆਂ ਤਰਜੀਹੀ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ।

                            ਵਿਚਲੀ ਗੱਲ
               ਡੂੰਘੇ ਵੈਣਾਂ ਦਾ ਕੀ ਮਿਣਨਾ...
                          ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਉਹ ਦਿਨ ਕਿਆਮਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਜਦੋਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਰੁਲ ਜਾਣ ਤੇ ਅਸਥੀਆਂ ਨੂੰ ਝੂਰਨਾ ਪਵੇ।। ਉਦੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਿੱਟੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਰਮਾਨ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਅੱਥਰੂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਕੋਇਆਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।। ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਮਾ ਤਾਂ ਨਸੀਬ ਹੋਇਆ। ਚੈਨ ਤਾਂ ਮਰ ਕੇ ਵੀ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ। ਕੋਈ ਆਖਦਾ ਹੋਣੀ ਹਾਰ ਗਈ। ਦਾਣਾ ਪਾਣੀ ਮੁੱਕ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਹਕੂਮਤ ‘ਯਮਦੂਤ’ ਬਣ ਜਾਏ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਰਾਮ ਲੀਲਾ ਮੈਦਾਨ ’ਚ ਖੋਪੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਉਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਖੋਪੜੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਨਾ ਆਉਣਾ ਪੈਂਦਾ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ’ਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੋਪੜੀਆਂ ਵੀ ਕੁੱਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿਰਫ਼ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਖੋਪੜੀ ਨੂੰ ਹਲੂਣਾ ਦੇਣ ਲਈ। ਪੰਜਾਬ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ‘ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਭੂਮੀ’ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਐਵੇਂ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ ਖਿਸਕੀ। ਉਦੋਂ ਨਸੀਬਾਂ ਨੂੰ ਕਾਹਦਾ ਦੋਸ਼ ਜਦੋਂ ਸਿਆਸੀ ਰੋਟੀਆਂ ਸੇਕਣ ਵਾਲੇ ਭੁੱਲ ਬੈਠਣ ਕਿ ਸਿਵਿਆਂ ਦੀ ਅੱਗ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਢਿੱਡ ਦੀ ਅੱਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਉਂਦ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਟੇਕ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ 20 ਦਿਨ, ਪ੍ਰੀਤਮ ਛਾਜਲੀ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਮਹੀਨਾ, ਜਲੂਰ ਕਾਂਡ ਵਾਲੀ ਗੁਰਦੇਵ ਕੌਰ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਸਵਾ ਮਹੀਨਾ ਮਿੱਟੀ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਲਹਿਰਾ ਧੂਰਕੋਟ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ 27 ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਮਿੱਟੀ ਜੁੜੀ। ਨਿਆਂ ਖ਼ਾਤਰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਸੜਕਾਂ ’ਤੇ ਉੱਤਰਨ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਪਿੱਛੇ ਕੱੁਝ ਨਹੀਂ ਬਚਦਾ।
                    ਜਦੋਂ ਨਹਿਰੀ ਮੋਘਿਆਂ ’ਚ ਲਾਸ਼ਾਂ ਫਸਦੀਆਂ ਹੋਣ, ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰ ਖ਼ਾਲੀ ਖੜਕਣ, ਸਿਵੇ ਠੰਢੇ ਹੋਣ ਨੂੰ ਤਰਸਣ, ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ’ਤੇ ਤਾਬੂਤਾਂ ਲਈ ਲਾਈਨਾਂ ਲੱਗਣ, ਫਿਰ ਕਾਹਦਾ ਰੰਗਲਾ ਪੰਜਾਬ।  ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਜਸਵਿੰਦਰ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੋ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ’ਚ ਪਈ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਸਮੇਟਣ ਲਈ ਅਦਾਲਤ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਲਾਸ਼ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੋਇਆ ਦੀ ਕਾਹਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ। ਬਾਹਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ, ਅੰਦਰੋਂ ਤੋਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਅਸਥੀਆਂ ਵੀ ਖ਼ਤਰੇ ’ਚ  ਹਨ। ਜਲੰਧਰ ’ਚ ਕੱੁਝ ਅਰਸਾ ਪਹਿਲਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਚੋਰ ਲੈ ਗਏ। ਪਿੰਡ ਸਾਦੀਪੁਰ (ਯਮੁਨਾਨਗਰ) ’ਚ ਅਸਥੀਆਂ ਚੋਰੀ ਕਰਦੇ ਤਿੰਨ ਚੋਰ ਫੜੇ ਸਨ। ਭਰਤਪੁਰ ਦੇ ਸਿਵਿਆਂ ਚੋਂ ਤਿੰਨ ਅੌਰਤਾਂ ਦੇ ਅੰਗੀਠੇ ਦੀ ਰਾਖ ਹੀ ਲੈ ਗਏ। ਰਾਖ ਚੋਂ ਚੋਰ ਗਹਿਣੇ ਲੱਭਦੇ ਰਹੇ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਤਾਂ ਮੱਥੇ ’ਤੇ ਹੱਥ ਵੱਜਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ‘ਡੈੱਥ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ’ ਬਣਨ ਦੀਆਂ ਮੁਬਾਰਕਾਂ ਡੀਸੀ ਦੇਵੇ। ਧੌਲਾ ਦੀ ਗ਼ਰੀਬ ਮਹਿਲਾ ਦਾ ਪਤੀ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਤਾਂ ਮੌਤ ਦੀ ਲਿਖਤੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਪਤਾਲਪੁਰੀ ਤੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਰਸ਼ੀਦ ਲੈ ਆਈ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਨਾ ਸੁਣੀ। ਆਖ਼ਰ ਵੱਡੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਾਉਣੀ ਪਈ। ਤਾਹੀਓਂ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਡੈੱਥ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਬਣਵਾ ਕੇ ਐਮ.ਪੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕਰਕੇ ਆਖਿਆ ‘ਮੁਬਾਰਕਾਂ’।
                  ਸਾਉੂਦੀ ਅਰਬ ’ਚ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਰੁਲੀ। ਜਦੋਂ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸੇਖਾ ’ਚ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਸ਼ ਆਉਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਬਾਪ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ‘ਧੰਨਭਾਗ’। ਨੌਂ ਖਾੜੀ ਮੁਲਕਾਂ ਚੋਂ ਲੰਘੇ ਤਿੰਨ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੌਰਾਨ 10,400 ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਤਾਬੂਤਾਂ ਵਿਚ ਪਰਤੇ ਹਨ। ਜਿਗਰ ਦੇ ਟੋਟੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਰਦਘਾਟਾਂ ਵਿਚ ਪਏ ਹਨ,ਇੱਧਰ ਮਾਪੇ ਕਲਬੂਤ ਵੇਖਣ ਲਈ ਤਰਸ ਗਏ। ਮਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਅੱਥਰੂ ਵੀ ਸੁੱਕ ਗਏ। ਵਿਦੇਸ਼ੋਂ ਆਏ ਤਾਬੂਤ ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਮਾਂ ਦੇ ਵੈਣ ‘ ਵੇ ਕਰਜ਼ਾ ਤਾਂ ਲਾਹ ਜਾਂਦਾ ਪੁੱਤ ਬੂਟਿਆ’ ਹੁਣ ਝੱਲੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ। ਸਰਕਾਰੇ, ਮੋਇਆ ਨਾਲ ਕਾਹਦਾ ਗਿਲਾ। ਵਿਦੇਸ਼ੋਂ ਪੁੱਤ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਮੰਗਵਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਹੱਥ ਜੋੜਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਆਏ ਮਲਵਿੰਦਰ ਸਿੱਧੂ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੱਤ ਏਕੜ ਵੇਚ ਕੇ ਭੇਜੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ’ਚ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਬਾਪ ਤਾਬੂਤ ਉਡੀਕ ਰਿਹਾ। ਨਾ ਜ਼ਮੀਨ ਬਚੀ ਤੇ ਨਾ ਪੁੱਤ। ਬਾਪ ਦੇ ਹੱਥ ਖ਼ਾਲੀ ਹਨ ਜੋ ਤਾਬੂਤ ਮੰਗਵਾਉਣ ਲਈ ਹੁਣ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇਤਾ ਅੱਗੇ ਜੁੜਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅੱਗੇ।
                ਪ੍ਰਵਾਸ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਪੱਖ ਵੀ ਦਿਲ ਹਿਲਾਊ ਹੈ। ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਅਸਥੀਆਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਾਰਸਾਂ ਨੂੰ ਉਡੀਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਫ਼ੁਲ ਪਾਉਣ ਦੀ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ। ਧਰਵਾਸ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਸਥੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜਿੰਦਰੇ ਭੰਨ ਕੇ ਅਸਥੀਆਂ ਵਿਚਲੇ ਪੈਸੇ ਕੱਢਣ ਦੇ ਵੀ ਸਮਾਚਾਰ ਬਣੇ ਹਨ। ਜ਼ੀਰਾ ਦੇ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਘਾਟ ’ਚ ਘੜਾ ਭੰਨਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਗੋਲਕ ਹੀ ਭੰਨੀ ਗਈ। ‘ਉੱਡਤਾ ਪੰਜਾਬ’ ਦੇ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟਾਂ ’ਚ ਕਿੰਨੇ ਮੁੰਡੇ ਡਿੱਗੇ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਫ਼ੁਲ ਚੁਗਣ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਿੰਜਾਂ ਚੁਗਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਮਪੁਰਾ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਦੋ ਵਾਰ ਸਸਕਾਰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਚਿੱਟੇ ਨੇ ਸਰੀਰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਐਮ.ਪੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ, ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਘਾਟਾਂ ਨੂੰ ਗੱਫੇ ਵੰਡਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ/ਈਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ 3228 ਪਿੰਡਾਂ ਚੋਂ 1084 ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਕਬਰਸਤਾਨ ਹਨ। ਅਬੋਹਰ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰ ਦਫ਼ਨਾਉਣ ਲਈ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਨੂੰ ਗੰਗਾਨਗਰ ਲਿਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
                 ਬਲਿਆਲ ਖ਼ੁਰਦ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀਗਰ ਬਸਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਸਕਾਰ ਲਈ ਭਵਾਨੀਗੜ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਰੀਗੜ੍ਹ (ਬਰਨਾਲਾ) ਨੇ ਪੰਜ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਘਾਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਬਣਾ ਲਿਆ, ਭੇਦ ਭਾਵ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤੇ। ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ਨੇ ਵੱਡਾ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਇਆ ਜਿੱਥੇ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਘਾਟ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਗੋਬਿੰਦ ਲੌਂਗੋਵਾਲ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵੀ ਇੱਧਰ ਨਹੀਂ ਪਈ। ਸਹਾਰਾ ਬਠਿੰਡਾ ਵਾਲੇ ਵਿਜੇ ਗੋਇਲ ਅਨੁਸਾਰ ਕਈ ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਕਫ਼ਨ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਵੱਡੇ ਘਰਾਂ ਵਾਲੇ ਵੀ ਅਗਨ ਨੂੰ ਤਰਸਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਕਫ਼ਨ ਦੇਣ ਦੀ ਚਲਾਈ ਸਕੀਮ ਵੀ ਗ਼ਾਇਬ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਤਾਂ ਮਰਕੇ ਵੀ ਸਕੂਨ ਨਹੀਂ। ਮੁਰਦੇ ਵੋਟਰ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵੀ ‘ਅੱਛੇ ਦਿਨ’ ਉਡੀਕਦੀਆਂ।