ਬੇਦਰਦ ਹਾਕਮ
              ਏਥੇ ਲੱਖਾਂ ਧੀਆਂ ਰੋਂਦੀਆਂ…
                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸੈਂਕੜੇ ਧੀਆਂ ਦਾ ਦਰਦ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ। ਇਹੋ ਹੋਣੀ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨ ਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਸੁਪਨੇ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਡਿਗਰੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨਾ ਸੁਣੀ ਤਾਂ ਇਹ ਕੁੜੀਆਂ ਟੈਂਕੀਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਚੜ੍ਹੀਆਂ। ਡਿਗਰੀਆਂ ਦੀ ਦਿਖਾਈਆਂ ਅਤੇ ਨਾਅਰੇ ਵੀ ਮਾਰੇ। ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਉਮਰ ਹੱਦ ਲੰਘ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠ ਗਈਆਂ ਇਨ•ਾਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਕਿਧਰੋਂ ਕੋਈ ਠੰਢਾ ਬੁੱਲਾ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਬਚੀ।  ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ  600  ਟੈੱਟ ਪਾਸ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਧਿਆਪਕ ਹਨ ਜੋ ਓਵਰਏਜ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਭੁੱਚੋ ਮੰਡੀ ਦੀ ਅੰਜੂ ਬਾਲਾ ਐਮ.ਏ,ਐਮ.ਐਡ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਛੇ ਵਰ੍ਹੇ ਉਹ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਖਾਤਰ ਕਦੇ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਬੈਠੀ ਅਤੇ ਕਦੇ ਟੈਂਕੀਆਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਤੱਕਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਬੇਕਾਰੀ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵੀ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਹਾਕਮ ਨੂੰ ਪੱਛਦੀ ਹੈ, ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਜਾਈਏ? ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਲੀਡਰਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਉਮਰ ਹੱਦ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ? ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੱਸੋਵਾਲ ਦੀ ਪਰਮਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਐਮ.ਏ,ਬੀ.ਐਡ ਦੇ ਨਾਲ ਅਧਿਆਪਕ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ (ਟੈੱਟ) ਵੀ ਪਾਸ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ ਉਹ ਓਵਰਏਜ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਸਟਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕੱਢੀਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਹੈ? ਇਵੇਂ ਹੀ ਧੂਰੀ ਦੀ ਚਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਤਿੰਨ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਟੈੱਟ ਟੈਸਟ ਪਾਸ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਦਿਨ-ਰਾਤ ਧਰਨੇ ਮਾਰੇ, ਸੜਕਾਂ ਰੋਕੀਆਂ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਪੱਲੇ ਨਮੋਸ਼ੀ ਹੀ ਪਈ। ਉਹ ਵੀ ਓਵਰਏਜ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
                      ਭਵਾਨੀਗੜ੍ਹ ਦੀ ਬਲਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਅਤੇ ਡੇਹਲੋ ਦੀ ਜਸਵੀਰ ਕੌਰ ਨੂੰ ਟੈੱਟ ਪਾਸ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ, ਜੋ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਆਸ ਬੱਝੀ ਸੀ, ਉਹ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਤੋੜ ਦਿੱਤੀ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅੱਗੇ ਆਤਮਦਾਹ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਹਲੂਣ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇਸ ਵੇਲੇ 24572 ਟੈੱਟ ਪਾਸ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ 3672 ਨੂੰ ਹੀ ਨੌਕਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨੌਕਰੀ ਵੀ ਸਿਰਫ਼ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਤਨਖਾਹ ਵਾਲੀ।ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨੌਜਵਾਨ ਸੋਮਾ ਸਿੰਘ ਵੀ ਮੌਤ ਦੇ ਨੇੜਿਓਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ। ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਵਾਂਗ ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਲਈ ਸੀ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤਾਂ ਬਚ ਗਈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਰਮਾਨ ਜਲ ਗਏ। ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਉਮਰ ਹੱਦ ਤਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਲੰਘ ਗਈ। ਹੁਣ ਉਹ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਮੀਦਾਂ ਦਾ ਦੀਵਾ ਸਦਾ ਲਈ ਬੁਝ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੜੋ ਦੇ ਦਲਿਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸੋਮਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਾਈਨਮੈਨਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਚ ਸੱਤ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵੇਖ ਲਈਆਂ ਅਤੇ ਦਰਜਨ ਪੁਲੀਸ ਥਾਣੇ। ਉਸ ਨੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਢੀਂਡਸਾ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅੱਗੇ 16 ਮਾਰਚ 2010 ਨੂੰ ਆਤਮਦਾਹ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਕੋਲ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਚਿਆ। ਸੋਮਾ ਸਿੰਘ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਹਸਪਤਾਲ ਰਿਹਾ ਤੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਬੈੱਡ 'ਤੇ। ਗਰਮੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਜਲਣ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗਾਂ ਦਾ ਸੇਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਗਾ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ।
                  ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਪਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਜਨਵਰੀ 2010 ਵਿਚ ਲੰਬੀ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾ ਲਈ ਸੀ। ਲੰਬੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਵਰਕੌਮ ਵਿਚ ਲਾਈਨਮੈਨ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ, ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਕਸੂਰ ਏਨਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਚ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬਠਿੰਡਾ ਦਾ ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ ਐਮ.ਏ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), ਈ.ਟੀ .ਟੀ,ਬੀ.ਐਡ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਵਾਲਾ ਟੈੱਟ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਨੌਕਰੀ ਨਾ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਠਿੰਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਰਿਕਸ਼ਾ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਹੁਣ ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਮੰਡੀ ਖੁਰਦ ਦੇ ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਦੋਂ ਟੈੱਟ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਉਹ ਓਵਰਏਜ ਹੋ ਗਿਆ। ਟੈੱਟ ਪਾਸ ਹੋਣ ਦਾ ਚਾਅ ਉਮਰ ਨੇ ਫਿੱਕਾ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਜੰਡਾਂਵਾਲਾ ਦਾ ਸਰਦੂਲ ਸਿੰਘ ਤਾਂ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਆਸ ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਵਾਲੀ ਉਮਰ ਵੀ ਟਪਾ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਏਦਾ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੋਝੇ ਵਿਚ ਡਿਗਰੀਆਂ ਤਾਂ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹੱਥ ਖਾਲੀ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਐਲਾਨਿਆਂ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਭੱਤਾ ਵੀ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।