ਪੜਤਾਲ ’ਚ ਖ਼ੁਲਾਸਾ 
                        ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਸੰਨ੍ਹ
                                                      ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਭਾਖੜਾ ਨਹਿਰ ਚੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਨ੍ਹ ਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ’ਚ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਦੋਂ ਭਾਖੜਾ ਮੇਨ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਛੱਡੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਐਂਟਰੀ ਪੁਆਇੰਟ ’ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ 15 ਦਿਨ ਮਾਪਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਪੜਤਾਲ ’ਚ ਇਹ ਖ਼ੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਲ ਸਰੋਤ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਜਲ ਸਰੋਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਵਧੀਕ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਨੂੰ 26 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨਲ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਸਟੈਂਡਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਹਰਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਭਾਖੜਾ ਮੇਨ ਲਾਈਨ ’ਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ਨੇ ਤਰਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹੀ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਜੋਂ ਹੀ ਉਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਛੱਡਣ ਵਿਚ ਅਸਮਰਥ ਹਨ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਅਰਸਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ’ਚ ਪਟੀਸ਼ਨ ਵੀ ਪਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। 

        ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਤਰਫ਼ੋਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਤੇ ਠੀਕਰਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਸਿਰ ਭੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਖੜਾ ਮੇਨ ਲਾਈਨ ਦੀ ਆਰਡੀ 390 ਤੋਂ ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਐਂਟਰੀ ਪੁਆਇੰਟ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ 15 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਜਲ ਸਰੋਤ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸਭ ਪੁਆਇੰਟਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਮਾਪਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਭਾਖੜਾ ਮੇਨ ਲਾਈਨ ਜ਼ਰੀਏ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੰਗ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 6017 ਕਿਊਸਿਕ ਰਹੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਨਹਿਰ ਵਿਚ ਪਾਣੀ 6062 ਕਿਊਸਿਕ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ’ਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਪਾਣੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪੱਤਰ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੰਗ 623 ਕਿਊਸਿਕ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਰਹੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ ਬਦਲੇ ਵਿਚ ਪਾਣੀ 424 ਕਿਊਸਿਕ ਪਾਣੀ ਹੀ ਮਿਲਿਆ। ਮਤਲਬ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ ਭਾਖੜਾ ਨਹਿਰ ਚੋਂ 199 ਕਿਊਸਿਕ ਪਾਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਘੱਟ ਮਿਲਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੰਜਾਬ ਤਰਫ਼ੋਂ ਇਹ ਪਾਣੀ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। 

         ਇਕੱਲੇ 15 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਦਿਨ ’ਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਉਸ ਦਿਨ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓ ਮੰਗ ਤੋਂ 135 ਕਿਊਸਿਕ ਪਾਣੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਲਿਆ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਸ ਦਿਨ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ 593 ਕਿਊਸਿਕ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਅੰਕੜੇ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਹਰਿਆਣਾ ਵਰਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ’ਚ ਆਪਸੀ ਤਣਾ ਤਣੀ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਭਾਖੜਾ ਮੇਨ ਲਾਈਨ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਚੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਲਈ ਗਾਜ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ’ਤੇ ਸੁੱਟੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਨੰਗਲ ਹਾਈਡਲ ਤੋਂ ਬੀਬੀਐਮਬੀ ਦੀ ਮਾਰਫ਼ਤ ਪਹਿਲੀ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ 15 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ 11522 ਕਿਊਸਿਕ ਪਾਣੀ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਜੋ ਅੱਗੇ ਭਾਖੜਾ ਮੇਨ ਲਾਈਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹੀ 9018 ਕਿਊਸਿਕ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਚੋਂ ਹੀ ਅੱਗੇ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਸਮੇਤ ਪਾਣੀ ਭਾਖੜਾ ਵਿਚ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਇਸ ਚੋਂ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। 

                               ਜ਼ੋਨਲ ਕੌਂਸਲ ’ਚ ਵੀ ਮੁੱਦੇ ਦੀ ਗੂੰਜ 

ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨਲ ਕੌਂਸਲਾਂ ’ਚ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਛਾਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨਲ ਕੌਂਸਲ ਦੀ 26 ਸਤੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਉੱਠਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਮਗਰੋਂ 25 ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨਲ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਸਟੈਂਡਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਵੀ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਰੌਲਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਵੀ ਬਿਆਸ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਚੋਂ ਜੋ ਭਾਖੜਾ ਮੇਨ ਲਾਈਨ ਜ਼ਰੀਏ 0.17 ਐਮਏਐਫ ਪਾਣੀ ਦੀ ਐਲੋਕੇਸ਼ਨ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀਆਂ ਚੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

                                                      ਪੰਜਾਬ ਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ
                              ਨਵੀਂ ਭਰਤੀ ’ਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਝੰਡੀ
                                                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪਾਵਰਕੌਮ ’ਚ ਸਹਾਇਕ ਲਾਈਨਮੈਨਾਂ ਦੀ ਹੋਈ ਭਰਤੀ ’ਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਤੂਤੀ ਬੋਲੀ ਹੈ। ਹਾਲ ’ਚ ਹੀ ਪਾਵਰਕੌਮ ਨੇ 1193 ਸਹਾਇਕ ਲਾਈਨਮੈਨ ਭਰਤੀ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 362 ਨੌਜਵਾਨ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਬਾਸ਼ਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਇਸ ਸੂਚੀ ’ਚ 32 ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਅਕਸਰ ਰੌਲਾ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਰਾਹ ਰੋਕਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ’ਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵੈਟਰਨਰੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਵੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਬਾਸ਼ਿੰਦੇ ਭਰਤੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਾਵਰਕੌਮ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਭਰਤੀ ਲਈ ਦੋ ਟੈਸਟ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਟੈਸਟ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਤਕਨੀਕੀ ਪੇਪਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਮੈਰਿਟ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਨੌਜਵਾਨ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚੋਂ ਫ਼ੇਲ੍ਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

        ਸਹਾਇਕ ਲਾਈਨਮੈਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਭਰਤੀ ਵਿੱਚ 1127 ਲੜਕੇ ਤੇ 66 ਲੜਕੀਆਂ ਭਰਤੀ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 98 ਨੌਜਵਾਨ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਫ਼ਤਿਆਬਾਦ ਦੇ 72 ਨੌਜਵਾਨ ਭਰਤੀ ਹੋਏ ਹਨ। ‘ਆਪ’ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 28 ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਨੂੰ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਕੇ ਹਰ ਉਮੀਦਵਾਰ ਲਈ ਗਰੁੱਪ ਸੀ ਦੀ ਭਰਤੀ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਪੇਪਰ ਵਿੱਚੋਂ 50 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅੰਕ ਲੈਣੇ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਵਰਕੌਮ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਵੀ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਾਵਰਕੌਮ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਲਈ ਡੌਮੀਸਾਈਲ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਇਕੱਲੀ ਭਰਤੀ ਵਿੱਚ 30 ਫ਼ੀਸਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਅੰਬਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 45 ਨੌਜਵਾਨ, ਜੀਂਦ ਦੇ 37 ਨੌਜਵਾਨ, ਕੈਥਲ ਦੇ 40 ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਕੁਰੂਕਸ਼ੇਤਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 46 ਨੌਜਵਾਨ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਸਹਾਇਕ ਲਾਈਨਮੈਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। 

       ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ 14 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਜ਼ੀ ਮਾਰ ਗਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਯੂਟੀ ਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਸਫ਼ਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਿੱਤਿਆਂ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਿੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਨੌਜਵਾਨ ਭਰਤੀ ਲਈ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਹਾਇਕ ਲਾਈਨਮੈਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਭਰਤੀ ’ਚ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਜਲੰਧਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ 49 ਨੌਜਵਾਨ ਹੀ ਭਰਤੀ ਹੋਏ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਇੱਕੋ ਸਿਰਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 98 ਨੌਜਵਾਨ ਸਹਾਇਕ ਲਾਈਨਮੈਨ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ 17 ਨੌਜਵਾਨ ਇਵੇਂ ਹੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਪਠਾਨਕੋਟ ਅਤੇ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਦੇ 91 ਨੌਜਵਾਨ ਸਹਾਇਕ ਲਾਈਨਮੈਨ ਬਣੇ ਹਨ। ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਾਸਾ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਬਠਿੰਡਾ, ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ, ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਮਾਨਸਾ, ਮੋਗਾ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ 494 ਨੌਜਵਾਨ ਸਫ਼ਲ ਹੋਏ ਹਨ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ। 

         ਦਿਲਚਸਪ ਤੱਥ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕੱਲੇ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 304 ਨੌਜਵਾਨ ਭਰਤੀ ’ਚ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਸਮੁੱਚੀ ਨਫ਼ਰੀ ਦਾ 25 ਫ਼ੀਸਦੀ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ’ਚੋਂ ਭਰਤੀ ਹੋਏ ਨੌਜਵਾਨ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਥਾਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੈਂਦੇ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ’ਤੇ ਤਾਇਨਾਤੀ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਭਰਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪੰਜਾਬ-ਹਰਿਆਣਾ ਨੇੜੇ ਪੈਂਦੇ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ’ਤੇ ਹੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਲਈ ਦਬਾਅ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਦਾ ਦਬਾਅ ਵੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਸਹਾਇਕ ਲਾਈਨਮੈਨਾਂ ਦੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਸਟੇਸ਼ਨ ਖ਼ਾਲੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

                                                        ਦਿੱਲੀ ਮਾਡਲ 
                            ਜ਼ੀਰੋ ਬਿੱਲਾਂ ਦੀ ਮੌਜ, ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਫ਼ੌਜ..! 
                                                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ   

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ‘ਜ਼ੀਰੋ ਬਿੱਲਾਂ’ ਦਾ ਲਾਹਾ ਫ਼ੌਜੀ ਛਾਉਣੀਆਂ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚੇ। ਜਦੋਂ ਸੂਬੇ ਦੇ ਬਾਕੀ ਬਾਸ਼ਿੰਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ 300 ਯੂਨਿਟ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੁਫ਼ਤ ਸਹੂਲਤ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚਲੀਆਂ ਛਾਉਣੀਆਂ ਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ’ਚ ਰਹਿੰਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਵੀ ਮੁਫ਼ਤ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਮਿਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਬਣਾ ਕੇ ਇਹ ਤਰਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜੋ ਬਿਜਲੀ ਸਬਸਿਡੀ ਘਰੇਲੂ ਬਿਜਲੀ ’ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚਲੇ ਕੈਂਟ ਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ’ਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਰਵਿਸ ਪਰਸੋਨਲ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਮਾਡਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਬਿਜਲੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਬਿਜਲੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਬੋਝ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਝੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਫ਼ੌਜ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਇਸ ਮੰਗ ਨੇ ਹੋਰ ਚਿੰਤਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

          ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ ਕਮਾਂਡ ਨੇ ਇਹ ਮੰਗ ਉਠਾਈ ਹੈ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫ਼ੌਜੀ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ। 35 ਫ਼ੀਸਦੀ ਜਵਾਨ ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਲਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਫ਼ੌਜੀ ਅਫ਼ਸਰ ਤੇ ਜੂਨੀਅਰ ਕਮਿਸ਼ਨਡ ਅਫ਼ਸਰ (ਜੇਸੀਓ) ਨੂੰ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰਤ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਆਪਣੀ ਦਲੀਲ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਛਾਉਣੀਆਂ ਤੇ ਮਿਲਟਰੀ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚਲੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਬਿਜਲੀ ਸਬਸਿਡੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਪਾਵਰਕੌਮ ਵੱਲੋਂ ਥੋਕ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਵਰ੍ਹੇ ਦੌਰਾਨ ਘਰੇਲੂ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦਾ ਬਿੱਲ 8785 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਲੱਗਣ ਕਰਕੇ ਇੱਕੋ ਵਰ੍ਹੇ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦਾ ਬਿੱਲ ਕਰੀਬ 1550 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਵਰਕੌਮ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਿਹਤ ਇਸ ਵੇਲੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।

        ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ 13 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਕੁੱਲ 20,477 ਕਰੋੜ ਦੇ ਸਬਸਿਡੀ ਬਿੱਲ ਚੋਂ 11401.26 ਕਰੋੜ ਦਾ ਹੀ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ 200 ਕਰੋੜ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2387 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਗਰਾਂਟ ਇੰਨ ਏਡ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤਨ 20.21 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਬਿਜਲੀ ਲਈ ਸਬਸਿਡੀ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2023-24 ਦੌਰਾਨ ਘਰੇਲੂ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦਾ ਬਿੱਲ 7376.77 ਕਰੋੜ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਬਿੱਲ 8785 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਛੂਹ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪਹਿਲੀ ਜੁਲਾਈ 2022 ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ 300 ਯੂਨਿਟ ਬਿਜਲੀ ਮੁਫ਼ਤ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਘਰੇਲੂ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਜੁਲਾਈ 2024 ਤੱਕ 80.14 ਲੱਖ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ 2014-15 ਵਿਚ ਇਹ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ 60.06 ਲੱਖ ਸਨ।

        ਮੁਫ਼ਤ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਲਾਹਾ ਲੈਣ ਖ਼ਾਤਰ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕੋ ਘਰ ਵਿਚ ਦੋ ਦੋ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਲੈਣੇ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ 2022-23 ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ 7.50 ਲੱਖ ਘਰੇਲੂ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਲੱਗ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮੁਫ਼ਤ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਹੀ ਪਹਿਲੇ ਵਿੱਤੀ ਵਰ੍ਹੇ ਦੌਰਾਨ 3.65 ਲੱਖ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਨਵੇਂ ਜਾਰੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।

                                                          ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਭੱਤੇ
                                 ਕੋਈ ਅਰਸ਼ ਤੇ ਕੋਈ ਫ਼ਰਸ਼ ’ਤੇ..! 
                                                         ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਆਲਮ ਨਿਰਾਲਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਭੱਤੇ ਲੈਣ ਵਿਚ ਝੰਡੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕਾ ਦੁੱਕਾ ਮੈਂਬਰ ਭੱਤਿਆਂ ਵੱਲ ਝਾਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਚੋਂ ਸੱਤ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਦੋਂ ‘ਆਪ’ ਸਰਕਾਰ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ’ਤੇ ਵੀ ਆ ਗਈ ਸੀ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰੋਂ ਮੈਂਬਰ ਲਏ ਜਾਣ ’ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਵੀ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਸਾਲ 2022 ਵਿਚ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਛੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ  ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤਨਖ਼ਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਹਲਕਾ ਭੱਤਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਫ਼ਤਰੀ ਖ਼ਰਚੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਐਮਪੀ ਨੂੰ ਪੀਏ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਵਜੋਂ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। 

           ਮਤਲਬ ਕਿ ਹਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ 2.30 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤਨਖ਼ਾਹ ਤੇ ਭੱਤੇ ਆਦਿ ਮਿਲਦੇ ਹਨ  ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਨ, ਉਹ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਚਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸੰਜੀਵ ਅਰੋੜਾ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਲੈਣ ਵਿਚ ਸੂਬੇ ਦੇ ਬਾਕੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ 2024 ਤੱਕ 30.81 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਵਜੋਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਪਰੈਲ 2022 ਵਿਚ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ ਸਨ। ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਔਸਤਨ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ 1.14 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਵਜੋਂ ਵਸੂਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਭੱਤੇ ਲੈਣ ਵਿਚ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਐਮਪੀ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ 20.97 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਵਜੋਂ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।ਸੰਸਦ ਵਿਚ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ 57 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਜੀਵ ਅਰੋੜਾ ਦੀ ਸੰਸਦ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰੀ 89 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਇਹ ਭੱਤੇ ਵਸੂਲ ਕੀਤੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਕੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਵਸੂਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। 

           ਆਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੱਤਿਆਂ ਦਾ ਬਿੱਲ ਵਧਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ। ਤੀਸਰੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਰਾਘਵ ਚੱਢਾ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 16.58 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਵਜੋਂ ਵਸੂਲ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਸਦ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰੀ 85 ਫੀਸਦੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸੰਦੀਪ ਪਾਠਕ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸੰਦੀਪ ਪਾਠਕ ਨੇ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਵਜੋਂ 12.36 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸੰਤ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੀਚੇਵਾਲ ਨੇ 5.29 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਲਿਆ ਹੈ। ਸੀਚੇਵਾਲ ਦੀ ਚੋਣ ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਹੁਣ ਤੱਕ 86.03 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਵਜੋਂ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਤੇ ਭੱਤਿਆਂ ਆਦਿ ਦਾ ਬਿੱਲ ਸਲਾਨਾ 27.60 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵੱਖਰਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪੀਏ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

           ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਾਸਾ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਵਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸਨ ਜੋ ਕਿ ਤਨਖ਼ਾਹ ਤੇ ਬਾਕੀ ਭੱਤੇ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਨਹੀਂ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਮਿੱਤਲ ਨੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਦੇ ਵੀ ਟੀਏ/ਡੀਏ ਵਸੂਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਮਿੱਤਲ ਨੇ ਤਾਂ ਜੁਲਾਈ 2024 ਤੱਕ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਪੀਏ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਲੈਂਦੇ ਹੋਣ। ਪੀਏ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਦਾ ਬਿੱਲ 30,968 ਰੁਪਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੁਲਾਈ 2024 ਵਿਚ ਵਸੂਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਪੀਏ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਚੋਂ ਵਸੂਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ।

                             ਸੁਆਲ ਪੁੱਛਣ ਵਿਚ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਰਹੇ

ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਵਿਚ ਸੁਆਲ ਪੁੱਛਣ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਰ ਪਹਿਲੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਐਮਪੀ ਰਾਘਵ ਚੱਢਾ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 183 ਸੁਆਲ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੁੱਛੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਮਿੱਤਲ ਨੇ 179 ਸੁਆਲ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਵਿਚ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਜੀਵ ਅਰੋੜਾ ਨੇ 156 ਅਤੇ ਵਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਾਹਨੀ ਨੇ 141 ਸੁਆਲ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੰਦੀਪ ਪਾਠਕ ਨੇ 100 ਸੁਆਲ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ 97 ਸੁਆਲ ਕੀਤੇ ਹਨ।

                                                    ਸਿਆਸਤ ’ਚ ਐਂਟਰੀ 
                     ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੀਬੀਆਂ ਦੇ ਭਾਗ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਨੇ ਖੋਲ੍ਹੇ..!
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹੋਈਆਂ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਿਆਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਜਿੱਤ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਹੀ ਆਈ ਹੈ। ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਸਿਆਸਤ ’ਚ ਐਂਟਰੀ ਲਈ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਸੀਟ ’ਤੇ ਦੋ ਬੀਬੀਆਂ ਕਿਸਮਤ ਅਜ਼ਮਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਨੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਨੂੰ ਉਤਾਰਿਆ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ ਹਲਕਾ ਬਠਿੰਡਾ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਟਿਕਟ ਤੋਂ ਖੁੰਝ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਹ ਚੋਣ ਵੱਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਜਤਿੰਦਰ ਕੌਰ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ’ਚ ਹਨ। ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਰੰਧਾਵਾ ਲਈ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਅਹਿਮ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਕੋਈ ਔਰਤ ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ’ਚ ਨਹੀਂ ਨਿੱਤਰੀ।

          ਸੰਨ 1952 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 61 ਸੀਟਾਂ ’ਤੇ ਜਾਂ 61 ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਸਿਰਫ਼ ਛੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਸੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਰਾਹੀਂ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਐਂਟਰੀ ਹਲਕਾ ਡਕਾਲਾ ਤੋਂ ਜੇਤੂ ਰਹੀ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਸੰਨ 1970 ’ਚ ਡਕਾਲਾ ਹਲਕੇ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਹਲਕੇ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਵਿਧਾਇਕ ਬਸੰਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਮਰਹੂਮ ਵਿਧਾਇਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੂੰ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ ਸੀ। ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵੀਰਪਾਲ ਕੌਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਮਾਤਾ ਸੀ। ਹਲਕਾ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਤੋਂ ਅਕਾਲੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਜਗਦੀਸ਼ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਂਗਰਸੀ ਟੀ.ਐੱਸ. ਰਿਆਸਤੀ ਨੂੰ ਮਾਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। 

          ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਧਾਇਕ ਜਸਮਤ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਕਾਰਨ ਹਲਕੇ ’ਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਮਰਹੂਮ ਵਿਧਾਇਕ ਦੀ ਪਤਨੀ ਜਗਦੀਸ਼ ਕੌਰ ਨੂੰ ਟਿਕਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਕਾਬਿਲੇਗੌਰ ਹੈ ਕਿ ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਇਕ ਕੁਸ਼ਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਕਿੱਕੀ ਢਿੱਲੋਂ 1982 ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ’ਚ ਜੇਤੂ ਰਹੀ ਜਗਦੀਸ਼ ਕੌਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹਨ। ਹਲਕਾ ਸ਼ਾਮ ਚੁਰਾਸੀ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਜੋਸ਼ ਨੇ ਸਾਲ 1998 ਵਿੱਚ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਅਕਤੂਬਰ 2004 ਵਿੱਚ ਕਪੂਰਥਲਾ ਹਲਕੇ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਉਰਫ਼ ਸੁੱਖੀ ਰਾਣਾ ਨੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸਾਬਕਾ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਮੰਤਰੀ ਰਘਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਸਾਲ 2012 ਵਿੱਚ ਦਸੂਹਾ ਹਲਕੇ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਹਲਕੇ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਦੋ ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਰਹੇ ਸਨ। 

         ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਅਮਰਜੀਤ ਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੁਖਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ। ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੁਖਜੀਤ ਕੌਰ ਸ਼ਾਹੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਰੋਧੀ ਅਰੁਣ ਡੋਗਰਾ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਲਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹੀ ਮੁੱਖ ਸੰਸਦੀ ਸਕੱਤਰ ਵੀ ਰਹੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਅਤੇ ਜਤਿੰਦਰ ਕੌਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੇਤੂ ਲੜੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ’ਚ ਆਖ਼ਰੀ ਸਮੇਂ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਪ੍ਰਨੀਤ ਕੌਰ ਹੈ। ਸਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਹਲਕਾ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵਕਤ ਪ੍ਰਨੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀ ਅਕਾਲੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਭਗਵਾਨ ਦਾਸ ਜੁਨੇਜਾ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ।

                                                         ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ
                             ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਲੱਗੇ ਝਟਕੇ
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ’ਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪਿਆ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਵੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਖਾਲੀ ਹੋਈਆਂ ਤਾਂ ਵੋਟਰਾਂ ਲਈ ਵੀ ਪਰਖ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆਇਆ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਚਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਿਆਂ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ, ਬਰਨਾਲਾ, ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਅਤੇ ਰਾਖਵਾਂ ਹਲਕੇ ਚੱਬੇਵਾਲ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਿਖ਼ਰਾਂ ’ਤੇ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰੋਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਤੋਂ ਜਿੱਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਹੁਣ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਲੰਘੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਜਾਂ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਚੋਣ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਨਾ ਪਿਆ। 1952 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 62 ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਸਿਰਿਓਂ ਆਪਣਾ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਚੁਣਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਂ 23 ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 1967 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਤੱਕ 39 ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਸੀਟ ਮੌਜੂਦਾ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਜਾਂ ਫਿਰ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੁਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਐਲਾਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਖਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।

         ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਵੀ ਬਣਿਆ ਕਿ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਦੂਜੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਦਿਵਾਏ ਅਤੇ ਮਗਰੋਂ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਚੋਣ ਲੜਾ ਕੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ। ਸਾਲ 2013-14 ਵਿੱਚ ਮੋਗਾ ਦੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਧਾਇਕ ਜੋਗਿੰਦਰ ਪਾਲ ਜੈਨ ਅਤੇ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਦੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਿਧਾਇਕ ਜੀਤਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਦੇਣ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਮੁੜ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਗਏ। ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਹੀ ਜਿੱਤਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਟੁੱਟੀ ਵੀ ਹੈ। ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਸੀਟਾਂ ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਨੇ ਹੀ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ‘ਆਪ’ ਸਰਕਾਰ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਲੰਧਰ ਪੱਛਮੀ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ, ਜੋ ‘ਆਪ’ ਨੇ ਹੀ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਂਗਰਸੀ ਹਕੂਮਤ (2017-22) ਦੌਰਾਨ ਪੰਜ ਸੀਟਾਂ ਸ਼ਾਹਕੋਟ, ਜਲਾਲਾਬਾਦ, ਦਾਖਾ, ਮੁਕੇਰੀਆਂ ਅਤੇ ਫਗਵਾੜਾ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਚਾਰ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਜਿੱਤੀਆਂ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਾਖਾ ਸੀਟ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਇਆਲੀ ਨੇ ਜਿੱਤੀ। 

         ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਾਲੀ-ਭਾਜਪਾ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਦੂਜੀ ਪਾਰੀ (2012-17) ਦੌਰਾਨ ਛੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਹਲਕਾ ਮੋਗਾ, ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ, ਪਟਿਆਲਾ, ਧੂਰੀ, ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਦਸੂਹਾ ’ਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਪੰਜ ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਨੇ ਜਿੱਤੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਟਿਆਲਾ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਨੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੱਠਜੋੜ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਾਰੀ (2007-12) ਦੌਰਾਨ ਚਾਰ ਸੀਟਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ, ਕਾਹਨੂੰਵਾਨ, ਬਨੂੜ ਅਤੇ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਸੀਟ ’ਤੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਚਾਰੋਂ ਸੀਟਾਂ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ ਸੀ। ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਾਰੀ (2002-07) ਦੌਰਾਨ ਤਿੰਨ ਸੀਟਾਂ ਕਪੂਰਥਲਾ, ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਅਤੇ ਅਜਨਾਲਾ ’ਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਦੇ ਖਾਤੇ ਗਈਆਂ। 1997-2002 ਦੌਰਾਨ ਅਕਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੌਰਾਨ ਛੇ ਸੀਟਾਂ ’ਤੇ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਚਾਰ ਸੀਟਾਂ ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਨੇ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਜਿੱਤੀਆਂ। ਆਦਮਪੁਰ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੱਖਣੀ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਰਾਕੇਸ਼ ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। 

         ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ 1997 ਵਿੱਚ ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਏਪੁਰ ਹਲਕੇ ਦੀ ਸੀਟ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਜਗਦੀਸ਼ ਸਿੰਘ ਗਰਚਾ ਨੇ ਜਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸੀਟ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਜੇਤੂ ਰਹੇ ਸਨ। ਦੋ ਸੀਟਾਂ ਤੋ ਚੋਣ ਲੜਨ ਕਰਕੇ ਬਾਦਲ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਏਪੁਰ ਦੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਇੱਥੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ। ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਸਮੇਂ ਤਿੰਨ ਸੀਟਾਂ ਨਕੋਦਰ, ਅਜਨਾਲਾ ਅਤੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਨਕੋਦਰ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਸੂਬਾ ਬਣਨ ਮਗਰੋਂ 1967 ਤੋਂ 1982 ਤੱਕ ਸੱਤ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਪੰਜ ਸੀਟਾਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਜਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋ ਸੀਟਾਂ ’ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਜੇਤੂ ਰਹੀ ਸੀ।

                              ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਿਵਧਾਇਕ ਬਣੇ ਸਨ ਸੁਖਬੀਰ

ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ 80,662 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਕੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ ਸਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਮਰਹੂਮ ਕੈਪਟਨ ਕੰਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਜਸਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੰਨੀ ਵੀ ਸਾਲ 2009 ਵਿੱਚ ਬਨੂੜ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਕੇ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣਿਆ ਸੀ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਸੇਖਵਾਂ ਕਾਹਨੂੰਵਾਨ ਦੀ ਸਾਲ 2009 ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਲਕਾ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਤੋਂ 1980 ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ’ਚ ਅਕਾਲੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਜਗਦੀਸ਼ ਕੌਰ ਨੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ਕਾਫ਼ੀ ਅਰਸੇ ਮਗਰੋਂ ਇਸੇ ਸੀਟ ਤੋਂ ਜਗਦੀਸ਼ ਕੌਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਕੁਸ਼ਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਕਿੱਕੀ ਢਿੱਲੋਂ ਨੇ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਸੀ।

                                                        ਬਰਨਾਲਾ ਚੋਣ 
                          ਨਾ ਜਿੱਤ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ, ਨਾ ਹਾਰ ਦਾ ਫ਼ਤਵਾ
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਬਰਨਾਲਾ : ਹਲਕਾ ਬਰਨਾਲਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਐਤਕੀਂ ਜਿੱਤ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਲਕੇ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸੁਭਾਅ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਨਿਵਾਣ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਉਚਾਣ। ਹਲਕਾ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਚ ਸਾਲ 1965 ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਜੇਤੂ ਰਹੀ ਸੀ। ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਲਈ ਵੋਟਾਂ ’ਚ ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨ ਬਚੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਲਕਾ ਸੰਘਣੀ ਧੁੰਦ ਦਰਮਿਆਨ ਸਿਆਸੀ ਤਸਵੀਰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ‘ਆਪ’ ਦੇ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਉਰਫ਼ ਕਾਲਾ ਢਿੱਲੋਂ ’ਚ ਫਸਵੀਂ ਟੱਕਰ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ‘ਆਪ’ ਦੇ ਬਾਗ਼ੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਾਠ ਜਾਂ ਫਿਰ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ’ਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨੂੰ ਤਿਕੋਣੀ ਟੱਕਰ ’ਚ ਉਭਾਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਹਲਕੇ ’ਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਭਾਰੂ ਹੈ ਜੋ 62.88 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਲਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਮੱਸ ਦੀ ਗੁੜ੍ਹਤੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਹਲਕੇ ਨੇ 2014 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ‘ਆਪ’ ਦੀ ਮੋੜ੍ਹੀ ਗੱਡੀ ਸੀ। ਦੋ ਵਾਰ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਨੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ’ਚ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਅਤੇ 2017 ਤੇ 2022 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ’ਚ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਸੀ।

         ਐਤਕੀਂ ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ’ਚ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ’ਚ ਵੀ ਹਲਕੇ ਦੇ ਲੋਕ ਪਿਛਾਂਹ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਬਰਨਾਲਾ ਸੀਟ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵੱਕਾਰ ਦਾ ਸੁਆਲ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਟਿਕਟ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਾਈ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਹਲਕੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗੇੜੇ ਲਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਜ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਤੇ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਫਰਵਾਹੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਚੋਣ ਰੈਲੀ ਕੀਤੀ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਯੋਜਨਾ ਬੋਰਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਾਠ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਉੱਤਰ ਕੇ ਹਲਕੇ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਰੰਗ ’ਚ ਭੰਗ ਜ਼ਰੂਰ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹਲਕੇ ਦੇ ਲੋਕ ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਗਰਾਂਟਾਂ ਦੇ ਗੱਫਿਆਂ ਅਤੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ‘ਆਪ’ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰੋਧੀ ਵੀ ਇਹ ਗੱਲ ਆਖਣ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਨੇ ਫ਼ੰਡ ਦੇਣ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਹਰ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਸਿੰਜਾਈ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਵੱਲੋਂ ਹਲਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ’ਚ ਪਾਈਆਂ ਅੰਡਰਗਰਾਊਂਡ ਪਾਈਪਾਂ ਅਤੇ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਵੀ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਹਰ ਚੋਣ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਗਿਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

          ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਹ ਵੋਟ ਕਿਸ ਨੂੰ ਦੇਣਗੇ ਤਾਂ ਉਹ ਹੱਸ ਕੇ ਮੂੰਹ ਫੇਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਹਲਕੇ ’ਚ ਕਿਸੇ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਹਨੇਰੀ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਪਿੰਡ, ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਕਾਲਾ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਚਰਚੇ ਉਭਰਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਾਲਾ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਪੱਖ ’ਚ ਇਹ ਗੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਹਰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ-ਗ਼ਮੀ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਹਿਮ ਮੌਕਿਆਂ ’ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਟੈਂਡ ਵੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਲਾ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਨਰਮੀ ਤੇ ਮਿਲਣਸਾਰੀ ਹੁਣ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਦੀ ਟੇਕ ਦਲਿਤਾਂ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਦੇ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ’ਤੇ ਹੈ। ਢਿੱਲੋਂ ਦੋ ਦਫ਼ਾ ਬਰਨਾਲਾ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨੀ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ’ਚੋਂ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਆਸ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਹਰ ਸਟੇਜ ਤੋ ਬਰਨਾਲਾ ਨੂੰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਣਾਏ ਜਾਣ ਦਾ ਚੇਤਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਰਾਉਣਾ ਭੁੱਲਦੇ ਨਹੀਂ। ਬਾਗ਼ੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਾਠ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਹਮਦਰਦੀ ਹੈ। ਬਾਠ ਦੀ ਭਾਸ਼ਣ ਕਲਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਆਪ’ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਦਾ ਹੱਕ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਮੁੱਦਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਠ ਨਾਲ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਆਮ ਵੋਟਰ ਨਹੀਂ। 

          ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਨਸ਼ਾ ਵੀ ਇੱਕ ਮੁੱਦੇ ਵਜੋਂ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਜਿਸ ਦਾ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਸਾਲ 2012 ਵਿਚ 41.7 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਸੀ, ਚੋਣ ’ਚੋਂ ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰ ਹੈ। ਹਲਕੇ ਦੇ ਹੰਡਿਆਇਆ ਕਸਬੇ ਦੀ ਵੋਟ 13 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਕਰਿਆਨਾ ਸਟੋਰ ਵਾਲਾ ਅਸੀਸ ਗਰਗ ਆਸ਼ੂ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ 2022 ਵਿਚ ਇੱਥੋਂ ‘ਆਪ’ ਦੀ ਵੋਟ ਵਧੀ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਬਣਨ ਵਾਲਾ ਹਸਪਤਾਲ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਨੇ ਕਸਬੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸੜਕ ਦੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਕੰਮ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਥੇ ਵੱਟੇ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਮਿਸਤਰੀ ਘੁੰਮਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਸ਼ੇ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨਾ ਘਟਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇੱਥੇ ਸੀਆਈਏ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੁਲੀਸ ਚੌਂਕੀ ਵੀ। ਇਹ ਲੋਕ ‘ਆਪ’ ਨਾਲ ਨਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਨੌਜਵਾਨ ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੱਖਰੀ ਸੁਰ ’ਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਕੋਈ ਜਿੱਤੇ ਤੇ ਕੋਈ ਹਾਰੇ, ਉਹ ਬਾਈ ਬਾਠ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਨਗੇ।’ ਜਦੋਂ ਵਜ੍ਹਾ ਪੁੱਛੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਾਠ ਦੀ ਬੋਲ ਬਾਣੀ ਤੇ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਕੋਈ ਜੁਆਬ ਨਹੀਂ। ਕਿਸਾਨ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਤਰਕ ਸੀ ਕਿ ‘ਆਪ’ ਦਾ ਇੱਥੇ ਆਪਣਾ ਘਰ ਹੀ ਪਾੜ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਕੱਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੀ ਹੋਰ ਹੋਣੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦਖ਼ਲ ਤੋਂ ਔਖ ਵਿਚ ਸੀ।

         ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਦਾ ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਕਾਬਲਾ ‘ਆਪ’, ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਬਾਠ ਦਰਮਿਆਨ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕਾਫ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਾਲਾ ਢਿੱਲੋਂ ਦੀ ਨਰਮਾਈ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਟੀ-ਸਟਾਲ ਵਾਲੇ ਬਲਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਰਮਾਈ ਤਾਂ ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਹੱਲੇ ਵਾਲੇ ‘ਝਾੜੂ’ ਚੁੱਕੀ ਫਿਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ‘ਪੰਜੇ’ ਵਾਲਾ ਗੇੜਾ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕਾਲਾ ਢਿੱਲੋਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਲਕੇ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਵਿਜੇਇੰਦਰ ਸਿੰਗਲਾ ਦੇ ਹੱਥ ’ਚ ਹੈ। ‘ਆਪ’ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿਚ ਦਰਜਨਾਂ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਇਕ ਬਰਨਾਲਾ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਡੇਰਾ ਲਾਈ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਇੱਕ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿਚ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਿਜੇ ਰੁਪਾਨੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੰਤਰੀ ਅਨੁਰਾਗ ਠਾਕੁਰ ਵੀ ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਸੰਘੇੜਾ ਵੱਡੇ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਵਾਲਾ ਪਿੰਡ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਦੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ ‘ਆਪ’ ਨੇ ਆਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਵੀ ਆਮ ਮਿਲੀ ਹੈ।

         ਉਸ ਨੇ ਬੱਬਨਪੁਰ ਰਜਵਾਹਾ ਪੱਕਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ ਤੇ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਹ ਝਾੜੂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਂਦੇ ਆਏ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਬੇਅਦਬੀ ਮਾਮਲੇ ਹਾਲੇ ਵੀ ਅਣਸੁਲਝੇ ਪਏ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ’ਚੋਂ ਗੁਰਦੀਪ ਬਾਠ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ। ਪਿੰਡ ਹਰੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲੋਕ ਮੀਤ ਹੇਅਰ ਵੱਲੋਂ ਨਹਿਰੀ ਮੋਘਾ ਲਗਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਤੇ ‘ਆਪ’ ਦੀ ਟੱਕਰ ਹੋਣ ਦਾ ਟੇਵਾ ਲਾਇਆ। ਕਸਬਾ ਧਨੌਲਾ ਨੂੰ ‘ਆਪ’ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇ ਫ਼ੰਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਇਸ ਕਸਬੇ ਵਿਚ ਵੀ ਹਵਾ ਬਦਲੀ ਹੋਈ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੋਸਟਰਾਂ ਅਤੇ ਫਲੈਕਸ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਕੋਈ ਪਿੱਛੇ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਅ) ਤਰਫ਼ੋਂ ਗੋਵਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਚੋਣ ਪਿੜ ਵਿਚ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੇ ਦੋਹਤੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਪੋਸਟਰਾਂ ’ਚ ‘ਹੁਣ ਫ਼ੈਸਲੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹੀ ਹੋਣਗੇ, ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਨਹੀਂ’ ਇਬਾਰਤ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ।

          ‘ਆਪ’ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੇ ਪੋਸਟਰਾਂ ’ਚ ‘ਆਪ ਦੀ ਸਰਕਾਰ, ‘ਆਪ’ ਦਾ ਐੱਮਐੱਲਏ’ ਨਾਅਰਾ ਭਾਰੂ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕਾਲਾ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ਬੋਲ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ‘ਬਰਨਾਲਾ ਲਈ ਲੜਾਂਗੇ ਤੇ ਖੜਾਂਗੇ।’ ਟਰੱਕ ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵਾਲਾ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਗੁਰਦੀਪ ਬਾਠ ਦਾ ਪੋਸਟਰਾਂ ’ਚ ਨਾਅਰਾ ਹੈ, ‘ਸਾਥ ਜੇ ਦੇਣਾ ਹੱਕ ਦਾ, ਦੱਬੋ ਬਟਨ ਟਰੱਕ ਦਾ।’ ਕੇਵਲ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ‘ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਸਪੋਰਟ’ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ।

                                          ਹਲਕਾ ਬਰਨਾਲਾ: ਇੱਕ ਝਾਤ

ਹਲਕਾ ਬਰਨਾਲਾ ’ਚ ਕੁੱਲ ਵੋਟਰ 1.77 ਲੱਖ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ 62.88 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ 37.12 ਫ਼ੀਸਦੀ ਪੇਂਡੂ ਵੋਟਰ ਹਨ। ਹਲਕੇ ਵਿਚ 30.34 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵੋਟਰ ਐੱਸਸੀ ਹਨ। ਸਾਲ 2022 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ‘ਆਪ’ ਨੂੰ 49.23 ਫ਼ੀਸਦੀ, ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ 20.67 ਫ਼ੀਸਦੀ, ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 12.82 ਫ਼ੀਸਦੀ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ 6.94 ਫ਼ੀਸਦੀ ਵੋਟ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਮੀਤ ਹੇਅਰ 37,622 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਹਲਕੇ ਤੋਂ 1957 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅੱਠ ਵਾਰ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਪੰਜ ਵਾਰ ਕਾਂਗਰਸ, ਦੋ ਵਾਰ ‘ਆਪ’ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

ਹਲਕਾ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ 

ਤੂਫ਼ਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀ ਸ਼ਾਂਤੀ

ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ :  ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਦੌਰਾਨ ਤੂਫ਼ਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੈ। ਜਿੱਤ ਦਾ ਰਾਹ ਕਿਸੇ ਲਈ ਸੁਖਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਕਰ ਕੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ 1995 ’ਚ ਇਸ ਹਲਕੇ ’ਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ। ਹਲਕੇ ਦਾ ਗੇੜਾ ਲਾ ਕੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਟਟੋਲੀ ਗਈ ਤਾਂ ‘ਆਪ’ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਟੱਕਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵੋਟਰ ਦਿਲ ਦਾ ਭੇਤ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਵੋਟਰ ਟੇਢੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮਨ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਗੰਢ ਖੋਲ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ‘ਆਪ’ ਉਮੀਦਵਾਰ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਪੱਖ ’ਚ ਤਿੰਨ ਨੁਕਤੇ ਉੱਭਰਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। 

        ਪਹਿਲਾ, ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੀਆਂ ਦੋ ਚੋਣਾਂ ਹਾਰਨ ਕਰ ਕੇ ਸਿਆਸੀ ਹਮਦਰਦੀ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਦਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਫਾਇਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਬਾਸ਼ਿੰਦਾ ਹੋਣ ਦਾ ਹੈ। ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਹਰੇਕ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਆਖਦਾ ਹੈ, ‘‘ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਸਾਲ ਦੇ ਦਿਓ, ਥੋਡੇ ਮਸਲੇ ਹੱਲ ਨਾ ਹੋਏ ਤਾਂ 2027 ’ਚ ਵੋਟ ਨਾ ਪਾਇਓ।’’ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਨੂੰ ਪੰਚਾਇਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 20 ਪਿੰਡਾਂ ’ਚ ਹੋਈ ਧਾਂਦਲੀ ਦਾ ਦਾਗ ਧੋਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਨੂੰ ਔਰਤ ਹੋਣ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਣ ਕਲਾ ’ਚ ਮੁਹਾਰਤ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਦੇ ਹੱਥ ਇਸ ਹਲਕੇ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਕਰੀਬ 14 ਸਾਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਨੂੰ ਪਤੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਲਾਹਾ ਮਿਲਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ। ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਛੱਡ ਕੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਜਾਣ ਕਰ ਕੇ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਨੂੰ ਸਿਆਸੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਹੈ। ਚਾਰ ਵਾਰ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ ਮੌਜੂਦਾ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਨੇ ਦਲਿਤ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ’ਚ ਸੰਨ੍ਹ ਲਾ ਲਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵਧੀ ਹੈ। 

         ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸੀ ਪੋਸਟਰਾਂ ’ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਅਤੇ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਨੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਚੰਨੀ 17 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਰੈਲੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਪੁੱਜ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੋਦਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਦੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਵੱਜ ਰਹੇ ਸਪੀਕਰ ਤੋਂ ‘ਘਰ-ਘਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲੀ ਗੱਲ, ਚੰਨੀ ਕਰਦਾ ਮਸਲੇ ਹੱਲ’ ਗੂੰਜ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਡੇਰਾ ਸਿਰਸਾ ਦੀ ਬੱਝਵੀਂ ਵੋਟ ਪੈਣ ਦੀ ਆਸ ਹੈ। ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਦੇ ‘ਆਪ’ ਇੰਚਾਰਜ ਅਤੇ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਅਮਨ ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ‘ਆਪ’ ਸੁਪਰੀਮੋ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ 16 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ’ਚ ਚੋਣ ਰੈਲੀਆਂ ਕਰਨਗੇ। ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੇ ਭਾਰੂ ਚੌਕ ਦੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਆਰੇ ਵਾਲੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਸ਼ਮੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਝਾੜੂ ਵਾਲਾ ਪੁਰਾਣਾ ਬੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਪਰਖ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ।’’  

          ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਰਿਆਨਾ ਸਟੋਰ ਵਾਲੇ ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸੀਵਰੇਜ ਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਦੱਸਿਆ। ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬੰਦ ਹੋਣਾ। ’ਪਿੰਡ ਕੋਟਭਾਈ ਦੀ ਸੱਥ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਕਿਸਾਨ ਰਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਐਨਾ ਹੀ ਕਿਹਾ, ‘ਜ਼ੋਰ ਤਿੰਨਾਂ ਦਾ ਹੈ’। ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਅਜੈਬ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਕੰਮ ਅਧੂਰੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਹਲਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭਾਰੂ ਦੇ ਨੰਬਰਦਾਰ ਗੁਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਖੜ੍ਹੋਤ ਦਾ ਠੀਕਰਾ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਸਿਰ ਭੰਨ ਦਿੱਤਾ। ਇਸੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਐਤਕੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹਮਦਰਦੀ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਨਾਲ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ। ਪਿੰਡ ਬੁੱਟਰ ਬਖੂਆ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਖੁਸ਼ਨੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਵੜਿੰਗ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਕੂਲ ਅਪਗਰੇਡ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਲੁਧਿਆਣੇ ਚਲੇ ਗਏ ਨੇ। ਉਹ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਹੋਣ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਵੀ ਗਿਣਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਹਲਕੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਆਪ’ ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪੋਸਟਰਾਂ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਦੇਖ ਕੇ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਿੰਨਾ ਫਸਵਾਂ ਹੈ। 

         ਪਿੰਡ ਹੁਸਨਰ ਦਾ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੜਿੰਗ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਨੇ, ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਸਰਪੰਚ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਸਾਹਿਬ ਚੰਦ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਪੋਸਟਰ ਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਵੱਲੋਂ ਬਾਦਲ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਦਗਾ ਦੇਣ ਦੀ ਇਬਾਰਤ ਸੀ। ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਾਣ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਦਾ ਵਰਕਰ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੋਦਾ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐਤਕੀਂ ਪੋਸਟਰਾਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਭਲਾਈਆਣਾ ਦੇ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਤਾਸ਼ ਖੇਡ ਰਹੇ ਮੁਕੰਦ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਪੱਤਾ ਸੁੱਟਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਐਤਕੀਂ ਸੀਪ ਲਵਾ ਦਿਆਂਗੇ।’’ ਜਦੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿਸ ਦੀ? ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਜਿਹੜੇ ਤੜਿੰਗ ਹੋਏ ਨੇ।’’ ਹਲਕਾ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦੋਦਾ, ਭਲਾਈਆਣਾ, ਕੋਟਲੀ, ਅਬਲੂ, ਕੋਟਭਾਈ ਆਦਿ ਵੱਡੇ ਪਿੰਡ ਹਨ। ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ‘ਆਪ’ ਉਮੀਦਵਾਰ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਵਿੱਚ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿਧਾਇਕ ਘਰੋ-ਘਰੀ ਜਾ ਕੇ ਵੋਟਾਂ ਮੰਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਪਿੰਡ ਗੁਰੂਸਰ ’ਚ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਬਰਿੰਦਰ ਗੋਇਲ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿੰਡ ਛੱਤੇਆਣਾ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਮਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੰਗ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। 

         ਹਲਕੇ ਦੇ ‘ਆਪ’ ਵੱਲੋਂ ਸਹਾਇਕ ਇੰਚਾਰਜ ਲਾਏ ਵਿਧਾਇਕ ਲਾਡੀ ਢੋਸ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਰਿਪੋਰਟ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ। ਬਹੁਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ’ਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਹਲਕੇ ਦਾ ਹੋਰ ਗੇੜਾ ਲਾ ਜਾਣ ਤਾਂ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਰਾਹ ਸੌਖੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ’ਤੇ ਦੂਰੋਂ ਨਜ਼ਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ, ‘‘ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਢਾਈ ਸਾਲ ਬਨਾਮ 28 ਸਾਲ।’’ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪੋਸਟਰਾਂ ’ਤੇ, ‘‘ਧੀਆਂ-ਭੈਣਾਂ ਦਾ ਮਾਣ ਵਧਾਵਾਂਗੇ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਜਿਤਾਵਾਂਗੇ।’’ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਫ਼ਲੈਕਸ ਲਾਏ ਗਏ ਸਨ।

                                              ਇਸ ਵਾਰ ਵੋਟ ਪੰਥ ਦੀ..

ਬਹਿਬਲ ਕਲਾਂ ਗੋਲੀ ਕਾਂਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੁਖਰਾਜ ਸਿੰਘ ਨਿਆਮੀਵਾਲਾ ਵੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਅ) ਵੱਲੋਂ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਹੈ, ‘ਇਸ ਵਾਰ ਵੋਟ ਪੰਥ ਦੀ, ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਲਹੂ ਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ।’’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ ਬਾਲਟੀ ਵਾਲੇ ਪੋਸਟਰ ਵੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਨੇ।

                                        ਹਲਕਾ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ’ਤੇ ਇੱਕ ਝਾਤ

ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀ ਕਰੀਬ 37.60 ਫ਼ੀਸਦ ਦਲਿਤ ਵੋਟ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਟੇਕ ਹੈ। ਦਿਹਾਤੀ ਖੇਤਰ ਦੇ 78.37 ਫ਼ੀਸਦ ਵੋਟਰ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 21.63 ਫੀਸਦੀ ਵੋਟਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਨ। ਇਸ ਹਲਕੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਚਾਰ ਵਾਰ ਇੱਥੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ ਹਨ। ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਇੱਥੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 35.48 ਫ਼ੀਸਦ, ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ 34.54 ਅਤੇ ‘ਆਪ’ ਨੂੰ 27.05 ਫ਼ੀਸਦ ਵੋਟ ਮਿਲੇ ਸਨ।

                                              ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ

ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੇ ਰਿਟਰਨਿੰਗ ਅਫ਼ਸਰ-ਕਮ-ਐੱਸਡੀਐੱਮ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਨੇ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤੇ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਾਰਨ ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਨੂੰ ਦੋ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੋਟਿਸਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੰਗਿਆ ਹੈ। ‘ਆਪ’ ਦੇ ਚੋਣ ਏਜੰਟ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਦੀ ਫ਼ੋਟੋ ’ਤੇ ਕਰਾਸ ਲਗਾ ਕੇ ਅਤੇ ਪੋਸਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਚਾਇਤੀ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਵਰਤ ਕੇ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਦੂਸਰੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਿਵਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਗ਼ਲਤ ਨਾਂ ਵਰਤ ਕੇ, ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਅਕਸ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲਾਈ ਹੈ।

                                                          ਅੱਠ ਹਲਕੇ 
                                    ਦੋ-ਦੋ ਵਾਰ ਹੋਈ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ
                                                         ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :  1952 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਅੱਠ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਦੋ ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਦਾ ਪਿੜ ਦੇਖਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਹਲਕਾ ਬਰਨਾਲਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਹਲਕਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਦੂਸਰੀ ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਦਾ ਮੂੰਹ ਦੇਖਣਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 1965 ਵਿਚ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤਤਕਾਲੀ ਵਿਧਾਇਕ ਜੀਬੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਬਰਨਾਲਾ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਕਾਂਗਰਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ ਜਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ 29,820 ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਵਕਤ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਬਰਨਾਲਾ ਹਲਕੇ ’ਚ ਮੁੜ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ‘ਆਪ’ ਦਾ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ, ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ, ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਕੇਵਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਾਠ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਹੈ। ਅਜਨਾਲਾ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਵੀ ਦੋ ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1994 ਵਿਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੇਤੂ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਸੀਟ ਵਿਧਾਇਕ ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਕਾਰਨ ਖ਼ਾਲੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਅਜਨਾਲਾ ਦੀ ਮੁੜ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ 2005 ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਧਾਇਕ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀਟ ਖ਼ਾਲੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਸੀਟ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹਰਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ ਜਿੱਤੇ ਸਨ।

          ਪਟਿਆਲਾ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 1957 ਵਿਚ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬੀ. ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਜੇ. ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਮੁੜ ਸਾਲ 2014 ਵਿਚ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਨੀਤ ਕੌਰ ਜੇਤੂ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਹਲਕੇ ’ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 2009 ਵਿਚ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ 80,662 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫ਼ਰਕ ਨਾਲ ਜਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਹੰਸ ਰਾਜ ਜੋਸਨ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਮਗਰੋਂ ਸਾਲ 2019 ਵਿਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਰਾਮਿੰਦਰ ਆਵਲਾ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ ਸਨ।

          ਮੋਗਾ ਹਲਕੇ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 1952-57 ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਇਸ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2013 ਵਿਚ ਮੋਗਾ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਮੁੜ ਹੋਈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਲਕੇ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਜੋਗਿੰਦਰਪਾਲ ਜੈਨ ਨੇ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਅਕਾਲੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣ ਕੇ ਮੁੜ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਨਿੱਤਰੇ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣ ਕੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਪੁੱਜੇ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਲਕੇ ’ਚ ਪਹਿਲੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਸਾਲ 1952-57 ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਾਲ 2008 ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੱਖਣੀ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਧਾਇਕ ਰਾਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਇੰਦਰਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬੁਲਾਰੀਆ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਗਏ ਸਨ। ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਸਾਲ 1970 ਵਿਚ ਹੋਈ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਵਿਚ ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ ਜੇਤੂ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਲ 1952-57 ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਵਿਚ ਇਸ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ ਸਨ। 

          ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਨਕੋਦਰ ਹਲਕੇ ਦੀ ਸਾਲ 1994 ਵਿਚ ਹੋਈ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਮਰਾ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਗਏ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਗਰੋਂ ਨਕੋਦਰ ਹਲਕੇ ਦੀ ਸਾਲ 1952-57 ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੇ ਲੋਕ ਹਾਲੇ ਵੀ ਬਾਤਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਨੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਦੀਆਂ  ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਹਲਕੇ ਵਿਚ ਦੂਸਰੀ ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਚੋਣ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਹਨ। ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਹਲਕੇ ’ਚ ਪਹਿਲਾਂ 1995 ਵਿਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤਤਕਾਲੀ ਚੁਣੇ ਵਿਧਾਇਕ ਰਘਬੀਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਅਯੋਗ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਚੋਣ ਜਿੱਤ ਗਏ ਸਨ। ਮਾਰਕੀਟ ਕਮੇਟੀ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਰਾਕੇਸ਼ ਪੱਪੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਲਕੇ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕ ਅੱਜ ਵੀ ਉਸ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਿੱਸੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

                                                           ਲੰਮੀ ਉਡਾਰੀ 
                                  ਉਹ ਮੁੜ ਵਤਨੀ ਨਾ ਆਇਆ..! 
                                                          ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਤੇ ਅਫ਼ਸਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰ ਗਏ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਛੁੱਟੀ ਲੈ ਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ ਸਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਮੁੜ ਵਤਨ ਨਹੀਂ ਪਰਤੇ ਹਨ। ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਤੇ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਮਹਿਕਮੇ ਦਾ ਆਲਮ ਨਿਰਾਲਾ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ’ਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਾਲੇ ਵੈਟਰਨਰੀ ਡਾਕਟਰ ਤੇ ਵੈਟਰਨਰੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਦੌੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਦੇ 26 ਡਾਕਟਰ ਆਪਣੀ ਡਿਊਟੀ ਤੋਂ ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਪੜਤਾਲ ਵਿਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਡਾਕਟਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾ ਵਸੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਅੱਠ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਸ਼ੂ ਹਸਪਤਾਲ ਚੌਂਕੀਮਾਨ ਦੀ ਡਾ.ਅਰਪਿਤ ਨੂੰ ਡਿਸਮਿਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਸ਼ੂ ਹਸਪਤਾਲ ਕਾਸਤੀਵਾਲ ਦੇ ਡਾ. ਕਨਵਰਤਾਜਬੀਰ ਨੂੰ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਡਾ.ਨਵਦੀਪ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਨੂੰ ਡਿਸਮਿਸ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।

     ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਿਵਲ ਪਸ਼ੂ ਹਸਪਤਾਲ ਸਰਾਏਨਾਗਾ ਦੇ ਡਾ .ਦਿਲਬਾਗ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 10 ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਨੂੰ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਦਾ ਖਰੜਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਡਾਕਟਰ ਨੇ 27 ਦਿਨ ਲਈ ਐਕਸ ਇੰਡੀਆ ਲੀਵ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਅਧਿਕਾਰੀ ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਡੇਅਰੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਡੇਅਰੀ ਵਿਕਾਸ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਐਕਸ ਇੰਡੀਆ ਲੀਵ ’ਤੇ 10 ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ ਕੈਨੇਡਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਪਰਤਿਆ। ਉਸ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਡੇਅਰੀ ਫ਼ੀਲਡ ਸਹਾਇਕ ਮਨੋਹਰ ਸਿੰਘ 31 ਜਨਵਰੀ 2020 ਨੂੰ ਸਵੈ ਇੱਛਿਤ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤੀ ਲੈ ਕੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਚਲਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡੇਅਰੀ ਫ਼ੀਲਡ ਸਹਾਇਕ ਨਵਦੀਪ ਕੌਰ ਵੀ 31 ਮਈ 2024 ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਕੇ ਵਰਕ ਪਰਮਿਟ ’ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਡਾ.ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ,ਡਾ.ਤੇਜਪਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਡਾ.ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵੀ ਐਕਸ ਇੰਡੀਆ ਲੀਵ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਡਾ.ਮਹਿਕ ਅਤੇ ਡਾ.ਵਿਨੇ ਕੁਮਾਰ ਅਰੋੜਾ ਨੇ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।

          ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਚਾਰ ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਡਿਊਟੀ ਤੋਂ ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਸੂਤਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਅਫ਼ਸਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਦੇ 16 ਅਧਿਕਾਰੀ ਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਸਵੈ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤੀ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਦੋ ਸਹਾਇਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਅਫ਼ਸਰ ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਨਮਰਤਾ ਨੇ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਗਏ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਵੈਟਰਨਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਲਹਿਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਵੈਟਰਨਰੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਮ ਦਾ ਚੰਗਾ ਸਕੋਪ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਮਹਿਕਮੇ ਵਿਚ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਵਧਿਆ ਹੈ।ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵੈਟਰਨਰੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਲੈਣ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਮੰਤਰੀ ਨੇ 13 ਸਤੰਬਰ 2022 ਨੂੰ ਨਵ ਨਿਯੁਕਤ 68 ਵੈਟਰਨਰੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤੀ ਪੱਤਰ ਵੰਡੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ 35 ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਹਨ। ਸੂਤਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਵੈਟਰਨਰੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਦੋ ਸੌ ਦੇ ਕਰੀਬ ਪੁੱਜ ਗਈ ਹੈ।

         ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਵਿਭਾਗ ਤਰਫ਼ੋਂ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਐਕਸ ਇੰਡੀਆ ਲੀਵ ਲੈ ਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਗਏ ਸਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਪਰਤੇ। ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮੋਹਰੀ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਵਿਭਾਗ ਵੀ ਹੁਣ ਸਰਗਰਮ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨਰ ਵੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਸਟੇਟ ਵੈਟਰਨਰੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਬਾਸੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਵੈਟਰਨਰੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਾਫ਼ੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਉੱਥੇ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਹੋਣ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤਰਜ਼ੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਵੀਂ ਪੀੜੀ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।

                 ਨਾ ਮੁੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ : ਖੁੱਡੀਆਂ

ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਮੰਤਰੀ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਖੁੱਡੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਵੈਟਰਨਰੀ ਡਾਕਟਰ ਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਆਪਣੇ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਦੀ ਥਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਵੈਟਰਨਰੀ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਕੰਮ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਮਹਿਕਮੇ ਵੱਲੋਂ ਐਕਸ ਇੰਡੀਆ ਲੀਵ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਡਾਕਟਰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਪਰਤਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਫ਼ੌਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

                                                         ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 
                          ਅੱਗਾਂ ਲੱਗਣ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਵਿਚ ‘ਗੋਲਮਾਲ’ 
                                                   ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿਚਲੇ ਫ਼ਰਕ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਨੋਟਿਸ ਲਿਆ ਹੈ। ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਕੰਟਰੋਲ ਸੈਂਟਰ ਤਾਂ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗਾਂ ਲੱਗਣ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 10 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ 6611 ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਭੌਤਿਕ ਤਸਦੀਕ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਸਾਂ ਚੋਂ 2983 ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਕਿਧਰੇ ਅੱਗ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਮਤਲਬ ਕਿ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿਗ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਅੱਗ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿਚ ਅੰਤਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਕੇਂਦਰੀ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸੱਚ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੀਮਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕਾਫ਼ੀ ਤਲਖ਼ ਹਨ।ਪੰਜਾਬ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਵੱਲੋਂ 10 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 6611 ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ  ਜਦੋਂ ਕਿ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 7112 ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਈ ਹੈ। 

        ਭੌਤਿਕ ਤਸਦੀਕ ਵਿਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਵੱਲੋਂ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਕੇਸਾਂ ਚੋਂ 45 ਫ਼ੀਸਦੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਅੱਗ ਨਹੀਂ ਲਗਾਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਟੀਮਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂ ਸਿੰਗ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਭੌਤਿਕ ਤਸਦੀਕ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਤੇ ਸਮੀਖਿਆ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਬੁਲਾਈ ਹੈ। ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਰਾਜੇਸ਼ ਵਰਮਾ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਗੇ। ਚੇਅਰਮੈਨ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਬਰਨਾਲਾ, ਬਠਿੰਡਾ, ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਮਾਨਸਾ, ਮੋਗਾ, ਮੁਕਤਸਰ, ਪਟਿਆਲਾ, ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਗੇ।

         ਝੋਨੇ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸੈੱਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਹੈ। ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 16 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ 10 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਾਸਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ। ਉਪਰੋਕਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰਾਂ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜਲੰਧਰ, ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਟੀਮਾਂ ਰਾਜ ਦੇ ਉਪਰੋਕਤ ਸੂਚੀਬੱਧ 16 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨ-ਸੀਟੂ ਅਤੇ ਐਕਸ-ਸੀਟੂ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੀ ਵੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

         ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਥਰਮਲ ਸੈਂਸਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਪੈਨਲ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗਾਉਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ’ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰਾਂ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਹਰੇਕ ਘਟਨਾ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੜਤਾਲ ਕਰਨ। ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 7112 ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਜ ਇੱਕੋ ਦਿਨ ਵਿਚ 83 ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਹਨ। 3278 ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 1.01 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ 69.52 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਸੂਲੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। 3288 ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ 3606 ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਪੁਲੀਸ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

                                                    ਫ਼ਸਲ ਆਉਣੀ ਬਾਕੀ
                           ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਵਾ ਤਿੰਨ ਸੌ ਮੰਡੀਆਂ ਬੰਦ
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਸੂਬੇ ਵਿਚਲੇ ਕਰੀਬ ਸਵਾ ਤਿੰਨ ਸੌ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਐਤਕੀਂ ਝੋਨੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਖ਼ਰੀਦ ਪਹਿਲੀ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲ ਅੱਧ ਨਵੰਬਰ ਮਗਰੋਂ ਹੀ ਆਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਅਤੇ ਲਿਫ਼ਟਿੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੇ ਅੜਿੱਕੇ ਵੀ ਇਸ ਵਾਰ ਬਣੇ ਰਹੇ। ਪੰਜਾਬ ਮੰਡੀ ਬੋਰਡ ਨੇ ਅੱਜ 10 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਰੈਗੂਲਰ ਅਤੇ ਆਰਜ਼ੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਥਾਪਤ 326 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਖ਼ੁਰਾਕ ਤੇ ਸਿਵਲ ਸਪਲਾਈਜ਼ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ 9 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਮੰਡੀ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਨੰਬਰ 792302/2024/ਅ-1/1102 ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਗਰੇਡ-ਏ ਦੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਖ਼ਰੀਦ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

         ਸਰਕਾਰੀ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸੂਬੇ ਦੇ 10 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ 326 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਕੇ 11 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਖਰੀਦ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਅੱਜ ਮੰਡੀ ਬੋਰਡ ਨੇ ਸਬੰਧਿਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ ਡੀ-ਨੋਟੀਫਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ‘ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਪੱਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ 83 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ, ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੇ 66 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ, ਜਲੰਧਰ ਦੇ 43 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ 41 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ 30 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੇ 20 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ 12 ਕੇਂਦਰ, ਰੋਪੜ ਦੇ ਚਾਰ, ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਦੇ 16 ਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 11 ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਚ ਭਲਕ ਤੋਂ ਫ਼ਸਲ ਨਹੀਂ ਵਿਕ ਸਕੇਗੀ।

         ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਜਦੋਂ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਡੀਆਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਰੌਲਾ ਪੈ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਖ਼ਰੀਦ ਲੇਟ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਅੜਿੱਕੇ ਵੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਝੱਲਣੇ ਪਏ ਹਨ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੰਡੀਆਂ ਦੇ ਐਤਕੀਂ ਲੇਟ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸੀ ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕਾਹਲ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਦਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਹੈ। ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਤੱਕ 138.84 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਆਮਦ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚੋਂ 134.04 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਫ਼ਸਲ ਖਰੀਦੀ ਗਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਤਕੀਂ 185 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਦਾ ਟੀਚਾ ਮਿਥਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮਿਥੇ ਟੀਚੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹਾਲੇ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ 47 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਫ਼ਸਲ ਆਉਣੀ ਬਾਕੀ ਹੈ।

                                ਜਿਣਸ ਨਾ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਖਰੀਦ ਕੇਂਦਰ ਬੰਦ ਕੀਤੇ

ਖ਼ੁਰਾਕ ਤੇ ਸਪਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਲਾਲ ਚੰਦ ਕਟਾਰੂਚੱਕ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਮੰਡੀ ਬੋਰਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਹਰਚੰਦ ਸਿੰਘ ਬਰਸਟ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫ਼ੋਨ ਚੁੱਕਿਆ ਨਹੀਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੇਵਲ ਉਹੀ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇਂਦਰ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਣਸ ਆਉਣੀ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਲ ਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ਰੀਦ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ।

                                                     ਨੌਕਰੀਆਂ ਦਾ ‘ ਚੋਗਾ ’ 
                               ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਚੋਣ ’ਚ ਘਿਰੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ
                                                         ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ’ਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦਾ ਚੋਗਾ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਸਿਆਸੀ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ’ਤੇ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਕੀ ਇਹ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤੇ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਸਵਾਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਿਆਸੀ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਉਂਗਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵੀ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਦੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਹੋਕੇ ਤੋਂ ਹਰਕਤ ’ਚ ਆਇਆ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੋਕ ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਦਫ਼ਤਰ ਮੁਕਤਸਰ ਨੇ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਬਾਰੇ ਰਿਟਰਨਿੰਗ ਅਫ਼ਸਰ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਨੂੰ ਸੂਚਨਾ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਰਿਟਰਨਿੰਗ ਅਫ਼ਸਰ ਤੇ ਐੱਸਡੀਐੱਮ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਡੀਪੀਆਰਓ ਦਫ਼ਤਰ ਤਰਫ਼ੋਂ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚ ਉਹ ਹਲਕਾ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗੁਰੂਸਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਇਕੱਠ ’ਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 

        ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਆਖ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਨੌਜਵਾਨ 18 ਤੋਂ 23 ਸਾਲ ਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੀਐੱਸਐੱਫ, ਸੀਆਰਪੀਐੱਫ ਅਤੇ ਆਈਟੀਬੀਪੀ ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ’ਚ ਨੌਕਰੀ ਦਿਵਾਉਣਗੇ। ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਪੀਆਰਟੀਸੀ ’ਚ ਕੰਡਕਟਰ ਲਵਾਉਣ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੋ ਪੀਆਰਟੀਸੀ ਦਾ ਐੱਮਡੀ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਬਤੌਰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਹੁੰਦਿਆਂ ਅਧੀਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੇਲਵੇ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਤਾਂ ਹਲਕੇ ’ਚ ਹੋਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ‘ਆਪ’ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਨੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਦੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਨੂੰ ਝੂਠਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁਨ ਦਾਅਵੇ ਕਰ ਕੇ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤੇ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਵੀ ਲਾਇਆ ਹੈ।ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ 16 ਸਾਲ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਹਲਕੇ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇਣ ’ਚ ਨਾਕਾਮ ਰਹੇ ਹਨ।’

         ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਵਾਅਦੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਾਦਲ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਤੁਰੰਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇ। ‘ਆਪ’ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੀਲ ਗਰਗ ਨੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੇਣ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਨੌਕਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇਣ ਸਬੰਧੀ ਕੀਤੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਦੀ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਬਾਰੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਤੇ ਕਾਮਯਾਬੀ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਵੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇਗੀ।

                            ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ: ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ 

ਪੰਜਾਬ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਨੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਦੇ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ‘ਗੱਪ’ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੜਿੰਗ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਨੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਵਿਚ 20 ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਸਣ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਆਗੂਆਂ ਤੋਂ ਖ਼ਬਰਦਾਰ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਮੂੰਹ ਨਹੀਂ ਲਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।

                                                        ਨਵਾਂ ਵਿਵਾਦ
                            ਚੋਣ ਪਿੜ ’ਚ ‘ਪੋਸਤ ਤੇ ਅਫ਼ੀਮ’ ਦੀ ਗੂੰਜ
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਦੇ ਪਿੜ ’ਚ ‘ਪੋਸਤ ਤੇ ਅਫ਼ੀਮ’ ਦੀ ਗੂੰਜ ਪਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਰਵਨੀਤ ਬਿੱਟੂ ਨੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਹਲਕੇ ’ਚ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਨਵੀਂ ਚਰਚਾ ਛੇੜੀ ਹੈ। ਬਿੱਟੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਰਵਾਇਤੀ ਨਸ਼ੇ ਡੋਡੇ ਤੇ ਭੁੱਕੀ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਨੁਕਸਾਨ ’ਚ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲੋਕ ਖਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਤਾਹੀਂ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਈ। ਮੈਂ ਅਜਿਹੇ ਵੱਡੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਫ਼ੈਸਲੇ ਕਰਾਵਾਂਗਾ।’’ ਬਿੱਟੂ ਦੇ ਇਸ ਬਿਆਨ ਨੇ ਨਵਾਂ ਵਿਵਾਦ ਛੇੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਬਿੱਟੂ ਅਸਿੱਧੇ ਰੂਪ ’ਚ ਪੋਸਤ ਦੇ ਠੇਕੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਅਪਰੈਲ 2016 ਤੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਭੁੱਕੀ ਦੇ ਠੇਕੇ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 

        ਪੋਸਤ ਦੀ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਵਿਵਾਦ ਛਿੜਿਆ ਹੈ।ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅੱਜ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਰਵਨੀਤ ਬਿੱਟੂ ਅਸਲ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੋਂ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉਣ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਗੂਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਆਗੂ ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਤੇ ਰਵਨੀਤ ਬਿੱਟੂ ਦੇ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਨਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁੱਦੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਭਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੀਕੇਯੂ (ਡੱਲੇਵਾਲ) ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਡੱਲੇਵਾਲ ਵੀ ਰਵਨੀਤ ਬਿੱਟੂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ’ਤੇ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿੱਟੂ ਸੂਬੇ ਦੀ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

        ਇਹ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ’ਤੇ ਹੱਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵੋਟਾਂ ਬਟੋਰਨ ਵਾਸਤੇ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੌਨਸੂਨ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ‘ਆਪ’ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਪਠਾਨਮਾਜਰਾ ਤੇ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਬਾਜ਼ੀਗਰ ਨੇ ਪੋਸਤ ਦੀ ਖੇਤੀ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਡਾ. ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ ਵੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲੰਘੇ ਵਰ੍ਹੇ ਪੋਸਤ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਤਿੰਨ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ 1.12 ਲੱਖ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਇਸੈਂਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ। ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਖੁੱਡੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਪੱਖ ’ਚ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਨਸ਼ਾ ਜਵਾਨੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਮਾਰੂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਜੇ ਰਵਨੀਤ ਬਿੱਟੂ ਕਿਸਾਨੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਫ਼ਿਕਰਮੰਦ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤੀ ਮਸਲਿਆਂ ਦੇ ਹੱਲ ਕਰਾਉਣ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਦੇਣ।’’

                          ਅਫ਼ੀਮ ਦੇ ਲਾਇਸੈਂਸੀ ਨਸ਼ੇੜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 10 ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ

ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਲਗਪਗ 30 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ 1,200 ਲਾਇਸੈਂਸੀ ਨਸ਼ੇੜੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੁਣ ਦਸ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਅਫੀਮਚੀਆਂ ਦੇ 30 ਜੂਨ 1959 ਨੂੰ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 12 ਅਕਤੂਬਰ 1979 ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣਾਉਣੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਲਾਇਸੈਂਸੀ ਨਸ਼ੇੜੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਸਰਕਾਰ ਅਫ਼ੀਮ ਦਿੰਦੀ ਸੀ।

                                                       ਕਣਕ ਦਾ ਬੀਜ
                           ਸਬਸਿਡੀ ਦੇਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ
                                                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਐਤਕੀਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇੱਕ ਏਕੜ ਲਈ ਹੀ ਕਣਕ ਦਾ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲਾ ਬੀਜ ਮਿਲੇਗਾ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੰਜ ਏਕੜ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਣਕ ਦੇ ਬੀਜ ’ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਦੇਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਣਕ ਦਾ ਬੀਜ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇੱਕ ਏਕੜ ਰਕਬੇ ਲਈ ਹੀ ਮਿਲੇਗਾ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 8.7 ਫ਼ੀਸਦੀ ਰਕਬੇ ਵਿਚ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ 15 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਲਈ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਤਹਿਤ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਦੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧੇਗੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਏਕੜ ਲਈ ਹੀ ਇਹ ਬੀਜ ਮਿਲੇਗਾ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਦੀ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਮਿਕਦਾਰ (ਦੋ ਲੱਖ ਕੁਇੰਟਲ) ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਟੌਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।

       ਇਹ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਦੇ ਲਾਗਤ ਖ਼ਰਚੇ ਵਧਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੀਜ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਮਾਰਕੀਟ ’ਚੋਂ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਕਣਕ ਦਾ ਬੀਜ 3250 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਤੱਕ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਲਈ ਚੋਣ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੋ ਕੁਇੰਟਲ ਬੀਜ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਬੀਜ ਮਾਰਕੀਟ ਰੇਟ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕੁਇੰਟਲ ਘੱਟ ਮਿਲਦਾ ਸੀ। ਪਿਛਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਸਮੇਂ ਵੀ ਕਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਲੇ ਸਿਰ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲਾ ਬੀਜ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਬੀਜਾਂ ’ਤੇ 50 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ 60 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦੀ ਲਾਗਤ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਬਾਕੀ 40 ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਲੰਘੇ ਜੁਲਾਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਖੁੱਡੀਆਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਿਵਰਾਜ ਸਿੰਘ ਚੌਹਾਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਲਈ 20 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ।

        ਐਤਕੀਂ ਤਕਰੀਬਨ 35 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬਾ ਕਣਕ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਹੇਠ ਆਉਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਇਸ ਵਾਰ ਪਛੜ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਝੋਨੇ ਦੀ ਵਾਢੀ ਹਾਲੇ ਵੀ 29 ਫ਼ੀਸਦੀ ਬਾਕੀ ਪਈ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਕਣਕ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ 35 ਲੱਖ ਕੁਇੰਟਲ ਬੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਲੱਖ ਕੁਇੰਟਲ ਬੀਜ ਹੀ ਸਬਸਿਡੀ ’ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੂਬੇ ’ਚ ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲਾ ਬੀਜ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਵੱਲੋਂ ਐਤਕੀਂ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਪੱਲਾ ਨਹੀਂ ਫੜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲਾ ਬੀਜ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜ ਏਕੜ ਤੱਕ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਤਹਿਤ ਹੁਣ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਬੀਜ ਦੀ ਵੰਡ ਪੁਰਾਣੀ ਵਾਂਗ ਹੀ ਰਹੇਗੀ।

                                  ਮਸਲਾ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਕੋਲ ਰੱਖਿਆ ਸੀ: ਖੁੱਡੀਆਂ

ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਖੁੱਡੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਣਕ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਕੇਂਦਰੀ ਖੇਤੀ ਮੰਤਰੀ ਕੋਲ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 20 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਬੀਜ ਲਈ ਰਸਮੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਮਹਿਕਮਾ ਹੁਣ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਯੋਗ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਣਕ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਦਾ ਬਿੱਲ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਣ ਤਾਂ ਜੋ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਇੱਕ ਏਕੜ ਦੇ ਬੀਜ ਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।

                                                       ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ 
                          ਚਾਰ ਸੀਟਾਂ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਮੌਜਾਂ ਹੀ ਮੌਜਾਂ..!
                                                      ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ   

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ’ਤੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਮੌਜਾਂ ਹੀ ਮੌਜਾਂ ਹਨ। ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਡੀਏਪੀ ਖਾਦ ਦਾ ਸੰਕਟ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਾਲੇ ਹਲਕਿਆਂ ’ਚ ਇਹ ਕਮੀ ਘੱਟ ਰੜਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਾਜ਼ਾ ਮਿਸਾਲ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਡੀਏਪੀ ਖਾਦ ਦੇ ਰੇਲ ਰੈਕ ਦਾ ਘਿਰਾਓ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ (ਉਗਰਾਹਾਂ) ਦੇ ਕਾਰਕੁੰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ 32 ਹਜ਼ਾਰ ਬੋਰੀਆਂ ਦੀ ਭਰੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਵਿਚ ਰੋਕ ਲਿਆ। ਇਸ ਰੈਕ ਚੋਂ 75 ਫ਼ੀਸਦੀ ਖਾਦ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਲਈ ਅਤੇ 25 ਫ਼ੀਸਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਲਈ ਸੀ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਸੀ ਕਿ ਖਾਦ ਦੀ ਵੰਡ ਵਿਚ ਫੇਰਬਦਲ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਚ ਭੇਜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਥੇ ਬਰਨਾਲਾ ’ਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਬੀਕੇਯੂ ਉਗਰਾਹਾਂ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਕੋਕਰੀ ਕਲਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਖਾਦ ਦੀ ਵੰਡ ਵਿਚ ਫੇਰਬਦਲ ਦੇ ਰੋਸ ਵਿਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਦੋ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਚੱਲਿਆ। 

         ਰੌਲਾ ਪੈਣ ਮਗਰੋਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਪਿੱਛੋਂ 16,500 ਬੋਰੀਆਂ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਨੂੰ ਦੇਣ ਅਤੇ 7500 ਬੋਰੀਆਂ ਬਰਨਾਲਾ ਭੇਜਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੋਇਆ। ਬਾਕੀ ਅੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਬੋਰੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਡੀਲਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਦੀ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਪੱਲਵੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਹਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਲੋੜ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਮਾਰਕਫੈੱਡ ਦੇ ਐਮ.ਡੀ ਗਿਰੀਸ਼ ਦਿਆਲਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਦੇਖਣਗੇ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀ ਖਾਦ ਕਿਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਐਲੋਕੇਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ’ਚ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਰੈਕ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਚੋਂ 14 ਹਜ਼ਾਰ ਬੋਰੀਆਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ ਨੂੰ ਅਤੇ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਬੋਰੀਆਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਨੂੰ ਭੇਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਡੀ.ਏ.ਪੀ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਭੇਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾਵਾਰ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਮਾਰਕਫੈੱਡ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

         ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਕੋਕਰੀ ਕਲਾਂ ਨੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਇਆ ਕਿ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧਿਰ ਵੱਲੋਂ ਗੁਪਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਖਾਦ ਚੋਣਾਂ ਵਾਲੇ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿਚ ਭੇਜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਦਿਹਾਤੀ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ੁਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਦੂਸਰੀ ਤਰਫ਼ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਆਖ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਮੁੱਚੇ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਖਾਦਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਬਰਾਬਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਾਲੇ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿਚ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਰੋਕਣ ਵਾਸਤੇ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਵੀ ਘਟੀ ਹੋਈ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਮੌਕੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤੰਗ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅਗਰ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰੇਡ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਫ਼ੌਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਲਕਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਫ਼ੰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ।

         ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਸੀਟ ’ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਟੱਕਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੁੱਲ 1.66 ਲੱਖ ਵੋਟਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ 1.22 ਲੱਖ ਪੇਂਡੂ ਵੋਟਰ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਰਨਾਲਾ ਹਲਕੇ ਦੇ ਕੁੱਲ 1.80 ਲੱਖ ਵੋਟਰਾਂ ਚੋਂ 92 ਹਜ਼ਾਰ ਵੋਟਰ ਪੇਂਡੂ ਹਨ। ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਹਲਕੇ ਦੇ 1.95 ਲੱਖ ਵੋਟਰਾਂ ਚੋਂ 1.85 ਲੱਖ ਦਿਹਾਤੀ ਵੋਟਰ ਹਨ। ਇਸ ਹਲਕੇ ਵਿਚ 279 ਪਿੰਡ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਹਲਕਾ ਚੱਬੇਵਾਲ ਵਿਚ 1.56 ਲੱਖ ਵੋਟਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੇਂਡੂ ਵੋਟਰ ਹਨ।       

                                          ਝੋਨੇ ਦੀ ਲਿਫ਼ਟਿੰਗ ਹੱਥੋਂ ਹੱਥੀਂ..

ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਾਲੇ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਤੇ ਲਿਫ਼ਟਿੰਗ ਬਾਕੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ 90.83 ਲੱਖ ਮੀਟਰਿਕ ਟਨ ਫ਼ਸਲ ਖ਼ਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਚੋਂ 43.82 ਲੱਖ ਮੀਟਰਿਕ ਟਨ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਲਿਫ਼ਟਿੰਗ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 48.23 ਫ਼ੀਸਦੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਮਾਰਕੀਟ ਕਮੇਟੀ ਅਧੀਨ ਪੈਂਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਚੋਂ 67.53 ਫ਼ੀਸਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਲਿਫ਼ਟਿੰਗ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਕਮੇਟੀ ਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਚੋਂ 71.23 ਫ਼ੀਸਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਲਿਫ਼ਟਿੰਗ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

                                                 ਸਖ਼ਤੀ ਤੋਂ ਕਿਨਾਰਾ

ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੀ ਘੱਟ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅੱਗਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 4132 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਖ਼ਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੁਕਤਸਰ ਵਿਚ 12 ਪੁਲੀਸ ਕੇਸ ਅਤੇ 9 ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹÇੁਸ਼ਆਰਪੁਰ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਪੁਲੀਸ ਕੇਸ ਅਤੇ ਚਾਰ ਐਂਟਰੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਹਨ। ਇਵੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿਚ 78 ਕੇਸ ਤੇ 79 ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀਆਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਚ 19 ਕੇਸ ਅਤੇ 18 ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਹਨ।

                                                       ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ  
                                      ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਤੇ ਹੱਲਾ ਤੇਜ਼
                                                        ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ   

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮ ਲੈਂਦਿਆਂ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਅੱਗਾਂ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਤੇ ਕਰੀਬ 2300 ਪੁਲੀਸ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕਰ ਲਏ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ’ਚ ਰਿਕਾਰਡ ਕੇਸ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਫੈਲਾਉਣ ਵਾਲੇ 67 ਫ਼ੀਸਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਤੇ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ 48 ਫ਼ੀਸਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਚ ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀ ਪਾਈ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ 48 ਫ਼ੀਸਦੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਜੁਰਮਾਨੇ ਵੀ ਲਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਧੂੰਆਂ ਹੀ ਧੂੰਆਂ ਨਜ਼ਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਸਖ਼ਤੀ ਦੇ ਡਰੋਂ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਡੰਡਾ ਖੜਕਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ’ਚ ਸਰਕਾਰ ਨਰਮੀ ਵਰਤਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਨੋਡਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ਲਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। 

        ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਤੇ 2280 ਪੁਲੀਸ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 423 ਪੁਲੀਸ ਕੇਸ ਤਰਨਤਾਰਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਤੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ’ਤੇ 318 ਪੁਲੀਸ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਅਤੇ ਪਠਾਨਕੋਟ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਸੱਤ ਕੇਸ ਦਰਜ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਪੁਲੀਸ ਤੇ ਸਿਵਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਢੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਮਾਲਵਾ ਖ਼ਿੱਤੇ ਵਿਚ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਘਿਰਾਓ ਵੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਝੋਨੇ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਹੋਣ, ਡੀਏਪੀ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਪਛੜਨ ਕਰਕੇ ਫ਼ਿਕਰਮੰਦੀ ਵਿਚ ਹਨ। ਉੱਪਰੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਕੁੜਿੱਕੀ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਉਡਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

         ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ’ਚ 1710 ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਚ ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਚ 264 ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਚ ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਤਰਨਤਾਰਨ ਵਿਚ 241 ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਚ ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ।ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ (ਦੋਆਬਾ) ਦੇ ਸੂਬਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਸਾਹਨੀ ਦਾ ਤਰਕ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਪਰਾਲੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਲਈ ਖ਼ੁਦ ਸਰਕਾਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਝੋਨੇ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਂਦ ਪਛੜ ਗਈ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਲੇਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨ ਮਜਬੂਰੀ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਗ਼ਲਤੀ ਦਾ ਖ਼ਮਿਆਜ਼ਾ ਕਿਸਾਨ ਭੁਗਤ ਰਹੇ ਹਨ।

         ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਰਾਲੀ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵੀ ਦਾਅ ’ਤੇ ਲੱਗ ਗਈ ਹੈ। ਸੜਕੀ ਹਾਦਸੇ ਵੀ ਵਧ ਗਏ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਰੋਸ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਵੱਡਾ ਡਰ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹੈ। ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨਰਮੀ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ 948 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਵੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕਈ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤੇ ਨੋਡਲ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਤੇ ਸੁਪਰਵਾਈਜ਼ਰੀ ਸਟਾਫ਼ ਨੂੰ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਨੋਟਿਸ ਅਤੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਵੇਂ ਹੀ 1717 ਕੇਸਾਂ ਵਿਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 45.05 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਅੱਗਾਂ ਦੀਆਂ 3537 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

        ਕਿਸਾਨਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ’ਤੇ ਇੱਕ ਝਾਤ

ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਦਰਜ      ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ       ਰੈੱਡ ਐਂਟਰੀ ਦੇ ਕੇਸ

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ           306                       227

ਤਰਨਤਾਰਨ         423                       241

ਮਾਨਸਾ               102                         84

ਪਟਿਆਲਾ           316                        264

ਸੰਗਰੂਰ               240                       115

ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ            318                         236

ਕਪੂਰਥਲਾ            95                          114

ਫ਼ਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ   88                         76

                               ਕਦੇ ਦਾਦੇ ਦੀਆਂ, ਕਦੇ ਪੋਤੇ ਦੀਆਂ…!          
                                                       ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ 

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਤੰਦੂਰ ਤਪਿਐ। ਦੋ ਚਾਰ ਫੁਲਕੇ ਲਾਹੁਣ ਲਈ, ਰਾਜਸੀ ਤੰਦੂਰੀਏ ਕਾਹਲੇ ਪਏ ਨੇ। ਸਿਆਸੀ ਤੰਦੂਰਗਿਰੀ ਐਨਾ ਸੌਖਾ ਧੰਦਾ ਨਹੀਂ, ਬੜੇ ਹੀ ਪਾਪੜ ਵੇਲਣੇ ਪੈਂਦੇ ਨੇ। ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ, ਪਹਿਲੋਂ ਨਸਵਾਰ ਕਰਕੇ, ਫਿਰ ਮਿਹਰ ਮਿੱਤਲ ਤੇ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਕਰਕੇ, ਮਗਰੋਂ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਕਰਕੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ। ਵੈਦ ਭੁਲੱਕੜ ਦਾਸ ਦੱਸਦਾ ਪਿਐ, ਬਈ ! ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਲਾ ਹੁੰਦਾ, ਨਸਵਾਰ ਦੀ ਚੂੰਢੀ ਕੰਮ ਆਉਂਦੀ। ਸਭ ਛੜਾਕੇ ਛੂਹ-ਮੰਤਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ। ਇੰਜ ‘ਪੰਜ ਫ਼ੋਟੋ ਨਸਵਾਰ’ ਦੀ ਮੋਹੜੀ ਗਿੱਦੜਬਾਹੇ ’ਚ ਗੱਡੀ ਗਈ।

       ਕਵੀਸ਼ਰ ਹੇਕ ਲਾਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ‘ਚਾਹ ਤੇ ਅਫ਼ੀਮ ਦਾ ਬੜਾ ਹੈ ਮੇਲ ਜੀ, ਚੂੰਢੀ ਨਸਵਾਰ ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਰੇਲ ਜੀ’। ਸਮਝ ਲਓ ਕਿ ਐਤਕੀਂ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਮੈਟਰੋ ਟਰੇਨ ਹੀ ਨੇ। ਵੋਟਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਕੋਈ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਛੁਕ ਛੁਕ ਨਹੀਂ ਸੁਣ ਰਹੇ। ਤਾਇਆ ਬਾਦਲ, ਕਦੇ ਟਰੇਨ ਦਾ ਟਕਸਾਲੀ ਸਵਾਰ ਸੀ, ਉਸੇ ਸੀਟ ’ਤੇ ਭਤੀਜ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਜਿਆ। ਔਹ ਦੇਖੋ, ਹੁਣ ਵੜਿੰਗਾਂ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਗਾਉਂਦਾ ਪਿਐ, ‘ਪਰੇ ਹੋਜਾ ਸੋਹਣੀਏ, ਸਾਡੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਆਈ।’ ਜਦੋਂ ਗੱਡੀ ਘਰ ਦੀ ਹੋਵੇ, ਪਾਇਲਟ ਸੀਟ ’ਤੇ ਪਤੀ ਦੇਵ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋਵੇ, ਫਿਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਕਿਉਂ ਨਾ ਸਵਾਰ ਬਣੇ। ‘ਵੱਡੇ ਸਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪੀੜਾਂ’।

       ਮਿਹਰ ਮਿੱਤਲ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ ’ਚ ਇੰਜ ਹੁੱਝਾਂ ਮਾਰ ਜਗਾਉਂਦਾ ਹੈ,‘ ਭਰਾਵੋ! ਤੁਸੀਂ ਲੁੱਚਿਆ ਲਫ਼ੰਗਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਵੋਟ ਪਾਇਓ, ਵੋਟਾਂ ਵੇਲੇ ਇਹ ਗਧੇ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਪ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਨੇ, ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਬੰਦੇ ਹੋ, ਲੱਗਦੇ ਬੜੇ ਚੰਗੇ ਹੋ।’ ਚਾਰ ਸੀਟਾਂ ’ਤੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਜਮਾ ਸੱਜਿਐ। ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਹੌਟ ਸੀਟ ਹੈ, ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੰਦੂਰ ’ਚ ਹੱਥ ਪਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲਓ। ਸਤੌਜਪੁਰ ਦੇ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ, ਡਿੰਪੀ ਢਿੱਲੋਂ ਨੂੰ ‘ਔਰਬਿਟ ਬੱਸ ਕੰਪਨੀ’ ’ਚੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ‘ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਬੱਸ ਸਰਵਿਸ’ ’ਚ ਬਿਠਾਇਐ।

       ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਭਾਜਪਾਈ ਜੌਂਗਾ ਲੈ ਕੇ ਗਿੱਦੜਬਾਹੇ ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਿੰਟਾਂ ’ਚ ਪੁੱਜਿਐ। ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਵੀ ਏਨੀ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਗਰਜੇ ਨੇ, ਕੋਲ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਬੱਸਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਡੀਆਂ ਤਕ ਹਿੱਲ ਗਈਆਂ ਨੇ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਤਸ਼ਰੀਫ਼ ਲਿਆਏ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਅਰਜੋਈ ਕੀਤੀ ਐ,‘ ਗਿੱਦੜਬਾਹੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਮੁੜ ਸਾਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ੋ।’ ਇੱਧਰ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਨੇ ਐਵੇਂ ਵਿਆਹ ’ਚ ਬੀ ਦਾ ਲੇਖਾ ਪਾ ਦਿੱਤੈ, ‘ਜਿੰਨੇ ਮਿਲੇ ਸਾਨੂੰ, ਸਭ ਮਿਲੇ ਦੁੱਖ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਇੱਕ ਨੇ ਨਾ ਪੁੱਛੀ ਸਾਡੀ ਖ਼ੈਰ।’ ਬਾਦਲਾਂ ਤੇ ਵੜਿੰਗਾਂ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਲੀਰੋ ਲੀਰ ਹੋਏ ਪਏ ਨੇ, ਗਿੱਦੜਬਾਹੇ ਵਾਲੇ ਤੋਪੇ ਲਾ ਲਾ ਸਿਊਂ ਰਹੇ ਨੇ। ‘ਸੱਜਣਾ ਬੇਕਦਰਾ, ਦੁੱਖ ਵੰਡਿਆਂ ਨਾ ਆ ਕੇ ਮੇਰਾ।’ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡੋ, ਲਾਲਾ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਮੱਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਹ ਟੋਟਕਾ ਸੁਣੋ।

       ‘ਕੇਰਾਂ ਵਾਅਦੇ ਤੋਂ ਮੁੱਕਰੇ ਨੇਤਾ ਦਾਸ ਦੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭੁਗਤ ਸਵਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਅੱਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਗਧੇ ’ਤੇ ਬਿਠਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਗੇੜਾ ਲਵਾਇਆ, ਜੁਆਕਾਂ ਨੇ ਨੇਤਾ ਉਤੇ ਟਮਾਟਰ ਸੁੱਟੇ। ਆਖ਼ਰ ’ਚ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ  ਪਿਆਰੇ ਨੇਤਾ ਇੰਜ ਫ਼ਰਮਾਏ, ਸ਼ੁਕਰੀਆ! ਪਿਆਰੇ ਬੱਚਿਓ, ਤੁਸਾਂ ਨੇ ਏਨੀ ਹੌਸਲਾ ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਕੀਤੀ।’ ਕਿਤੇ ਸ਼ਰਮ ਹਯਾ ਨਾਂ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਨੇਤਾ ਮਰਦੇ ਤਾਂ ਪਲੇਗ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਤ ਪੈ ਜਾਣੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਬਾਦਲ ਵਿਦੇਸ਼ੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਆਏ। ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ, ਭਤੀਜ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਲਿਆਏ। 1995 ਵਾਲੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ’ਚ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

       ਪੁਰਾਣੇ ਵੇਲਿਆਂ ’ਚ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਓਹ ਮੋਹੜੀ ਗੱਡੀ ਜਾਂਦੀ ਜੋ ਮਗਰੋਂ ਹਰੀ ਭਰੀ ਹੋ ਕੇ ਦਰਖ਼ਤ ਬਣਦੀ। ਇਹ ਦਰਖ਼ਤ ਹੀ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦਾ ਚੇਤਾ ਕਰਾਉਂਦੇ। ਠੀਕ ਇਵੇਂ ਹੀ ਵੱਡੇ ਬਾਦਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ’ਚ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਤੋਂ ਭਾਈ-ਭਤੀਜਾਵਾਦ ਦੀ ਐਸੀ ਮੋਹੜੀ ਗੱਡੀ ਕਿ ਲੀਡਰਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ’ਚ ਲੀਡਰ ਹੀ ਜੰਮਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਇਸ ਮੋਹੜੀ ਨੂੰ ਹਰ ਸਿਆਸੀ ਮਾਲੀ ਨੇ ਪਾਣੀ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਓਹੀ ਮੋਹੜੀ ਤਣਾਧਾਰੀ ਰੁੱਖ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਝਾੜੂ ਆਲੀ ਪਾਰਟੀ ਵੀ ਇਸੇ ਦਰਖ਼ਤ ਦੀ ਛਾਵੇਂ ਮਿਰਜ਼ੇ ਵਾਂਗ ਘੂਕ ਸੌਂ ਗਈ ਹੈ। 

        ਮੋਹੜੀਵਾਦ ਤੋਂ ਗੱਲ ਹੁਣ ਪਤਨੀਵਾਦ ਤਕ ਆਣ ਪੁੱਜੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਚੋਣ ਲੜਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹਰਸਿਮਰਤ ਬਾਦਲ ਕਰਦੀ। ਰੱਬ ਨੇ ਮਿਹਨਤ ਨੂੰ ਭਾਗ ਲਾਏ, ਬੀਬਾ ਬਾਦਲ ਚੌਥੀ ਵਾਰ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਹੈ। ਲੱਡੂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਵੜਿੰਗ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵੀ ਭੁਰਦੇ ਹੋਣਗੇ,ਨਾਲੇ ਉਹਨੇ ਕਿਹੜਾ ਰੱਬ ਦੇ ਮਾਂਹ ਮਾਰੇ ਨੇ। ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਰਾਜਾ ਵੜਿੰਗ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਅੱਕੀ ਹੋਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਨੇ ਮਿਹਣਾ ਮਾਰਿਆ ਹੋਊ, ‘ਸੱਜਣਾ! ਸਾਡੇ ਪੱਲੇ ਕੀ ਪਿਐ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਚਾਹਾਂ ਫੜਾਉਣ ਜੋਗੀ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈ।’ ‘ਅੱਗਾ ਨੇੜਾ ਆਇਆ, ਪਿੱਛਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਦੂਰ’।

        ਬੰਦਾ ਚਾਹੇ ਬਾਹਰ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਹੋਵੇ, ਘਰ ਆ ਕੇ ਜੁਆਬ ਸ਼ਾਹ ਬਣਨਾ ਹੀ ਪੈਂਦੈ। ਸੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਮੁਰਾਦ ਵੀ ਪੂਰੀ ਹੋ ਗਈ, ਹੁਣ ਬਾਕੀ ਗਿੱਦੜਬਾਹੇ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜੇ ’ਤੇ ਮੋਹਰ ਲਾਉਣੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ‘ਬੀਵੀ ਦਾ ਕੱਦ ਛੋਟਾ, ਖਿੱਚ ਕੇ ਮੇਚ ਦੀ ਕਰਲੀ’, ਵੈਦ ਜਣੋ! ਦਿਓ ਕੋਈ ਨੁਸਖ਼ਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਸਿਆਸੀ ਕੱਦ ਕਰ’ਜੇ। ‘ਤਾਏ ਦੀ ਧੀ ਚੱਲੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਰਹਾਂ ਇਕੱਲੀ’। ਮਝੈਲਪੁਰੀਏ ਸੁਖਜਿੰਦਰ ਰੰਧਾਵਾ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਬੀਵੀ ਜਤਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੇ ਹਲਕਾ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਸਾਰਾ ਬਾਗ਼ ਹੀ ਹਵਾਲੇ ਕਰ’ਤਾ। ਟਲਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ੈਅ ਦਾ ਨਾਂ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨਹੀਂ। ‘ਆਪ’ ਨੇ ਵੀ ਮੋਹੜੀਵਾਦ ਦੀ ਸੋਚ ’ਤੇ ਠੋਕ ਕੇ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤੈ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਡਾ. ਚੱਬੇਵਾਲ ਦੇ ਫ਼ਰਜ਼ੰਦ ਨੂੰ ਚੱਬੇਵਾਲ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ’ਚ ਉਤਾਰ ਕੇ ਰੀਤ ਨਿਭਾ ਦਿੱਤੀ।

       ਅਨਿਲ ਕਪੂਰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ’ਚ ਝੂਮ ਉੱਠਿਐ, ‘ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀ ਯਹੀ ਰੀਤ ਹੈ, ਹਾਰ ਕੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਜੀਤ ਹੈ।’ ਆਪਣੇ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਗੜਵਈ, ਕਾਕਾ ਰਵਨੀਤ ਬਿੱਟੂ ਉਲਟੀ ਗੰਗਾ ਵਹਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਓਹ ਵੇਲਾ ਸੀ ਜਦੋਂ 1995 ’ਚ ਦਾਦਾ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੇ ਨਵ-ਜਨਮੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਗਿੱਦੜਬਾਹੇ ’ਚ ਡੇਰਾ ਲਾ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਰਿ੍ਹਆਂ ਮਗਰੋਂ ਗਿੱਦੜਬਾਹਾ ਦੀ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਮੁੜ ਹਾਜ਼ਰ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਪੋਤਰਾ ਰਵਨੀਤ ਬਿੱਟੂ ਉਸੇ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਜਿਤਾਉਣ ਲਈ ਮੈਦਾਨ-ਏ-ਜੰਗ ’ਚ ਉਤਰਿਐ। ‘ਕਦੇ ਦਾਦੇ ਦੀਆਂ, ਕਦੇ ਪੋਤੇ ਦੀਆਂ’।

         ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਕਿਹਾ ਸਿਰ ਮੱਥੇ। ਅਖੇ, ਜਰਨੈਲ ਬਿਨਾਂ ਜੰਗ ਕਿਵੇਂ ਲੜੀਏ। ਉੱਡਦੇ ਪੰਛੀ ਦੱਸ ਰਹੇ ਨੇ ਕਿ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਲਈ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ‘ਗੁਪਤ-ਦਾਨ’ ਕਰਾਏਗਾ। ਪਿੰਡ ਬਾਦਲ ’ਚ ਗੂੰਜ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ, ‘ਅਪਨੇ ਤੋ ਅਪਨੇ ਹੋਤੇ ਹੈਂ...।’ ਰਣਤੱਤੇ ’ਚ ਜੂਝਣ ਵਾਲੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਵਾਰਸ ਅੱਜ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਛੱਡ ਕੇ ਹੀ ਤਿੱਤਰ ਹੋ ਗਏ ਨੇ। ਬਾਜ਼ਾਂ ਵਾਲੇ ਦੀ ਗੁੜ੍ਹਤੀ ਦੀ ਲਾਜ ਹੀ ਰੱਖ ਲੈਂਦੇ। ਐਨਾ ਤਾਂ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨ੍ਹੀਂ ਦੌੜਿਆ, ਜਿੰਨੇ ਅਕਾਲੀ ਭਰਾ ਦੌੜੇ ਨੇ। ਜਥੇਦਾਰ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਸਮੁੱਚਾ ਪੰਜਾਬ ‘ਮਿਸ ਜੂ’ ਆਖ ਰਿਹੈ। ਗਿੱਦੜਬਾਹੇ ਵਾਲਾ ਹਾਕਮ ਸੂਫ਼ੀ ਵੀ ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ ਉਦਰੇਵੇਂ ’ਚ ਗਾਉਂਦਾ ਪਿਐ, ‘ਕਿਉਂ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਪਾਉਣੇ ਫੇਰੇ, ਕਿਥੇ ਲਾਏ ਨੇ ਸੱਜਣਾ ਡੇਰੇ।’

          ਉੱਧਰ, ਬਰਨਾਲੇ ਆਲੇ ਸੁਲੇਮਾਨੀ ਸੁਰਮਾ ਪਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜ਼ਿਮਨੀ ਰੰਗ ਨੂੰ ਨੀਝ ਲਾ ਦੇਖ ਰਹੇ ਨੇ। ‘ਚੱਲ ਬਰਨਾਲੇ ਚੱਲੀਏ, ਮੋਟਰ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦੀ’। ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਮਰਹੂਮ ਪਟੇਲ ਕੇਰਾਂ ਬਰਨਾਲਾ ਨਹੀਂ, ਪਟਿਆਲਾ ਆਏ ਸਨ, ਕਿਸੇ ਦੇ ਕੰਨ ’ਚ ਇੰਜ ਫ਼ਰਮਾਏ, ‘ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਣਾ ਹੋਵੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਸਾ ਲਓ, ਅਕਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੋਗੇ ਤਾਂ ਸਿਰ ਪਾੜ ਦੇਣਗੇ, ਇਹ ਅਕਲ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ।’ ਇੰਜ ਲੱਗਦੇ ਜਿਵੇਂ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਪਟੇਲ ਦੀ ਗੱਲ ਲੜ ਬੰਨ੍ਹ ਲਈ ਹੋਵੇ।

          ਗੁਰਦੀਪ ਬਾਠ, ‘ਆਪ’ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਬੰਦੈ। ਆਜ਼ਾਦ ਭਗਤ ਬਣ ਕੇ ਹੇਕਾਂ ਲਾ ਰਿਹੈ, ‘ਇੱਕ ਤੇਰੀ ਅੜ ਭੰਨਣੀ, ਲੱਸੀ ਪੀਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਨਾ ਕੋਈ।’ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ’ਚ ਵੋਟਰ ਖੱਦਰ ਬਣੇ ਨੇ, ਨੇਤਾ ਜਣ ਢਾਕੇ ਦੀ ਮਲਮਲ। ਲਾਰੇ ਤੇ ਵਾਅਦੇ ਜਥਿਆਂ ’ਚ ਆ ਰਹੇ ਨੇ। ‘ਕੋਈ ਮਰੇ ਕੋਈ ਜੀਵੇ, ਸੁਥਰਾ ਘੋਲ ਪਤਾਸੇ ਪੀਵੇ।’ ਅਖੀਰ ’ਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪਿੜ ’ਚ ਮੁਫ਼ਤ ਦੀ ਲਾਲ ਪਰੀ ਛਕ ਰਹੇ ਸ਼ਰਾਬੀਆਂ ਦੀ ਵਾਰਤਾ; ਇੱਕ ਸ਼ਰਾਬੀ ਨੇ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, ‘‘ਭਾਈ ਸਾਹਬ! ਜਿੱਤੂਗਾ ਕੌਣ।’ ਦੂਜੇ ਸ਼ਰਾਬੀ ਨੇ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਪੈੱਗ ਇੱਕੋ ਹਾੜੇ ਅੰਦਰ ਸੁੱਟਦਿਆਂ ਆਖਿਆ, ‘ਸਾਲਾ ਕੋਈ ਜਿੱਤੇ, ਕੋਈ ਹਾਰੇ ਪਰ ਆਹ ਵਾਲਾ ਸਤਯੁਗੀ ਕੰਮ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।’’

(2 ਨਵੰਬਰ, 2024)