ਫਜ਼ੂਲ ਖਰਚ
                     ਕੌਣ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਖੇ  !
                                ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਦੇ ਚਾਰ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀਆਂ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਹਰ ਵਰੇ• ਸਵਾ ਨੌ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਤੇਲ ਛੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ ਢਾਈ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਔਸਤਨ ਪੌਣੇ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੂਟਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਇਹ ਗੱਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਬੋਲਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਪਿਛੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਇਹ ਗੱਡੀਆਂ ਲੰਘੇ ਅੱਠ ਵਰਿ•ਆਂ ਵਿੱਚ 77.64 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਤੇਲ ਛੱਕ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਇਹ ਅਫਸਰ ਚੱਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਪਿਛੇ ਪਿਛੇ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ•ਾਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਅਤੇ ਮੁਰੰਮਤ ਖਰਚ ਕਰੀਬ 90 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਖਰਚਾ ਜਨਵਰੀ 2005 ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ 2012 ਤੱਕ ਦਾ ਹੈ।
             ਬਠਿੰਡਾ ਪੁਲੀਸ ਕੋਲ ਦੋ ਪਾਇਲਟ ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਚਾਰ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਿਲ•ਾ ਪੁਲੀਸ ਵਲੋਂ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਨੂੰਨ ਤਹਿਤ ਜੋ ਵੇਰਵੇ ਦਿੱਤੇ ਹਨ,ਉਨ•ਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪੁਲੀਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਖਰਚਾ ਇਨ•ਾਂ ਵਰਿ•ਆਂ ਵਿੱਚ 12.26 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਆਇਆ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਨ•ਾਂ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਈਲਟ ਅਤੇ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਏਨੀ ਮੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਣ ਲਈ ਤਨਖ਼ਾਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਏਨੇ ਤੰਗੀ ਦੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਅਫਸਰਾਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਪਿਛੇ ਹੂਟਰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਖਰਚਾ ਹੀ ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਸਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਤੇਲ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਨ•ਾਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਵੱਧ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ।
              ਸਰਕਾਰੀ ਵੇਰਵਿਆਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ ਦੇ ਪਿਛੇ ਪਿਛੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਅੱਠ ਵਰਿ•ਆਂ ਦਾ 20.41 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਆਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 3.22 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਗੱਡੀ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਤੇ ਆਏ ਹਨ। ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ 3.29 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਤੇਲ ਪੀ ਗਈ ਸੀ। ਏਦਾ ਹੀ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ੋਨ ਦੇ ਆਈ.ਜੀ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਦਾ ਇਨ•ਾਂ ਵਰਿ•ਆਂ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ 21.79 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਰੰਮਤ ਖਰਚ 3.59 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਆਇਆ ਹੈ। ਬਠਿੰਡਾ ਰੇਂਜ ਦੇ ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਵੀ 21.64 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਰੰਮਤ ਖਰਚਾ 2.57 ਲੱਖ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ•ਾਂ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ 13.78 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਔਸਤਨ ਹਰ ਸਾਲ ਇਹ ਗੱਡੀ ਪੌਣੇ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਤੇਲ ਛੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਖਰਚਾ 2.87 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਆਇਆ ਹੈ। ਜੋ ਅਫਸਰਾਂ ਵਲੋਂ ਖੁਦ ਲਈ ਗੱਡੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,ਉਸ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਅਤੇ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਬਠਿੰਡਾ ਪੁਲੀਸ ਕੋਲ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਜਿਪਸੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਅਫਸਰਾਂ ਅਤੇ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀ ਲਈ ਪਾਈਲਟ ਅਤੇ ਐਸਕੋਰਟ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ•ਾਂ 6 ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਖਰਚ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਡੀਆਂ 1.29 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ  ਤੇਲ ਅੱਠ ਵਰਿ•ਆਂ ਵਿੱਚ ਪੀ  ਗਈਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਨ•ਾਂ ਦਾ ਮੁਰੰਮਤ ਖਰਚ 12.99 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸੇਵਕ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਜੰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਲਕ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
              ਬਠਿੰਡਾ ਪੁਲੀਸ ਵਲੋਂ ਜੋ ਦੋ ਪਾਈਲਟ ਗੱਡੀਆਂ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵੀ.ਆਈ.ਪੀਜ ਦੇ ਅੱਗੇ ਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ,ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚਾ ਵੀ ਕਰੀਬ 40 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਅੱਠ ਵਰਿ•ਆਂ ਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ•ਾਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਤੇ 7.50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਆਇਆ ਹੈ। ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਵਿੱਚ ਵੀ.ਵੀ.ਆਈ.ਪੀਜ ਦੇ ਜਿਆਦਾ ਦੌਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਾਦਲ ਪ੍ਰਵਾਰ ਦੇ ਜਿਆਦਾ ਚੱਕਰ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਸੂਤਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਜ਼ਿਲਿ•ਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀਆਂ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਘੱਟ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ•ਾ ਪੁਲੀਸ ਮੁਕਤਸਰ ਦੀਆਂ ਪਾਈਲਟ ਅਤੇ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਤੇਲ ਖਰਚ ਵੀ ਏਨਾ ਹੀ ਜਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜੱਦੀ ਜਿਲ•ਾ ਹੈ।
             ਇਨ•ਾਂ ਪਾਈਲਟ ਅਤੇ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਤੇ ਜੋ ਖਰਚਾ ਆਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2005 ਵਿੱਚ ਮੋਗਾ ਦੇ ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ ਦੀ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ 2.52 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੁਣ ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀ ਹੈ,ਉਸ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੀਮਤ 4.55 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲੀਸ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਅਫਸਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇਹ ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਮਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਖਤਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲੋਕ ਮੋਰਚਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਅਤੇ ਐਡਵੋਕੇਟ ਐਨ.ਕੇ.ਜੀਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਨ•ਾਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ ਤੇਲ ਖਰਚ ਦਾ ਬੋਝ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ•ਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਤਾਂ ਵਿੱਤੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਾਲੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਵੱਡੇ ਅਫਸਰਾਂ ਦੇ ਖ਼ਰਚਿਆਂ ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੋਈ ਕੱਟ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦੇਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
                                           ਐਸਕੋਰਟ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਅੱਠ ਵਰਿ•ਆਂ ਦਾ ਖਰਚਾ
                                 ਅਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ          ਤੇਲ ਖਰਚ                 ਮੁਰੰਮਤ ਖਰਚ
                                ਆਈ.ਜੀ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ੋਨ          21,79,518                  3,59,408
                             ਡੀ.ਆਈ.ਜੀ ਬਠਿੰਡਾ ਰੇਂਜ         21,64,843                 2,57,316
                               ਐਸ.ਐਸ.ਪੀ ਬਠਿੰਡਾ              20,41,945                 3,22,376
                           ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਬਠਿੰਡਾ         13,78,092                 2,87,817
                                                      .....................................................
                                         ਕੁੱਲ ਖਰਚਾ                77,64,398                  12,26,917
                                                      .....................................................