ਪੈਲੀ ਦੀ ਜੰਗ
                              ਬਾਪੂ ਹੱਦਾਂ 'ਤੇ,ਪੁੱਤ ਸਰਹੱਦਾਂ 'ਤੇ
                                           ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ                                        

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ 'ਚ ਬਾਪ ਪੈਲੀ ਲਈ ਜੰਗ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਵਾਨ ਪੁੱਤ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਜੰਗ ਆਈ ਹੈ। 'ਜੈ ਜਵਾਨ, ਜੈ ਕਿਸਾਨ' ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਝੰਜੋੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ 'ਚ ਪਿੱਛੇ ਔਰਤਾਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬਾਪ ਹੁਣ ਟਿਕਰੀ ਅਤੇ ਸਿੰਘੂ ਬਾਰਡਰ 'ਤੇ ਡਟੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਚਾਉਕੇ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ 10 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ 'ਚ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਲੜਕੇ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਹਨ । ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਆਖਦਾ ਹੈ,''ਪੈਲੀ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਮਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਮਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਬੈਠੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਹਿੱਸੇ ਤਾਂ ਲੜਨਾ ਹੀ ਆਇਆ ਹੈ।'' ਕਈ ਕਿਸਾਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਫ਼ੌਜੀ ਪੁੱਤ ਸਰਹੱਦਾਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਹੀ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।  
           ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬੀਰੇ ਵਾਲਾ ਕਲਾਂ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪੰਜ ਏਕੜ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਲੜਕਾ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸਰਹੱਦਾਂ 'ਤੇ ਡਟਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਦੇਸ਼ ਧਰਮ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਖੁਦ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤਾਂ ਲਈ ਠੰਢੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਬਿਤਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਪੁੱਤਾਂ ਦਾ ਫੋਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹੋ ਆਖਦੇ ਹਨ,'ਬਾਪੂ! ਤੁਸੀਂ ਡਟੇ ਰਹਿਣਾ।' ਕਿਸਾਨ ਤਰਸੇਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੜਕਾ ਵੀ ਅੱਠ ਸਾਲ ਤੋਂ ਫ਼ੌਜ 'ਚ ਹੈ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਪੈਲੀ ਦਾ ਫਿਕਰ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ 'ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਡੇਢ ਦਰਜਨ ਦੇ ਕਰੀਬ ਕਿਸਾਨ ਫੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ ਵੀ ਕਰਨੇ ਪਏ ਹਨ। ਕਿਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸਾਨੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਦੇ ਵੀ ਫੌਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 'ਖੇਤੀ ਸ਼ਹੀਦ' ਦਾ ਦਰਜਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।
          ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ 'ਚ ਕਈ ਉਹ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਬੈਠੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਸਰਹੱਦਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਕਾਕਾ ਸਿੰਘ ਕੋਟੜਾ ਕਿਸਾਨੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਲੜਕਾ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਪਿੱਛੇ ਘਰ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਹੀ ਬਚੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਤ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਇਕਲਾਪੇ ਦੀ ਜੰਗ ਲੜਨੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ 27 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਹੱਦ 'ਤੇ ਬੈਠਾ ਘੁੰਮਣ ਕਲਾਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਮੇਜਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੜਕਾ ਵੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਹੈ। ਇਸੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਗੁਰਮੇਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੜਕਾ ਵੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਈ ਕਿਸਾਨ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਫਿਕਰ ਵੀ ਫੌਜੀ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਸਿਰ ਦੇ ਸਾਈਂ ਦੀ ਸੁੱਖ ਤੇ ਪੁੱਤਾਂ ਦੀ ਸੁੱਖ-ਸਾਂਦ ਮੰਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਜਨਾਂ ਮਾਵਾਂ ਵੀ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿਚ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ।
                                   ਏਸ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ
ਦਿੱਲੀ ਮੌਰਚੇ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਬਿਰਧ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ 87 ਸਾਲ ਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਲਈ ਚੱਲਣਾ-ਫਿਰਨਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਲੜਕਾ ਕਈ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੋਤਰੇ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨਾਲ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਡਟਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਂ ਨੇ ਖੁਦ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹਾਰਿਆ। ਉਹ ਆਪ ਵੀ ਦੋ ਖੂੰਡੀਆਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ਵਿਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕਰਦੀ ਹੈ