ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ
                                            ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਬਣਿਆ ਧਰੂ ਤਾਰਾ
                                                            ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ           

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਹੁਣ ਦਿਨ ਰਾਤ ਜਾਗਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨੀ ਗੂੰਜ ਨੇ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ’ਚ ਜੋਸ਼ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਿੰਘੂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਘਰਾਂ ’ਚੋਂ ਤੁਰੇ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ-ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਐਨ ਸਰਹੱਦ ’ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਇਹ ਪਿੰਡ ਹਰ ਨਿਆਣੇ ਸਿਆਣੇ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ’ਤੇ ਹੈ। ‘ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚਾ’ 27 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਸਿੰਘੂ ਸਰਹੱਦ ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਨੇ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਨੂੰ ਬੁਲੰਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਕਈ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬੂਹੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਬਾਸ਼ਿੰਦੇ ‘ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ’ ਦੇ ਮਦਦਗਾਰ ਵੀ ਬਣੇ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਕਰੀਬ 347 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਘਰਾਂ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਦੀ ਮੋੜੀ ਗੱਡੀ ਗਈ। ਹੁਣ 14ਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਲੋਕ ਸਿੰਘੂ ’ਚ ਵਸਦੇ ਹਨ। ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ ਨਰੇਲਾ ’ਚ ਪੈਂਦੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਮੂਲ ਆਬਾਦੀ ਕਰੀਬ 4800 ਹੈ ਅਤੇ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਘਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ। ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਪਰਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਲੰਗਰ ਪਾਣੀ 27 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ‘ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ’ ’ਚੋਂ ਹੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਸੇਕ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ’ਚ ਪੁੱਜਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਸੁਰਿੰਦਰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਕਰੀਬ 300 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੁਣ ਤੱਕ ਖਰੀਦ ਲਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁੜ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਠੇਕੇ ’ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸੁਰਿੰਦਰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖੁਦ ਵੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ 28 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਠੇਕੇ ’ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੰਘੂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਕ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨ ਲਈ ਹੈ। 

               ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਹੁਣ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀ ਕੋਲ ਹੈ। ਉਹ ਖੁਦ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 32 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਠੇਕੇ ’ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਨਵੀਨ ਵੀ ਠੇਕੇ ’ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਲੈ ਕੇ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਸੰਦੀਪ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ’ਚ ਆਪਣੀ ਤਰਫੋਂ ਲੰਗਰ ਲਗਾ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਡਾਇਵਰਟ ਕੀਤੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਅੱਧੀ-ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੱਕ ਖੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਭਾਰੂ ਹੈ। ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਕਈ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਵੀ ਦੱਸਿਆ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਕੌਂਸਲਰ ਸੁਨੀਤ ਚੌਹਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿੰਘੂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰਾਂ ਵਾਸਤੇ ਮਕਾਨ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਨੌਕਰੀ ਪੇਸ਼ਾ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਚੱਲਿਆ ਹੈ, ਸਵੇਰ ਵਕਤ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਕੰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਪ੍ਰਦੀਪ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਦੇ ਜੋਸ਼ੀਲੇ ਨਾਅਰੇ ਜੋਸ਼ ਭਰਦੇ ਹਨ।

               ਜਦੋਂ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਦਿੱਲੀ ਮੋਰਚੇ ’ਚ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਸਤਪਾਲ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਟਿਊਬਵੈੱਲ ਚਲਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਬਿਸਤਰੇ ਲਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ’ਚੋਂ ਕਿਸਾਨੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਗਰੀਬ ਲੋਕ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ’ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦੇ ਕਾਫੀ ਕਿਸਾਨ ਹੁਣ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਹੂਣੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ’ਚੋਂ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਚੇਟਕ ਵੀ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਾਰੋ ਵਾਰੀ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਵਿਚ ਗੇੜਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰਵਾਸੀ ਔਰਤ ਲੱਛਮੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਹੀ ਲੰਗਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਫੈਕਟਰੀ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਹਲੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਉਹ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ।ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਰੇਲਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ‘ਆਪ’ ਵਿਧਾਇਕ ਸ਼ਰਦ ਚੌਹਾਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਪਿੰਡ ਸਿੰਘੂ ਦੀ 40 ਫੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਹਰ ਸੰਭਵ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਧਾਇਕ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਘੋਲ ਨੇ ਸਿੰਘੂ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱੱਧਰ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।