ਦਲਿਤਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ 
              ਤਕਦੀਰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਛੇੜੀ ਜੰਗ
                                  ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਗਊ ਰੱਖਿਅਕਾਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਦਲਿਤਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜਸੀ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਦੌਰ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਠੀਕ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਵਿਚ ਪੈਂਦੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗੁਰੂਸਰ ਮਹਿਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਹੋਣੀ ਬਦਲਣ ਲਈ ਵੱਖਰੀ ਜੰਗ ਛੇੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਗੁਰੂਸਰ ਮਹਿਰਾਜ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਲਿਤ ਪਿੰਡ ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਦੀ ਅਣਪੜ ਮਹਿਲਾ ਸਰਪੰਚ ਨੇ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਿਰਫ ਦਲਿਤ ਆਬਾਦੀ ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਦੀ ਦਲਿਤ ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਰ ਰੋਗ ਦੀ ਜੜ• ਕੱਟਣ ਲਈ ਜੰਗ ਛੇੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਦੋਂ 63 ਵਰਿ•ਆਂ ਦੀ ਅਣਪੜ ਮਹਿਲਾ ਸਰਪੰਚ ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸੀ.ਸੀ.ਟੀ.ਵੀ ਕੈਮਰੇ ਲਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਜਿਸ ਮਗਰੋਂ ਕਦੇ ਕੋਈ ਚੋਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਕੈਮਰਿਆਂ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਰੂਮ ਪੰਚਾਇਤ ਕੋਲ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੋਲਰ ਸਟਰੀਟ ਲਾਈਟਾਂ ਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਰਫੋਂ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਕਰਾਇਆ ਹੈ।ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਐਤਕੀਂ ਬਜਟ ਵਿਚ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਕੋਹੜ• ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਵੱਖਰਾ ਫੰਡ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪੇਂਡੂ ਵਿਕਾਸ ਤੇ ਪੰਚਾਇਤ ਮੰਤਰੀ ਸਿਕੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਲੂਕਾ ਦੇ ਹਲਕਾ ਰਾਮਪੁਰਾ ਵਿਚ ਪੈਂਦੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਛੇਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਸ੍ਰੀ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਚਰਨ ਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।
                      ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਇੰਡੀਆ ਇੰਸਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਅਤੇ ਮਗਨਰੇਗਾ ਦੇ ਫੰਡਾਂ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਇੱਕ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਪਾਰਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਥੇ ਘਾਹ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟੀ ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵਾਸਤੇ ਬਕਾਇਦਾ ਇੱਕ ਮਾਲੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਇੰਟਰ ਲਾਕਿੰਗ ਟਾਈਲਾਂ ਲਾਏ ਜਾਣ ਦਾ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਰ ਵਾਰਡ ਵਿਚ ਵਾਰਡ ਕਮੇਟੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਵਿਕਾਸ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਇਸਤਰੀ ਸਭਾ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਸੀਬ ਕੌਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤੰਨ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਪੰਚ ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ ਕਿ ਪੂਰੀ ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਸਾਥ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਚੇਟਕ ਲਾਈ ਜਿਸ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਬੂਟਾ ਲਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਕੀਤਾ। ਪੂਰੇ ਘਰੇਲੂ ਕਲੇਸ਼ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਘਟੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਬਦੀਲੀ ਹੈ। ਉਨ•ਾਂ ਵਲੋਂ ਹਾੜੀ ਸਾਉਣੀ ਗਰਾਮ ਸਭਾ ਦੇ ਇਜਲਾਸ ਕਰਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੂਰਨ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਈ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ।
                      ਮਾਸਟਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਰੀਬ 60 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਪੜ•ੇ ਲਿਖੇ ਹਨ ਜੋ ਹਰ ਵਰੇ• ਪੰਚਾਇਤ ਬਜਟ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਵਣ ਵਿਕਾਸ ਕਮੇਟੀ ਵੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ•ਾਂ ਆਉਂਦੇ ਇੱਕ ਵਰੇ• ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲੈ ਆਉਣਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਹਰ ਬਸਿੰਦੇ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਅਧਿਕਾਰ ਹਨ। ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰ ਜਸਪਾਲ ਕੌਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੀ ਫਿਰਨੀ ਅਤੇ ਹਰ ਗਲੀ ਵਿਚ ਟ੍ਰੀ ਗਾਰਡਾਂ ਸਮੇਤ ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਆਉਂਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ 24 ਸੋਲਰ ਲਾਈਟਾਂ ਹੋਰ ਲਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਛੱਪੜ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਾਸਤੇ ਟਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੀ.ਡੀ.ਓ ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਹਰ ਰਿਕਾਰਡ ਵਾਸਤੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਰਜਿਸਟਰ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਵਿਚ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਰਜਿਸਟਰ,ਜਨਮ ਮੌਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿਆਹ ਸਾਹਿਆਂ ਦਾ ਵੱਖਰਾ ਰਜਿਸਟਰ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
                       ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਗਰਾਮ ਸਭਾ ਦਾ ਇਜਲਾਸ ਲੋਕ ਰਾਜ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਬਣਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਪੰਚਾਇਤ ਵਿਕਾਸ ਕੰਮਾਂ ਅਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤੀ ਰਾਸ਼ੀ ਦਾ ਪਾਈ ਪਾਈ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਵੀ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ ਸਾਂਝਾ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਫੰਡ ਵੀ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦੇ ਰਾਹ ਤੁਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪੈਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਜ਼ਿਲ•ਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਮਲੂਕਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਕਾਫੀ ਜਾਗਰੂਕ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਸੋਚ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਵਜੋਂ ਸਰਕਾਰ ਤਰਫੋਂ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਕਦੇ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ•ਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਬਾਕੀ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੇਧ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।