ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਨਹੀਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਅੰਗੜਾਈ

Posted On February - 14 - 2011

ਵੈਲੇਨਟਾਈਨ ਡੇਅ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼

ਪਿੰਡ ਮਲਕਾਣਾ ਦਾ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਚੁੱਲ੍ਹਾ ਬਾਲਦਾ ਹੋਇਆ

ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ, 13 ਫਰਵਰੀ
ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਮਹਿਕ ਸਕੀ। ਇਕ ਇਕਲਾਪੇ ਦਾ ਝੋਰਾ ਤੇ ਉਪਰੋਂ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਚੀਸ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਮੋੜ ’ਤੇ ਵੀ ਦੁੱਖਾਂ ਨੇ ਪਿੱਛਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਪਿੰਡ ਮਲਕਾਣਾ ਦੇ ਇਕੱਲੇ ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇਹ ਦਾਸਤਾਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਸੱਚ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਕਦੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਭਲਕੇ ‘ਵੈਲੇਨਟਾਈਨ ਡੇਅ’ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਦਿਵਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਮਾਅਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। 70 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਢੁੱਕੇ ਸੁਖਦੇਵ ਨੇ ਜਵਾਨੀ ਉਮਰੇ ਵਿਆਹ ਨਾ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ’ਤੇ ਅਫਸੋਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਰੋਟੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵਿਆਹ ਸਾਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਪੀਕਰ ਲਾਉੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸਪੀਕਰ ਲਾ ਲਾ ਕੇ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਵਿਆਹ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਆਪ ਨੂੰ ਹੁਣ ਠੋਕਰਾਂ ਖਾਣੀਆਂ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਢਿੱਲ ਮੱਠ ਪੈਣ ’ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਦਵਾਈ ਦੇਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬਹੁਤੀ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਵਕਤ ਲੰਘਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਉਹ ਬਜ਼ੁਰਗ ਵੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ। ਪਿੰਡ ਕੋਟਸ਼ਮੀਰ ਦਾ 62 ਸਾਲ ਦਾ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਇਸ ਕਰਕੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੋਈ ਵੇਲਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੁਰੱਬਿਆਂ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਇਕ ਕਤਲ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ 80 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਚਲੀ ਗਈ। ਇਹ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹੁਣ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਕੇ ਵਕਤ ਟਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਭਰੇ ਮਨ ਨਾਲ ਆਖਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਕੋਈ ਰੋਟੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਕਦੇ ਖ਼ੁਦ ਰੋਟੀ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਇੱਧਰੋਂ ਉਧਰੋਂ ਛਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਬਿਨਾਂ ਕਾਹਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ। ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲੰਘਾਉਣੀ ਪਹਾੜ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ’ਤੇ ਵੀ ਗਿਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਢਾਪਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਾਈ। ਇਹੋ ਕਹਾਣੀ ਇੱਥੋਂ ਦੇ 62 ਸਾਲ ਦੇ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਪੰਜ ਭਰਾ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਹੀ ਵਿਆਹੇ ਗਏ। ਉਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਕ ਨਹੀਂ ਜੁੜ ਸਕਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਕੱਟ ਲਈ ਪਰ ਹੁਣ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਇਕ ਪਲ ਕੱਢਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਭਤੀਜਾ ਹੀ ਸੰਭਾਲਦਾ ਹੈ।
ਪਿੰਡ ਮਹਿਰਾਜ ਦੇ ਇੱਕੋ ਘਰ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਭਰਾ ਛੜੇ ਹਨ। ਗਰੀਬੀ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਜੁੜ ਸਕਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨੇ ਨਾਮ ਛਪਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਨਸਾਨ ਅਧੂਰਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਸੱਲੀ ਵੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਸ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਛੜੇ ਹੀ ਚੰਗੇ ਹਾਂ’। ਪਿੰਡ ਬਦਿਆਲਾ ਦੇ 56 ਸਾਲ ਦੇ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਦੇ ਭਾਰੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਚੜ੍ਹਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਵਿਆਹ ਨਾ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਕੋਈ ਅਫਸੋਸ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਹਾਲੇ ਤਾਂ ਚੰਗੇ ਦਿਨ ਲੰਘ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਦਾ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਕਟ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਸ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਵੇਂ ਹੀ ਚੰਗੇ ਹਾਂ।
ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ 65 ਸਾਲ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਵਿਆਹ ਨਾ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਝੋਰਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਸਰੀਰ ਚੱਲਦਾ ਹੈ, ਉਨਾ ਸਮਾਂ ਤਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਹੁਣ ਪਛਤਾਵਾ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਕਿੰਨੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹੋ ਆਖਿਆ ਕਿ ‘ਵੈਲੇਨਟਾਈਨ ਡੇਅ’ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੇਬ੍ਹ ਭਾਰੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬੁਢਾਪਾ ਹੀ ਦਿਨ ਰਾਤ ਡਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।