Showing posts with label zindgi zindabad. Show all posts
Showing posts with label zindgi zindabad. Show all posts

Sunday, August 12, 2012

                                   ਸਲਾਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
                  ਅਜੇ ਨਾ ਆਈ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੇਰੀ
                                   ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ: ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਤਾਂ ਹਰ ਮੋੜ 'ਤੇ ਹੀ ਮਿਲੀ। ਹਰਪਾਲ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਉਮਰੇ ਹੀ ਗ਼ੁਰਬਤ ਦੀ ਗੋਦ 'ਚ ਜੋ ਖੇਡ ਲਿਆ। ਉਨ•ਾਂ ਰਾਹਾਂ 'ਤੇ ਤੁਰਿਆ ਜਿਨ•ਾਂ ਦਾ ਹਰ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਉਸ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣਿਆ। ਕੰਮੀਆਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ 'ਚ ਸੁਰਤ ਸੰਭਾਲੀ। ਚਾਰ ਚੁਫੇਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੋ ਚਾਰ ਹੁੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ। ਸਕੂਲ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਅੱਗਿਓਂ ਗਰੀਬੀ ਟੱਕਰੀ। ਬੱਸ ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਹਰਪਾਲ ਨੇ ਜ਼ਿੱਦ ਫੜ ਲਈ। ਜ਼ਿੱਦ ਪਰਬਤ ਨਾਲ ਮੱਥਾ ਲਾਉਣ ਦੀ। ਜ਼ਿੱਦ ਕੁਝ ਕਰ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ। ਜ਼ਿੱਦ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਮੁਹਾਣ ਬਦਲਣ ਦੀ। ਹਰਪਾਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਰ ਸਫਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਉਨ•ਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਢੇਰੀ ਢਾਹ ਕੇ ਕਿਸਮਤ 'ਤੇ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਲਾ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨੰਗਲ ਕਲਾਂ ਦਾ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦ੍ਰਿੜ• ਇਰਾਦੇ ਤੇ ਸਬਰ ਨਾਲ ਤਕਦੀਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਰਾਹ ਪਿਐ ਹੈ। ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜ਼ਿਲਾ ਮਾਨਸਾ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਪੱਲੇਦਾਰ ਹੈ ਜੋ ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਤਨ 'ਤੇ ਭਾਰ ਢੋਂਹਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸੇ ਆਮਦਨ ਨਾਲ ਪੜ•ਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੁਫਨਾ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਛੋਟਾ ਨਹੀਂ, ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਨੰਬਰ ਦਾ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣਨ ਦਾ। ਗੁਰਬਤ ਨੇ ਬਥੇਰੇ ਜੋੜ ਤੋੜ ਲਾਏ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਹ ਇਸ ਜਾਲ 'ਚੋਂ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਨਿਕਲਿਆ। ਪੂਰੇ ਬਾਰ•ਾਂ ਸਾਲ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ 'ਚੋਂ ਉਹ ਜੇਤੂ ਜਰਨੈਲ ਬਣ ਕੇ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਹ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ ਕਾਲਜ ਆਫ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਐਂਡ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਦੂਸਰੇ ਸਾਲ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੈ।
             ਪਿਤਾ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਨੇ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਪੱਲੇਦਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵਿਚਕਾਰੇ ਪੜ•ਾਈ ਛੱਡ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਬੋਰੀਆਂ ਢੋਹਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੇ ਸੁਫਨੇ ਨੂੰ ਸੱਚ ਕਰ ਸਕੇ। ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹਰਵਿੰਦਰ ਨੂੰ ਭਰਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੇ ਵੱਡਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਦਿਨ ਰਾਤ ਭਾਰ ਢੋਹ ਢੋਹ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਹਰਪਾਲ ਦਾ ਹੋਸਟਲ ਦਾ ਖਰਚਾ ਭਰਦਾ ਹੈ। ਹਰਪਾਲ ਖੁਦ ਵੀ ਹਰ ਸ਼ਨਿਚਰਵਾਰ ਤੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਮਾਨਸਾ ਵਿਖੇ ਪੱਲੇਦਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਲੀ ਪੜ•ਾਈ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਉਹ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਜੋ ਕਾਪੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਈ ਪੈਸੇ ਜੋੜ ਸਕੇ। ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਦਾ ਬੇਸ਼ੱਕ ਘਰ 'ਚ ਵਾਸਾ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਸ ਦੇ ਅਨਪੜ• ਪਿਤਾ ਤੇ ਮਾਂ ਹਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਕਦੇ ਹਰਪਾਲ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤੰਗੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਮਾਨਸਾ ਵਿਖੇ ਦੋ ਕਮਰਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਭੈਣ ਸ਼ਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਕੂਲੋਂ ਹਟਾਉਣਾ ਪਿਆ। ਹਰਪਾਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ, ਖੋਖਰ ਕਲਾਂ 'ਚ ਚੌਥੀ ਕਲਾਸ 'ਚੋਂ 80 ਫੀਸਦੀ ਨੰਬਰ ਲੈ ਕੇ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਚੈਪਟਰ ਲਿਖਿਆ। ਫਿਰ ਪੰਜਵੀਂ 'ਚੋਂ 75 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਲਏ। ਮਾਸਟਰ ਵੇਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁੰਡੇ 'ਚ ਕੁਝ ਦਿਖਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰਾਹ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਿੰਡ ਫਫੜੇ ਭਾਈਕੇ ਦੇ ਜਵਾਹਰ ਨਵੋਦਿਆ ਵਿਦਿਆਲਿਆ 'ਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ 2000 ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ 'ਚ 40 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ 'ਚ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਮ ਅੱਗੇ ਸੀ। ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਚੁਣੌਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ  ਇਸ ਚੁਣੌਤੀ ਦੀ ਵੀ ਪਿੱਠ ਲਵਾ ਦਿੱਤੀ। ਦਲਿਤ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚੋਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹਰਪਾਲ ਲਈ ਸਿੱਖਿਆ ਮੁਫਤ ਸੀ। ਜੇਬ ਖਰਚ ਅਤੇ ਕਾਪੀਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਖਰਚੇ ਲਈ ਉਹ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦਾ। ਸਕੂਲ 'ਚੋਂ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਅੱਠਵੀਂ ਕਲਾਸ 86 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਸਕੂਲੀ ਸਮੇਂ 'ਚ ਅਕਸਰ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਆਉਂਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਦੋਸਤਾਂ ਤੋਂ ਬੱਸ ਕਿਰਾਇਆ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ। ਉਸ ਨੇ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ 76 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਲੈ ਕੇ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਸਕੂਲੀ ਖੇਡ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ 'ਚ ਰਿਲੇਅ ਰੇਸ 'ਚੋਂ ਚਾਰ ਰਾਜਾਂ 'ਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ 'ਚੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਕੱਪੜੇ ਸਸਤੇ ਭਾਅ 'ਚ ਖਰੀਦ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਅਸਲ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਸ ਨੂੰ ਭਟਕਾ ਨਾ ਸਕੀ। ਹਰ ਪਲ ਹਰਪਾਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ। ਜਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਉਸ ਨੇ ਪੜ•ਾਈ ਕੀਤੀ, ਓਨਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਉਹ ਸ਼ੈਲਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਵੀ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ।
            ਇਸੇ ਸਕੂਲ 'ਚ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ +1 'ਚ ਨਾਨ-ਮੈਡੀਕਲ ਜਮਾਤ 'ਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਤਾਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪਹੁੰਚ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਸਨ। ਰਾਤ ਵਕਤ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸਤ ਪੜ•ਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਕੋਲ ਬੈਠਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸਤ ਸੌਂ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਉਨ•ਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਪੜ•ਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਤੇ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਮੁੜ ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੰਦਾ। ਸਕੂਲ 'ਚ ਇੱਕ ਦਫਾ ਸੁਨਾਮੀ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਨੇ ਆਖ ਦਿੱਤਾ, 'ਇਸ ਤੋਂ ਨਾ ਲਓ, ਇਹ ਤਾਂ ਪੱਲੇਦਾਰੀ ਕਰਦੈ।' ਹਰਪਾਲ ਦਾ ਮਨ ਪਸੀਜ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਵਕਤ ਵੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੀ ਤਰ•ਾਂ ਉਸ ਦੀ ਜੇਬ ਖਾਲੀ ਸੀ। ਜਮ•ਾਂ +2 ਨਾਨ ਮੈਡੀਕਲ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ 70 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ। ਬਾਕੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਸੀ.ਈ.ਟੀ. ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਕੋਚਿੰਗਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਹਰਪਾਲ ਵਾਪਸ ਮਾਨਸਾ ਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਦਿਨ ਵਕਤ ਪੱਲੇਦਾਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਰਾਤ ਵਕਤ ਸੀ.ਈ.ਟੀ. ਦੀ ਤਿਆਰੀ। ਆਖਰ ਉਹ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ 'ਚ ਵੀ ਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ 'ਚ ਦਾਖਲਾ ਤਾਂ ਮਿਲ ਗਿਆ ਪ੍ਰੰਤੂ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਫੀਸ ਨੇ ਇੱਕ ਦਫਾ ਫਿਰ ਹਰਪਾਲ ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਲਿਆ। ਪੱਲੇਦਾਰ ਪਿਤਾ ਤੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੇ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਕਰਜ਼ਾ ਚੁੱਕਿਆ ਤੇ ਹਰਪਾਲ ਦੀ ਫੀਸ ਭਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਰਾਹ ਸਾਫ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
            ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਮੈਸਟਰ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਰਪਾਲ ਨੂੰ ਚਿਕਨ ਪੌਕਸ ਹੋ ਗਈ। ਹੁਣ ਦੂਸਰਾ ਸਮੈਸਟਰ ਮੁਕੰਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਹਰ ਸ਼ਨਿਚਰਵਾਰ ਤੇ ਐਤਵਾਰ ਜਾਂ ਫਿਰ ਜਿਸ ਦਿਨ ਛੁੱਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹੋਸਟਲ 'ਚ ਉਹ ਖਰਚੇ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਚਾਹ ਵਗੈਰਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦਾ। ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਬੱਸ ਕਾਲਜ 'ਚ ਪੜਾਈ ਤੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਨਾ, ਇਹੋ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦੋ ਕੰਮ ਚਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਰਪਾਲ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨ ਦੀ ਲਗਨ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜ•ਤਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਔਖਾ ਨਹੀਂ, ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਤਾਂ ਕੀ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦੀ ਹੈ! ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ, ਬੱਸ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣਨ ਦਾ ਸੁਫਨਾ ਹੈ। ਉਸ ਪਿਤਾ ਤੇ ਭਰਾ ਦਾ ਕਰਜ਼ ਤਾਂ ਉਹ ਸੱਤ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਉਤਾਰ ਸਕਦਾ, ਜਿਨ•ਾਂ ਨੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਉਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡੇ 'ਤੇ ਭਾਰ ਢੋਹਿਆ। ਸਚਮੁੱਚ, ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜਿਸ ਤਰ•ਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਟੱਕਰ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਚੱਲਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
                                                                   ਅਪੀਲ
ਦੋਸਤੋ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਦਾਸਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਵਿੱਚ ਛਪੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਦੋ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣਾਂ ਨੇ ਹਰਪਾਲ ਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜੀ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੱਜਣਾਂ ਦੀ ਮੱਦਦ ਨਾਲ ਹਰਪਾਲ ਨੇ ਬੀ.ਟੈਕ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਚੋਂ 92 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਹਰਪਾਲ ਜਲੰਧਰ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਇੰਸਟੀਚੂਟ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਟੈਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਤਕਨੀਕੀ ਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵੀ.ਸੀ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨਛੱਤਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਘਾਲਣਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਲਈ ਮੁਫਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਕੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣ ਜਿਵੇਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਟਰੱਕ ਯੂਨੀਅਨ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਟਹਿਲ ਸਿੰਘ ਬੁੱਟਰ, ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਸਕੂਲ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਿਸੀਪਲ ਡਾ.ਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦ ਝੰਡੂਕੇ ਆਦਿ ,ਹਰਪਾਲ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਮਾਲੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਹਰਪਾਲ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

Tuesday, July 31, 2012

                                                                   ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ                                           
                                                    ਪਿੱਪਲ ਦਿਆ ਪੱਤਿਆ ਵੇ ...
                                                                   ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਘਰ ਦੇ ਬੂਹੇ ਤੋਂ ਤੁਰਿਆ ਚਿਹਰਾ। ਇੱਕ ਦਰਦਾਂ ਦੀ ਵਹਿੰਗੀ ਦਾ ਭਾਰ, ਦੂਜਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਲੰਮਾ ਨਾ ਮੁੱਕਣ ਵਾਲਾ ਪੈਂਡਾ। ਰਾਹਾਂ ਦੀ ਥਕਾਣ ਤਾਂ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ, ਵਕਤਾਂ ਦੀ ਪਈ ਮਾਰ ਭੁੱਲਣੀ ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਪੀੜ ਇਕ ਬੇਪਛਾਣ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਹੈ। ਉਂਜ ਤਾਂ ਲੱਖਾਂ ਬੇਪਛਾਣ ਚਿਹਰੇ ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਦੇ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਦਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਚਿੱਤ ਚੇਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਆਖਰ ਭੀੜ 'ਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਚਿਹਰਾ ਇੱਕ ਧੀਅ ਧਿਆਣੀ ਦਾ,ਉਸ ਮਰਜਾਣੀ ਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਉਮਰ ਛੋਟੀ, ਪੀੜ ਵੱਡੀ ਹੈ। ਇਸ ਧੀ ਕੋਲ ਬੱਸ ਇੱਕ ਮਾਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਬਚਿਆ ਹੈ। ਜਾਂ ਫਿਰ ਬਾਪ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਜੋ ਉਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਚਲਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁਕਤਸਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸੂਰੇਵਾਲਾ ਦੀ ਇਹ ਹੌਸਲੇ ਵਾਲੀ ਧੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸੱਚਮੁੱਚ ਆਖਿਆ ਹੈ,'ਲੜਾਂਗੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ'। ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਇਹ ਪੇਂਡੂ ਕੁੜੀ ਛਿੰਦਰਪਾਲ ਕੌਰ ਹੈ। ਮਾਂ ਅਮਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਤੇ ਦੋ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਭੈਣ ਉਦੋਂ ਤਿੰਨ ਵਰਿ•ਆਂ ਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਬਾਪ ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਆਖ ਗਿਆ। ਬਾਪ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਕੱਚਾ ਕੋਠਾ ਸੀ। ਨਾਨਕੇ ਘਰ ਨੇ ਇਨ•ਾਂ ਭੈਣ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਨਾਨਕਿਆਂ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਇੱਕ ਕਮਰਾ ਬਣਾ ਕੇ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਸੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਰਾਂਡਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਇੱਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਇਸ ਧੀਅ ਦਾ ਸਫਰ।
            ਜਦੋਂ ਇਸ ਧੀਅ 'ਤੇ ਬਸਤਾ ਚੁੱਕਿਆ ਤਾਂ ਮਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਵੀ ਵਿਖਾਏ। ਦਿਨ ਭਰ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਦਿਹਾੜੀ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਧਰਵਾਸ ਸੀ। ਭੁੱਖਣ ਭਾਣੇ ਮਾਂ ਗੋਹਾ ਕੂੜਾ ਕਰਦੀ ਤੇ ਫਿਰ ਖੇਤਾਂ 'ਚ ਦਿਹਾੜੀ। ਤੀਸਰੀ ਕਲਾਸ 'ਚ ਸੀ ਜਦੋਂ ਛਿੰਦਰਪਾਲ ਨੇ ਮਾਂ ਨਾਲ ਦਿਹਾੜੀ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 12 ਸਾਲ ਗੁਜ਼ਰ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਧੀ ਅੱਜ ਵੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ 'ਚ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਲਵਾਈ ਦੇ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਤਾਂ ਰਾਤ ਦੇ ਗਿਆਰਾਂ ਗਿਆਰਾਂ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਵਾਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਮਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਆਪਣੀ ਧੀਅ ਨੂੰ ਪੰਜ ਜਮਾਤਾਂ ਮਗਰੋਂ ਘਰ ਬਿਠਾਉਣ ਦੀ ਸੀ। ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਛਿੰਦਰਪਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਪੜ• ਲਿਆ। ਫਿਰ ਮਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਚੱਲ ਨਾ ਸਕੀ। ਮਾਂ ਦੱਸਦੀ ਹੈ 'ਮੈਂ ਛਿੰਦਰ ਦੀ ਪਰਖ ਕੀਤੀ, ਉਸਨੂੰ ਪੜਨੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਰੱਜ ਕੇ ਕੁੱਟਿਆ ਕਿ ਪਰ ਉਹ ਟੱਸ ਤੋਂ ਮੱਸ ਨਾ ਹੋਈ।' ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਚੰਗਾ ਹੀ ਹੋਇਆ। ਅੱਜ ਛਿੰਦਰਪਾਲ ਕੰਪਿਊਟਰ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਦੇ ਯਾਦਵਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਆਫ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ 'ਚ ਦੂਸਰੇ ਵਰੇ• ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਤੋਂ ਇਸੇ ਕਾਲਜ 'ਚ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਕੂਲ 'ਚ ਪੜ•ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਹਮਦਰਦੀ ਸੀ। ਇੱਕੋ ਸਕੂਲ ਵਰਦੀ, ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਚੱਲਦੀ ਸੀ। ਸਕੂਲੋਂ ਮਿਲਦਾ ਵਜ਼ੀਫਾ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਹੱਥ 'ਤੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦੀ ਸੀ। ਸਕੂਲੋਂ ਛੁੱਟੀ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਮਾਂ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ 'ਚ ਨਰਮੇ ਦੀ ਚੁਗਾਈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਝੋਨਾ ਲਵਾਉਣ ਨਾਲ ਜਾਂਦੀ। ਮਾਂ ਅਮਰਜੀਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਖੇਤਾਂ 'ਚ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਨ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ 'ਚ ਛਿੰਦਰ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਬੱਚੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੁਰੂ ਘਰ 'ਚ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਛਕ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਸਨ।
            ਦਸਵੀਂ ਕਲਾਸ ਛਿੰਦਰਪਾਲ ਨੇ 68 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਚੋਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸੱਤਵੀਂ ਕਲਾਸ 'ਚ ਉਸ ਨੇ ਰੈਸਲਿੰਗ 'ਚ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਸਕੂਲ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਚੋਂ ਰੈਸਲਿੰਗ 'ਚ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਕੌਮੀ ਮੁਕਾਬਲੇ 'ਚ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕੀ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਏਨੀ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਖੁਦ ਪੈਸੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰ ਲੈਂਦੀ। ਸ਼ਰਮਾਕਲ ਤੇ ਮਲੂਕ ਜਿਹੀ ਇਹ ਲੜਕੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਅਸਲੀ ਜੰਗ ਹੁਣ ਲੜ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪੈਰ ਪੈਰ 'ਤੇ ਮਾਲੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਉਸ ਦਾ ਖਹਿੜਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਕਾਲਜ ਚੋਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ 'ਚ ਝੋਨਾ ਲਵਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਫੀਸ ਲਈ 6300 ਰੁਪਏ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਐਤਕੀਂ ਗਰਮੀ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ 'ਚ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਤੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਡੇਢ ਮਹੀਨਾ ਠੇਕੇ 'ਤੇ ਝੋਨਾ ਲਾਇਆ ਅਤੇ ਕਰੀਬ 6000 ਰੁਪਏ ਕਮਾ ਲਏ। ਇਸੇ ਦਿਹਾੜੀ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੀ ਫੀਸ ਤਾਰ ਸਕੀ। ਫੀਸਾਂ ਦੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਖਰਚੇ ਉਸ ਦੀ ਨਿੱਤ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ 'ਗੋਲਡਨ ਹਾਰਟਸ' ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣਾਂ ਵਲੋਂ ਉਸ ਦੀ ਸਲਾਨਾ 47,250 ਰੁਪਏ ਟਿਊਸ਼ਨ ਫੀਸ ਵਜੋਂ ਫੀਸ ਭਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਦੂਸਰੇ ਖਰਚੇ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਹ ਨਹੀਂ ਲੈਣ ਦੇ ਰਹੇ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਦੇ ਇਸ ਕਾਲਜ 'ਚ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਆਈ ਤਾਂ ਉਸ ਕੋਲ ਫੀਸ ਜੋਗੇ ਪੈਸੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮਾਂ ਵਲੋਂ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਕੇ ਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖੀ ਸਾਰੀ ਰਾਸ਼ੀ ਇਸ ਬੱਚੀ ਦੀ ਫੀਸ 'ਚ ਚਲੀ ਗਈ।
             ਤਖ਼ਤ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਇਹ ਲੜਕੀ ਪੀ.ਜੀ ਹਾਊਸ 'ਚ ਇੱਕ ਕਮਰੇ 'ਚ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋ ਜਮਾਤੀ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲੱਗੀ। ਉਸ ਕੋਲ ਦੋ ਡੰਗ ਦੀ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਦਾ ਸਾਧਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਕਮਰੇ ਦਾ 500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਕਿਰਾਇਆ ਉਸਨੂੰ ਫਿਕਰਾਂ 'ਚ ਪਾਈ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ•ਾਂ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸ਼ਨਿਚਰਵਾਰ ਤੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਲੰਗਰ 'ਚ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਛਕ ਕੇ ਆਉਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਲੜਕੀ ਨੇ ਕਾਲਜ ਦੀ ਉਸ ਸੀਨੀਅਰ ਲੜਕੀ 'ਅਮਨ ਦੀਦੀ'ਦਾ ਵਾਰ ਵਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਪੂਰਾ ਇੱਕ ਸਾਲ ਆਪਣੇ ਖਰਚੇ 'ਤੇ ਇਸ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਪੀ.ਜੀ.ਹਾਊਸ 'ਚ ਦੋ ਡੰਗ ਦੀ ਰੋਟੀ ਖੁਆਈ। ਜਮ•ਾਂ ਦੋ ਦੀ ਪੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਛਿੰਦਰਪਾਲ ਨੇ ਪੀ.ਜੀ.ਹਾਊਸ 'ਚ ਹਾਊਸ ਦੀ ਮਾਲਕ ਆਂਟੀ ਨਾਲ ਦੂਸਰੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਖਾਣਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਰਤਨ ਸਾਫ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਦਲੇ 'ਚ ਉਸ ਨੂੰ ਆਂਟੀ ਵਲੋਂ ਮੁਫਤ ਰੋਟੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਕਮਰੇ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਕਾਲਜ ਦੇ ਇੱਕ ਲੈਕਚਰਾਰ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ।
            ਕੰਪਿਊਟਰ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਸਟਲ ਤਾਂ ਮਿਲ ਗਿਆ ਪ੍ਰੰਤੂ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਹੋਸਟਲ ਫੀਸ 4300 ਉਸ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ।  ਉਹ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਫਿਰ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਇਸ ਦਿਹਾੜੀ ਦੇ ਜੋੜੇ ਪੈਸੇ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਹੋਸਟਲ ਫੀਸ ਕੱਢ ਸਕੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਦਿਨ ਰਾਤ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਉਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਪੌਕੇਟ ਮਨੀ ਇੱਕ ਸੌ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਂਭ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਉਦਾਸ ਚਿਹਰਾ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਚਿੜਾਅ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਹੌਸਲਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਵੇਰ ਵਕਤ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ 'ਚ ਪਾਠ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪੜ•ਦੀ ਹੈ। ਕਾਲਜ ਤਰਫੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਮੁਫਤ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਲਜ 'ਚ ਵੀ ਕਦੇ ਬਾਕੀ ਲੜਕੀਆਂ ਵਾਂਗ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਣੇ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬੱਸ ਹੁਣ ਇੱਕੋ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਫੀਸਾਂ ਦੇ ਖਰਚੇ ਉਸ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਸਾਹ ਨਾ ਘੁੱਟ ਦੇਣ। ਇਸ ਲੜਕੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਸਿਰ ਚੜੇ 90,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜੋ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮਾਂ ਕਾਰਾਂ ਕਾਰਨ ਸਿਰ ਚੜ• ਗਿਆ ਸੀ। ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਫਿਕਰ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਮਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਿਆਜ 'ਚ ਇੱਕ ਮੱਝ ਵੀ ਵਿਕ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਦੇ ਬੈਰੀਅਰਾਂ ਨੇ ਰਾਹ ਰੋਕੇ, ਫਿਰ ਵੀ ਇੱਕ ਮਾਂ ਤੇ ਧੀ ਦੇ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਆਪ ਬਣਾ ਲਏ। ਇਕ ਮਾਂ ਫਖ਼ਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਧੀਅ 'ਤੇ । ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਹਕੂਮਤਾਂ ਸ਼ਰਮ ਹੀ ਕਰ ਲੈਣ, ਜਿਨ•ਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਦੇ ਅਜਿਹੇ ਬੇਪਛਾਣ ਚਿਹਰਿਆਂ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ।