ਕਾਹਦਾ ਪਰਦਾ
                                     ‘ਗੁਪਤ ਫੰਡ’, ਕਰ ਗਏ ਦੰਗ
                                                          ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ  

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ‘ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ’ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਸਮੇਂ ਇਸ ‘ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ’ ਨੇ ਸਿਖ਼ਰਾਂ ਛੋਹੀਆਂ ਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਫ਼ੰਡ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ‘ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ’ ਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਸਬੰਧੀ ਉਂਗਲਾਂ ਵੀ ਉੱਠੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਫ਼ੰਡ ਦਾ ਕੋਈ ਆਡਿਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਮਗਰੋਂ ਅਜਿਹਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ ਹੈ।ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ’ਚ ਅਕਾਲੀ ਵਿਧਾਇਕ ਡਾ. ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸੁੱਖੀ ਵੱਲੋਂ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਜਵਾਬ ’ਚ ਇਹ ਵੇਰਵਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਜਵਾਬ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਵਿਨਿਯਮ 21 (2) ਤਹਿਤ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਰ ਵਰ੍ਹੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਲਈ ਬਜਟ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

        ਵਰ੍ਹਾ 2018-19 ਵਿੱਚ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਦਾ ਖਰਚਾ 2.70 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ ਜੋ ਕਿ 2019-20 ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ ਵਧ ਕੇ 13.60 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।   ਸਾਲ 2012 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਦਾ ਕੋਈ ਆਡਿਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਸਾਲ 2007 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਸਿਰਫ਼ 50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਸਾਲ 2022-23 ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਘੱਟ ਕੇ 7.85 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਚਾਲੂ ਵਿੱਤੀ ਵਰ੍ਹੇ ਦੌਰਾਨ 7.40 ਕਰੋੜ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਖਰਚਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਲਿਖਤ ’ਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਜਵਾਬ ’ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੱਤਰਾਂ ਦੀ ਛਪਾਈ, ਕੇਂਦਰ ਵਾਈਜ਼ ਪੈਕਿੰਗ, ਨਤੀਜਾ ਕਾਰਡ ਆਦਿ ਦੀ ਬਣਵਾਈ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਾਲੀ-ਭਾਜਪਾ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਵੇਲੇ ਵੀ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ’ਚ ਅਚਨਚੇਤ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। 

        ਸਾਲ 2009-10 ’ਚ ਇਹ ਫ਼ੰਡ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 2011-12 ’ਚ ਵਧ ਕੇ 11 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਸਾਲ 2012-13 ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਦਾ ਖਰਚਾ ਮੁੜ 1.94 ਕਰੋੜ ਰਹਿ ਗਿਆ।  ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਈਏਐੱਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਣੇ ਸਨ ਤਾਂ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਵਿੱਚ ਇਕਦਮ ਕਮੀ ਆਈ ਸੀ। ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਦੇ ਖ਼ਰਚਿਆਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਆਡਿਟ ਵੀ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੂਤਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੋਰਡ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਹਾਲਤ ਇਸ ਵੇਲੇ ਬਹੁਤੀ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਉਂਗਲ ਵੀ ਉੱਠ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੱਤਰਾਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡਾਂ ’ਚੋਂ ਕਰਾਉਣਾ ਤਾਂ ਸਮਝ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉੱਤਰ ਕਾਪੀਆਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ੰਡਾਂ ’ਚੋਂ ਕਿਉਂ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉੱਤਰ ਕਾਪੀਆਂ ਦੀ ਛਪਾਈ ਟੈਂਡਰ ਕੱਢ ਕੇ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿੱਤੀ ਬੱਚਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

                                   ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦਾ 154 ਕਰੋੜ ਦਾ ਬਕਾਇਆ

ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋ ਮੁਫ਼ਤ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਰੀਬ 154.58 ਕਰੋੜ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲ ਬਕਾਇਆ ਪਈ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 2016-17 ਤੋਂ 2019-20 ਦੀ ਹੈ। ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ, ਅਧਿਕਾਰਤਾ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬਕਾਇਆ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਆਡਿਟ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

                                          ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਹੋਣ: ਸੁੱਖੀ

ਅਕਾਲੀ ਵਿਧਾਇਕ ਡਾ. ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸੁੱਖੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁਪਤ ਫ਼ੰਡਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੋਰਡ ਦਾ ਪੰਜਵੀਂ ਅਤੇ ਅੱਠਵੀਂ ਕਲਾਸ ਲਈ ਪੋਰਟਲ ਹਾਲੇ ਚਾਲੂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ 200 ਰੁਪਏ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

                                                       ਐਵੇਂ ਮਾਣ ਨੀਂ ਕਰੀਦਾ..
                        ਨਤੀਜਾ ਸਾਡਾ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਬੱਚਾ ਭਾਵੇਂ ਇੱਕ ਪੜ੍ਹਦੈ
                                                           ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਐਤਕੀਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ‘ਚ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸੌ ਫੀਸਦੀ ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਢੋਲ ਵੱਜੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਦਰਲਾ ਸੱਚ ਵੀ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗਿਆਰਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸੌ ਬੱਚੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਵੀ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਆਇਆ ਹੈ। ਸੈਂਕੜੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ-ਦੋ ਬੱਚੇ ਹੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਸਨ, ਨੇ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਨਾਮਣਾ ਖੱਟਿਆ ਹੈ।ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਐਲਾਨੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ 2094 ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਸੌ ਫੀਸਦੀ ਆਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ 98,256 ਬੱਚੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਸਨ। ਅੌਸਤਨ ਹਰ ਸਕੂਲ ਦੇ 46 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਘੋਖ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਕਈ ਦਿਲਚਸਪ ਤੱਥ ਉੱਭਰੇ। ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲਿੱਦੜ ਕਲਾਂ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੌ ਫੀਸਦਾ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਹੀ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਤਲਵੰਡੀ ਸਾਬੋ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤਿੰਨ ਸੀ।
               ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਧੰਦਿਆਲਾ ਨਜ਼ਰਾਂ ‘ਚ ਪੰਜ ਬੱਚੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਰਿਹਾ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਖੱਬਾ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ‘ਚ 9 ਬੱਚੇ, ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਗੁੰਮਟੀ ਕਲਾਂ ਤੇ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੇ ਕੋਰਿਆਂ ਵਾਲੀ ‘ਚ ਅੱਠ-ਅੱਠ ਬੱਚੇ, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਨੰਗਲ ਖੁਰਦ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਬੱਚੇ ਤੇ ਜਲਾਲਪੁਰ ‘ਚ ਅੱਠ ਬੱਚੇ, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਵਲੂਰ ‘ਚ ਦਸ ਬੱਚੇ ਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ‘ਚ ਅੱਠ ਬੱਚੇ, ਬਰਨਾਲਾ ਦੇ ਖੁੱਡੀ ਖੁਰਦ ਵਿਚ ਅੱਠ ਬੱਚੇ ਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਨੰਗਲ ਖੁਰਦ ਦੇ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ 7 ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਪਾਸ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਨਤੀਜੇ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਬਣ ਗਏ। ਸਿੱਖਿਆ ਮਹਿਕਮੇ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਨੇ ਵੱਡੀ ਭੱਲ ਖੱਟ ਲਈ ਹੈ। ਏਨੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ‘ਚ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਸੀ, ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਐਤਕੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਝੰਡੀ ਰਹੀ ਹੈ।
               ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ‘ਚੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਮੁਧਲ ਦੇ ਮਾਡਲ ਸਕੂਲ ‘ਚ ਇੱਕ ਅਤੇ ਨਰਾਇਣਗੜ੍ਹ ਛੇਹਰਟਾ ਦੇ ਬ੍ਰਾਈਟਵੇਅ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦੋ-ਦੋ ਬੱਚੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ‘ਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਨ। ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਮੱਲਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਵਿਚ 4 ਅਤੇ ਬੱਸੀ ਪਠਾਣਾ ਦੇ ਡੀਏਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ। ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੇ ਪੰਨਵਾਂ ਤੇ ਕਾਦੀਆਂ, ਬਹਾਦਰ ਹੁਸ਼ੈਨ ਖੁਰਦ, ਕਪੂਰਥਲਾ ਦਾ ਕਾਹਲਵਾਂ ਦੋਨਾ ਤੇ ਫਗਵਾੜਾ ਦੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ‘ਚੋਂ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਹੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿਚ ਬੈਠਿਆ ਤੇ ਸਭ ਪਾਸ ਹੋ ਗਏ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਗੱਜ ਵੱਜ ਕੇ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਕਰਨਗੇ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ 225 ਸਕੂਲਾਂ ਨੇ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਨਤੀਜੇ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ 166 ਸਕੂਲਾਂ, ਬਠਿੰਡਾ 150, ਬਰਨਾਲਾ 43, ਫਰੀਦਕੋਟ 64, ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ 60, ਮੋਗਾ 83, ਮਾਨਸਾ 60, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ 68, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ 140, ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ 118, ਜਲੰਧਰ 164, ਕਪੂਰਥਲਾ 83 ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ 62 ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਰਹੇ ਹਨ।
                                   ਪੰਜਾਬ ਦੇ 66 ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਐਵਾਰਡ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ 66 ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਕੂਲ ਹੋਣ ਲਈ ਐਵਾਰਡ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰਕੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਮਿਡਲ, ਇੱਕ ਹਾਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਐਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਨੂੰ 90,909 ਰੁਪਏ, ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਨੂੰ 1,36,363 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਨੂੰ 2,27,272 ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

                         ਨਵਾਂ ਸਵੇਰਾ
 ਦੀਪ ਬਣ ਜਗੇ ਕੰਮੀਆਂ ਦੇ ਨੌਨਿਹਾਲ
                         ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :  ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਐਤਕੀਂ ਕੰਮੀਆਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ’ਚ ਦੀਪ ਜਗੇ ਹਨ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਇਹ ਘਰ ਹਾਸ਼ੀਏ ਤੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਕਲਾਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ’ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਐਲਾਨੇ ਨਤੀਜੇ ’ਚ ਕਿਸੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਦੂਜਾ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਤੀਜਾ ਨੰਬਰ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਾਜੇਵਾਲਾ ਦੇ ਇੱਕ ਭਰਾ ਨੇ ‘ਮਿਸ਼ਨ ਫਤਿਹ’ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਘਰ ’ਚ ਗੁਰਬਤ ਦਾ ਵਾਰੋਲਾ ਆਇਆ ਤਾਂ ਭਰਾ ਰਵੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੁਦ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਪੜਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਭੈਣਾਂ ਦੀ ਪੜਾਈ ਲਈ ਹਲਵਾਈ ਦੇ ਦੁਕਾਨ ’ਤੇ ਦਿਹਾੜੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।ਜਸਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਬਾਰਵੀਂ ਚੋਂ 450 ਚੋਂ 448 ਨੰਬਰ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਭਰਾ ਰਵੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਬੂਰ ਪੈਣ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਲੜਕੀ ਦਾ ਬਾਪ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੋ ਹੇਅਰ ਡਰੈਸਰ ਹੈ, ਧੀ ’ਤੇ ਮਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੁਹਾਲੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਨੌਲੀ ਦੀ ਰਜ਼ੀਆ ਨੇ ਆਪਣਾ ਹੁਨਰ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਪ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਇੰਝ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕਲਾ ਦਾ ਜਾਦੂਗਰ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਬਾਪ ਦੀ ਧੀ ਰਜ਼ੀਆ ਨੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਕਲਾਸ ਚੋਂ 81.1 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵਿਹਲ ਮਿਲਦੀ ਤਾਂ ਬਾਪ ਨਾਲ ਹੱਥ ਵੀ ਵਟਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਪੂਰੀ ਰਾਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਾਲ ਮੱਥਾ ਲਾਉਂਦੀ ਰਹੀ।
        ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਹਰਕਿਸ਼ਨਪੁਰਾ ਦੀ ਕਿਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਏਨਾ ਪੜ੍ਹੀ ਕਿ ਐਨਕ ਲੱਗ ਗਈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਠਿੰਡਾ ਚੋਂ ਉਸ ਨੇ 97.5 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਪਹਿਲਾ ਨੰਬਰ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬਿਜਲੀ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਦੀਵਾ ਬਾਲ ਲੈਂਦੀ। ਬਾਪ ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਧੀ ਨੂੰ ਪੜਾਉਣ ਲਈ ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਵਿਚ ਵੇਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਬਲਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਖੇਤਾਂ ਅੱਗੇ ਹਾਰ ਨਾ ਮੰਨੀ ਤਾਂ ਜੋ ਧੀ ਦੀ ਸੁਪਨੇ ਉਡਾਣ ਭਰ ਸਕਣ। ਬਰਨਾਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਧੌਲਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਨੇ 98.22 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਬਾਪ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸੀਰੀ ਰਲਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਕਿਰਤ ਦਾ ਮਾਣ ਨਾਲ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਰਾਏਸਰ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਗਗਨਦੀਪ ਕੌਰ ਨੇ 97.78 ਨੇ ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਮਰਹੂਮ ਕਵੀ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਿੰਡ ਨੌਲੱਖਾ ਦੇ ਹਰਸੰਗੀਤ ਸਿੰਘ ਉਦੋਂ ਛੇਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਸੀ ਜਦੋਂ ਬਾਪ ਦੀ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ਵਿਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਹੌਸਲਾ ਨਾ ਛੱਡਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਡਟ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ 81.11 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਲਏ ਹਨ ਤਾਂ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਚੋਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਹੰਝੂ ਵਹਿ ਤੁਰੇ।
         ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਝੰਡੇਵਾਲਾ ਦੀ ਗਗਨਦੀਪ ਕੌਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੌਮੀ ਬੌਕਸਿੰਗ ’ਚ ਮੱਲ ਮਾਰੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਕਲਾਸ ’ਚ 450 ਚੋਂ 440 ਅੰਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। ਬਾਪ ਜਗਰੂਪ ਸਿੰਘ ਕਿੱਤੇ ਵਜੋਂ ਉਸਾਰੀ ਕਾਮਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਧੀ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਵਿਚ ਵੀ ਕੋਈ ਕਾਣ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਨਹਿਰੂ ਗਾਰਡਨ ਸਕੂਲ ਦੀ ਧਾਰਾ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਪ੍ਰਿਆ ਨੇ ਨਾਨ ਮੈਡੀਕਲ ਚੋਂ 98.44 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕ ਲਏ ਹਨ। ਬਾਪ ਗੁਜਰ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮਾਂ ਨੇ ਧੀ ਖਾਤਰ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਪੋਚੇ ਲਾਏ। ਕਲਾਸ ਇੰਚਾਰਜ ਨੇ ਹੌਸਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਨਤੀਜਾ ਆਇਆ ਮਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਕਿ ਦੁੱਖ ਧੋਤੇ ਗਏ। ਜ਼ੀਰਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ (ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ) ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਪੂਜਾ ਨੇ 450 ਚੋਂ 423 ਅੰਕ ਲਏ ਹਨ। ਪਿਤਾ ਦਿਹਾੜੀਦਾਰ ਕਾਮਾ ਹੈ। ਭਰਾ ਪੜਦਾ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਹਾੜੀ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਚੱਕ ਬਨਵਾਲਾ ਸਕੂਲ ਦੀ ਵੀਨੂੰ ਨੇ 450 ਚੋਂ 449 ਅੰਕ ਲਏ ਹਨ। ਪਿਤਾ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਵੱਲੋਂ ਵਹਾਇਆ ਪਸੀਨਾ ਹੁਣ ਆਸ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਬੱਚੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਪੈਂਠ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਬਖਸ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰ ਦਿਹਾਤੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਪਾਸ ਫੀਸਦੀ 93.39 ਫੀਸਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਪਾਸ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ 94.30 ਫੀਸਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।
                           ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਲਈ ਨਵੀਂ ਤਜਵੀਜ਼ : ਸਕੱਤਰ
ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਮੱਲਾਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੁੂੰ ਸੌ ਫੀਸਦੀ ਨੰਬਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕਰਾਈ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਸਦਕਾ ਅਜਿਹਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਹਿਕਮੇ ਤਰਫ਼ੋਂ ਬਣਦਾ ਮਾਣ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਤਜਵੀਜ਼ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।