ਇੱਕ ਗੁਰੂ ਏਹ
 ਬਨੇਰਿਆਂ ’ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚਿਰਾਗ ਬਾਲੇ...
                      ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਸੈਂਕੜੇ ਅਧਿਆਪਕ ਏਦਾਂ ਦੇ ਲੱਭੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ  ‘ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ- ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ’ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਏਹ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਮਮਟੀ ਤੇ ਮਾਣ ਦਾ ਦੀਵਾ ਜਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਰਲੇ ਹਨ। ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਖੱਪੇ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਭਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਜਾਗ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਫ਼ਖਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ। ਨਵੇਂ ਕਦਮ ਚੁੱਕ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਉਲਾਂਭੇ ਵੀ ਲਾਹੇ ਅਤੇ ਨਾਲੋਂ ਨਾਲ ਮਿਹਣੇ ਮਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਮੜ੍ਹਕ ਵੀ ਭੰਨੀ। ਮੋਟੇ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਕਰੀਬ 1200 ਅਧਿਆਪਕ ਸਨਾਖਤ ਹੋਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਸਰਹੱਦੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਦੇ ਕਰੀਬ 47 ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਨ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਧਰਾਂਗਵਾਲਾ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ’ਚ ਪੜ੍ਹਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ਮਨੋਜ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲੋਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਦਾਖਲੇ ਵਧਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਲੋਕ ਉਲਾਂਭੇ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਪਾਓ। ਅਧਿਆਪਕ ਦੱਸਦੇ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਉਲਾਂਭਾ ਲਾਹ ਦਿੱਤਾ। ਨਾਲੇ ਹੁਣ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਬਦਲੇ ਹਨ। ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲਾਂ ਨੇ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
         ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕੋਟਲੀ ਖੁਰਦ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਦੋਵੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਮਿਹਣੇ ਮਾਰੇ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲਾਂ ’ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਕੋਈ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਰੀਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਪਿੰਡ ਬੰਬੀਹਾ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਕੌਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਕਰੀਬ 50 ਤੋਂ ਉਪਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਹਨ। ਬਲਾਕ ਗੁਰੂਹਰਸਹਾਏ ਦੇ ਪਿੰਡ ਚੱਕ ਸਵਾਹ ਵਾਲਾ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦੋ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਤੋਰੇ ਹਨ। ਮੌੜ ਬਲਾਕ ਦੇ ਦਰਜਨ ਅਧਿਆਪਕ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁਰਾਣੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਸੰਕਟ ਖਾਲੀ ਅਸਾਮੀਆਂ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਠੇਕਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਊਣਾ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਮਹਿਕਮੇ ਦੀ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ ਯੋਜਨਾ ਰੰਗ ਤਾਂ ਲਿਆਈ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਬਿਨਾਂ ਖਾਲੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਹੋਣੀ ਵੀ ਰੱਬ ਆਸਰੇ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 150 ਤੋਂ ਉਪਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਨ ਪਾਏ ਹੋਏ ਹਨ।
                ਬਲਾਕ ਚੋਗਾਵਾਂ ਦੇ ਕੜਿਆਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਜੀਠਾ ਬਲਾਕ ਦੇ ਰੱਖ ਭੰਗਵਾਂ ਸਕੂਲ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਰਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਦੀ ਬੇਟੀ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਤੀਸਰੀ ਕਲਾਸ ਵਿਚ ਪੜਾ੍ਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਮਲੋਹ ਸਕੂਲ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਨੰਨੂ ਗਰਗ ਨੇ ਵੀ ਇਹੋ ਪਿਰਤ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕਰੀਬ ਚਾਰ ਦਰਜਨ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸੋਨੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੋਨੀ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਹੁਣ ਕਾਫੀ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜਾਉਣ ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਮਾਣ ਹੈ। ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਵੀ ਪਿਛੇ ਨਹੀਂ। ਬੰਗਾ ਬਲਾਕ ਦੇ ਹੱਪੋਵਾਲ ਸਕੂਲ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕ ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਦਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਮੋਗਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਧੂੜਕੋਟ ਚੜ੍ਹਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਦਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ।
               ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਪੱਟੀ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਐਤਕੀਂ ਐਮ.ਬੀ.ਬੀ.ਐਸ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਤੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਕੋਚਿੰਗ ਨਹੀਂ ਲਈ ਸੀ। ਸਭਨਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਇਹੋ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲਾਂ ’ਤੇ ਫ਼ਖਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲ ਕਰਕੇ ਨਵਾਂ ਰਾਹ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਏਨਾ ਕੁ ਕਰੇ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਤੋਟ ਨਾ ਆਉਣ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਅਸਾਮੀਆਂ ਭਰ ਦੇਵੇ, ਫਿਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਕਿਸੇ ਦੇ ਲੈਣ ਦੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣੇ। ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਟੀਚਰਜ ਫਰੰਟ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਦਵਿੰਦਰ ਪੂਨੀਆ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਪੜਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਫਸੋਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਖੁਦ ਹੀ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿੱਧੀ ਸੱਟ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਵੱਜਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੀ ਨੀਅਤ ਸਾਫ ਕਰੇ ਅਤੇ ਲੋੜੀਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਕਰੇ, ਫਿਰ ਕੋਈ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ।
                                      ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਬਦਲੇ ਹਨ : ਤੂਰ
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਫਸਰ (ਸੈਕੰਡਰੀ) ਬਰਨਾਲਾ ਸ੍ਰੀ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੂਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਮਹਿਕਮੇ ਨੇ ਹਰ ਬਲਾਕ ਵਿਚ ਇੱਕ ਇੱਕ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਾਸਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਫੰਡਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਸਭ ਆਧੁਨਿਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੁਣ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਫਿਕਰ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। 

                              ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ
               ਇੱਕ ਸਾਹ ਮੇਰਾ,ਇੱਕ ਸਾਹ ਤੇਰਾ 
                                 ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਨਰਿੰਦਰ ਦਾ ਗੱਚ ਭਰਿਆ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਅੱਖ। ਜਦੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਨਰਿੰਦਰ ਹੁਣ ਸਕੂਲ ਚੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਧਿਆਪਕ ਨਰਿੰਦਰ ਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਤਾਂ ਮਿਲੀ ਪਰ ਸਕੂਨ ਨਹੀਂ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਯੋਗ ’ਚ ਪੂਰੀ ਰਾਤ ਜਾਗਦਾ ਰਿਹਾ। ਜਦੋਂ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਠੋਕਰ ਮਾਰਨਾ ਅੌਖਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਝਾਂਸ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨਰਿੰਦਰ ਅਰੋੜਾ ਨੂੰ ਜਿੰਨੀ ਦਾਦ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ, ਉਨ੍ਹੀਂ ਥੋੜ੍ਹੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ 13 ਵਰੇ੍ਹ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਡ ਝਾਂਸ ਦੇ ਸਕੂਲ ਪੁੱਜਾ। ਸਿਰਫ 23 ਬੱਚੇ ਸਨ। ਮੱਝਾਂ ਗਾਂਵਾਂ ਸਕੂਲ ’ਚ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਸਨ। ਗੋਹਾ ਚੁੱਕਣ ’ਚ ਦਿਨ ਗੁਜਰ ਜਾਂਦਾ। ਝਾਂਸ ਦੇ ਸਕੂਲ ’ਚ ਅੱਜ 311 ਬੱਚੇ ਹਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਾਂਗ ਨਰਸਰੀ ਕਲਾਸ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਨਰਿੰਦਰ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਹਲੂਣਾ ਵੱਜਾ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕ ਨੇ ਮਿਹਣਾ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਰਿੰਦਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬੱਚਾ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ’ਚ ਪੜ੍ਹਣ ਪਾਇਆ। ਦਾਨੀ ਸੱਜਣਾਂ ਨੇ ਮੋਢਾ ਦਿੱਤਾ, ਨਰਿੰਦਰ ਨੇ ਅਗਵਾਈ। ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨਰਿੰਦਰ ਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਕੇ ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਾਹ ਨਿਕਲ ਗਏ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉਤਰ ਗਏ। ਤਣਾਓ ਨੇ ਨਰਿੰਦਰ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ।
                  ਅਖੀਰ ਨਰਿੰਦਰ ਨੇ ਤਰੱਕੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣ ਲਿਆ। ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਝਾਂਸ ’ਚ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਪੁੱਜੀ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਇਸੇ ਖੁਸ਼ੀ ’ਚ 56 ਮਰਲੇ ਜਗ੍ਹਾ ਦਾਨ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਨਰਿੰਦਰ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਵਾਗਤ ’ਚ ਖੁਦ ਜਦੋਂ ਗੇਟ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਟਿਫਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੈ ਤੇ ਕੋਈ ਘਰ ਆਏ ਮਹਿਮਾਨ ਦੀ। ਨਰਿੰਦਰ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੱਚੇ ਹੀ ਮੇਰੀ ਪੂੰਜੀ ਹਨ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਊਰਜਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਨਰਿੰਦਰ ਆਪਣੇ ਅਤੀਤ ’ਚ ਉੱਤਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਸ ਦੇ ਪੀਅਨ ਬਾਪ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਨ ਦੇ ਪੰਧ ’ਤੇ ਪਾਇਆ। ਉੁਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਚੋਂ ਰੱਬ ਵੇਖਦਾ ਹੈ। ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਈਸ਼ਾ ਕਾਲੀਆ ਸਕੂਲ ਦੇਖਣ ਲਈ ਖੁਦ ਪੁੱਜੀ। ਇਸੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬੱਸੀ ਕਲਾਂ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਪਰਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਵਖਤੇ ਸਬਜ਼ੀ ਮੰਡੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਥੋਂ ਮਿਡ ਡੇ ਮੀਲ ਲਈ ਤਾਜਾ ਸਬਜ਼ੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਵੀਪਰ ਨਾ ਆਏ ਤਾਂ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਖਾਨੇ ਤੱਕ ਖੁਦ ਸਾਫ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰਮਿੰਦਰ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਸੱਟ ਵੱਜੀ। ਬਾਰਾਂ ਗੇੜੇ ਪੀ.ਜੀ.ਆਈ ਦੇ ਲਾ ਕੇ ਇਲਾਜ ਕਰਾਇਆ। ਫਿਰ ਮਦਦ ਕਰਾਈ ਤੇ ਕਾਲਜ ਦਾਖਲ ਕਰਾਇਆ। ਹਿਸਾਬ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ ਨਹੀਂ ਲਾਉਂਦਾ।
              ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਸ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਦਾਗ ਨਹੀਂ ਲੱਗਣ ਦਿੱਤਾ। ਕੋਟੜਾ ਕੌੜਿਆਂ ਵਾਲਾ (ਬਠਿੰਡਾ) ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਹਰਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੀ ਛੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤੀ ਹੋਈ। ਫਿਰ ਵੀ ਘਰ ਨਹੀਂ ਬੈਠੀ। ਸਕੂਲ ’ਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਦਾ ਤਾਲਾ ਖੁਲ੍ਹਾਉਣਾ ਤੇ ਬੰਦ ਕਰਾਉਣਾ, ਉਸ ਦਾ ਨੇਮ ਹੈ। ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪੌਦੇ ਪਾਲਦੀ ਹੈ। ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਸਕੂਲ ਚਾਨਣਵਾਲਾ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਲਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੋਹ ਤੇ ਸਿਰੜ ਦਾ ਕੋਈ ਜੁਆਬ ਨਹੀਂ। ਪਹਿਲੋਂ ਦੋਨਾ ਨਾਨਕਾ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਕਸ਼ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਚਾਨਣਵਾਲਾ ਦੇ ਖੰਡਰ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ‘ਪੂਰਾ ਏ.ਸੀ’ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। 23 ਲੱਖ ਦਾ ਖਰਚਾ ਆਇਆ। ਖੁਦ ਕਰਜ਼ਾ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤੱਤੀ ਵਾ ਨਾ ਲੱਗੇ। ਦੋਨਾ ਨਾਨਕਾ ਦੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਹੁਣ ਵੈਟਰਨਰੀ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਹੀ  ਹੈ। ਲਵਜੀਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਨੂੰ ਪੱਲਿਓ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਕੋਚਿੰਗ ਦਿਵਾਈ ਤੇ ਹੁਣ ਵੈਟਰਨਰੀ ਦੀਆਂ ਫੀਸਾਂ ਤਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਾਨੀ ਸੱਜਣ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ।
                  ਲਵਜੀਤ ਆਪਣੇ ਮੈਰੀਟੋਰੀਅਸ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਬੱਚਿਆ ਦਾ ਪਤਾ ਲੈਣੋ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦਾ। ਕਦੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਤੇ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਮੈਰੀਟੋਰੀਅਸ ਸਕੂਲ ’ਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਲੇਟ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਉਲਾਂਭੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਲਵਜੀਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਵਾਰ ਸ਼ਗਨ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਹੌਸਲਾ ਵੀ। ਮੋਗਾ ਦੇ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਸਕੂਲ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਿੱਟੀ ਚੋਂ ਲਾਲ ਲੱਭ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਸਕੂਲ ’ਚ ਝੁੱਗੀ ਝੌਂਪੜੀ ਵਾਲੇ 23 ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਮ ਵਕਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਪੜਾਉਣ ਤੋਂ ਖੁੰਝਦਾ ਨਹੀਂ। ਕਿਸੇ ਮੰਜ਼ਲ ’ਤੇ ਪੁੱਜ ਜਾਣ, ਉਸਦੀ ਆਪਣੇ ਸਾਗਿਰਦਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਇਹੋ ਸੋਚ ਹੈ।ਪੜਸ ਖੁਰਦ (ਮੋਹਾਲੀ) ਦੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ’ਚ ਸੌ ਫੀਸਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਰੱਖੜੀ ਆਈ ਤਾਂ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕਾ ਅੰਜੂ ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਹੱਥ ਭਰ ਦਿੱਤੇ। ਸਕੂਲੀ ਬੱਚੇ ਖੁਸ਼ੀ ਗਮੀ ਮੌਕੇ ਪਹਿਲੋਂ ਮੈਡਮ ਅੰਜੂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅੰਜੂ ਸ਼ਰਮਾ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬੱਚੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹਾਂ।
               ਇਸੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਫੌਜੀ ਕਲੋਨੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ’ਚ ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਆਪਸ ’ਚ ਕੋਈ ਲੜਣ ਭਿੜਨ ਤਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਸਕੁਟ ਵੰਡਦੀ ਹੈ। ਦਿਲ ਦੀ ਮਰੀਜ਼ ਹੈ, ਹਸਪਤਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਕੂਲ ’ਤੇ ਪੈਸੇ ਲੱਗ ਜਾਣ, ਮਨ ’ਚ ਇਹੋ ਧਾਰਨਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤੰਦਾ ਬੱਧਾ ਖੁਰਦ ਦੇ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਵੇਂ ਬੱਚੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ’ਚ ਪੜ੍ਹਣ ਪਾਏ ਹਨ। ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਕਿਸੇ ਪੱਖੋਂ ਘੱਟ ਹਨ। ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ।
                                     ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਏਹ ਚਿਹਰਾ ਵੀ..
ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਏਹ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਭ ਅਣਜਾਣ ਹਨ। ਕਾਮਰੇਡ ਭੀਮ ਦਿੜਬਾ ਨੇ ਪੂਰੀ ਜਾਇਦਾਦ ਸਕੂਲ/ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਮਰਨ ਵੇਲੇ ਤਨ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਸਨ। ਚੁੱਪ ਚੁਪੀਤੇ ਕਾਮਰੇਡ ਦੇ ਭੋਗ ਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਪੁੱਜਾ, ਅਫਸੋਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਏਦਾ ਦੇ ਜੀਅ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ। ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਹੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਾਮਕਰਨ ਕਾਮਰੇਡ ਭੀਮ ਦਿੜਬਾ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਢੋਲਣ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਲਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ, ਉਸ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਭੋਗ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਨਿਯੁਕਤੀ ਪੱਤਰ ਦੇਣ ਪੁੱਜ ਗਿਆ। ਬੱਸੀ ਕਲਾਂ ਦੇ ਸਮਰਪਿਤ ਅਧਿਆਪਕ ਪਰਮਿੰਦਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਬਿਨਾਂ ਦੱਸੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਪੁੱਜ ਗਿਆ।

                             ਕਰਤਾਰੀ ਮਿਸ਼ਨ 
           ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਸੱਚੇ ਪੁਜਾਰੀ
                              ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸੁਖਰਾਮ ਲਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੋਈ ਮੰਦਰ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਭ ਸੁੱਖ ਆਰਾਮ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਕੱਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਉਸ ਦਾ ਹਰ ਦਿਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲੇਖੇ ਹੈ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭਾਮੀਆਂ ਖ਼ੁਰਦ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਗੇਟ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਨਾਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਸੁਖਰਾਮ ਲਈ ਸਕੂਲ ਸਵੇਰ ਚਾਰ ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦਾ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਇਕੱਲੀ ਰਸਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕੱਚੀ ’ਚ ਬੱਚਿਆਂ ’ਚ ਇਖ਼ਲਾਕ ਦੀ ਨੀਂਹ ਵੀ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੂਲ ’ਚ 204 ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸੁਖਰਾਮ ਕਰੀਬ ਦਸ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਪੜ੍ਹਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਤਾਲਾ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸੁੱਖ ਰਾਮ ਪੂਰੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿਚ ਝਾੜੂ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। 5.30 ਵਜੇ ਸਵੇਰੇ ਬੱਚੇ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਗੀਤ ਵੱਜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਛੇ ਵਜੇ ਯੋਗ ਅਭਿਆਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰਚਨਾਤਮਿਕ ਕੰਮ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੁੱਖ ਰਾਮ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਛੁੱਟੀ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਖਾਨੇ ਖ਼ੁਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਝੁੱਗੀ ’ਚ ਪਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਬੁਰਾ ਵਕਤ ਦੇਖਿਆ।
                   ਸਕੂਲੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ‘ਪੜੋ੍ਹ ਪੰਜਾਬ’ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਸੌ ਫ਼ੀਸਦੀ ਹਨ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਲਿਖਾਈ ਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਿਚ ਮੋਹਰੀ ਹਨ। ਉਸ ਲਈ ਸਕੂਲ ਹੀ ਮੰਦਰ ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਕਰਮਭੂਮੀ ਹੈ। ਸਕੂਲ ’ਚ ਝਾੜੂ ਲਾਉਣ ਨਾਲ ਸਕੂਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸੁਖਰਾਮ ਨੂੰ ਸਟੇਟ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਡਿਪਟੀ ਡੀ.ਈ.ਓ ਲੁਧਿਆਣਾ ਚਰਨਜੀਤ ਜਲਾਲਣ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਦੱਸਿਆ। ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਗੋਬਿੰਦਪੁਰਾ ਦਾ ਹਿੰਦੀ ਅਧਿਆਪਕ ਨਵਦੀਪ ਸਿੰਘ ‘ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ’ ਦਾ ਸੱਚਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਹੈ। ਉਹ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਖਾਨੇ ਖ਼ੁਦ ਸਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਚੌਗਿਰਦਾ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦਾਨੀ ਸੱਜਣਾਂ ਦੀ ਇਮਦਾਦ ਨਾਲ ਸਕੂਲੀ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਲਾਕ ਰਾਜਪੁਰਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਨਲਾਸ ਚੋਂ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋਏ ਸ਼ਸ਼ੀ ਭੂਸ਼ਨ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਵੀ ਛੋਟਾ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤੀ ਮਗਰੋਂ ਸਕੂਲ ਇਸ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਿਆ ਪਾਣੀ ਮੁੜ ਨੀਵਾਂ ਨਾਲ ਚੱਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲ ਹੀ ਅਸਲ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜਿਸ ’ਚ ਹੁਣ ਵੀ ਉਹ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
                  ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਤੋਟ ਨੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੇ ਮੁੜ ਸਕੂਲ ਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਮਰਤੇ ਦਮ ਤੱਕ ਸਕੂਲ ਆਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰਾਜਪੁਰਾ ਬਲਾਕ ਦੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਜੱਬੋਮਾਜਰਾ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ ਢਾਈ ਵਰੇ੍ਹ ਪਹਿਲਾਂ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋਈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਸ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰੰ ਭਿਣਕ ਨਹੀਂ ਪੈਣ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ’ਚ ਏਨਾ ਮੋਹ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਇਹੋ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ‘ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤੀ ਮਗਰੋਂ ਵੀ ਜਾਣ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ’। ਉਸ ਨੇ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤੀ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੱਖ ਲਿਆ। ਸਕੂਲ ਵਿਚ 105 ਬੱਚੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੋਈ ਬੱਚੇ ਕਦੇ ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰ  ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਉਹ ਜੁਆਬ ਤਲਬੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਗ਼ਮੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕੋਈ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹ ਤੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰੇਗੀ। ਉਹ ਅੰਬਾਲਾ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਆਟੋ ’ਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਹੋਡਲਾ ਕਲਾਂ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਕਰਨੈਲ ਵੈਰਾਗੀ ਹਫ਼ਤੇ ਚੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਸਕੂਲ ਸਮੇਂ ਮਗਰੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
                 ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਫੀਡ ਬੈਕ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ’ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਘਰੋਂ ਘਰੀਂ ਜਾ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਕੁੰਡੇ ਖੜਕਾ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਗਾਉਂਦਾ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹੁਣ ਉਹ  ਬੁਢਲਾਡਾ ਰਹਿਣ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਬੁਢਲਾਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਜੀਤਸਰ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਮਾਧਿਅਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਲਾਗਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਪੈਸ਼ਲ ਬੱਸ ਲਗਾ ਕੇ ਇਸ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲੱਖੀ ਜੰਗਲ ਦੇ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੱਲਿਓਂ ਖਰਚਾ ਕਰਕੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬੱਘੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਤੇ ਗ਼ੈਰਹਾਜ਼ਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਖ਼ੁਦ ਘਰੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
                          ਇੱਕ ਸੇਵਾਦਾਰ ਇਹ ਵੀ..
ਪਿੰਡ ਕਬੂਲਪੁਰ (ਪਟਿਆਲਾ) ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ’ਚ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ। ਦਸ ਵਰੇ੍ਹ ਪਹਿਲਾਂ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰੰਤੂ ਅੱਜ ਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹ ਤੱਕ ਸਕੂਲ ਸੇਵਾ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਹੈ। ਮੁਕਤਸਰ ਤੋਂ 17 ਵਰੇ੍ਹ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮੀਰ ਸਿੰਘ ਬਤੌਰ ਬਲਾਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਫ਼ਸਰ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋਇਆ। ਘਰ ਬੈਠਣ ਦੀ ਥਾਂ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਬੈਂਕ ਅੱਗੇ ਮੇਜ਼ ਕੁਰਸੀ ਲਾ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਫਾਰਮ ਭਰਨ ਦੀ ਦਿੱਕਤ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦਿੱਤੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਅਧਰੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

               ਇੱਕ ਗੁਰੂ ਏਹ ਵੀ 

   ਉਹ ਤੁਰਦੇ ਰਹੇ, ਰਾਹ ਬਣਦੇ ਗਏ
                ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਏਦਾ ਦੇ ਗੁਰੂ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਖੁਦ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਉਨ•ਾਂ ਲਈ 'ਪੁਰਸਕਾਰ' ਕੋਈ ਮਾਅਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਉਹ ਕਾਮਯਾਬ ਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਚੋਂ ਆਪਣੇ ਐਵਾਰਡ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਸੱਚਮੁੱਚ ਇਨ•ਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਮੜਕ ਭੰਨ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਮਿਹਣਾ ਮਾਰਦੇ ਹਨ। ਨਾ ਉਹ ਹੁੱਬ ਕੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਨਾ ਹੀ ਖੰਭਾਂ ਦੀ ਡਾਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਆਲ•ਣੇ ਹਨ ਜੋ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ•ੇ ਅਕਾਸ਼ 'ਚ ਉੱਡਣ ਦੇ ਕਾਬਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ•ਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਕੋਈ ਐਵਾਰਡ ਨਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ ਹੈ। ਭਲਕੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਉਹ ਸਵੈ ਪੜਚੋਲ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮਹਾਲਮ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਤੇ ਦਰਿਆ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਅਧਿਆਪਕ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇੜਲੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸੈੱਡਾਂ ਹੇਠ ਸਕੂਲ ਲਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਮੀਂਹ ਮਗਰੋਂ ਸਿੱਲ ਸਕੂਲ ਦਾ ਪਿਛਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦੀ ਸੀ। ਪੰਚਾਇਤ ਤੋਂ ਭਰੋਸਾ ਲਿਆ ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਗਰਾਂਟਾਂ। ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਸਕੂਲ 'ਚ ਇਕਲੌਤਾ ਰੈਗੂਲਰ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕੈਂਪਸ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 

                ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਨੇ ਦੋ ਦਫ਼ਾ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਪੱਤਰ ਭੇਜੇ ਹਨ। ਅਗਲੇ ਵਰੇ• ਤੋਂ ਇਹ ਅਧਿਆਪਕ ਸਕੂਲ 'ਚ ਸਮਾਰਟ ਕਲਾਸਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਨਮੂਨੇ ਦਾ ਸਕੂਲ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਮਹਿਕਮਾ ਇਸ ਸਕੂਲ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਮਹਿੰਦਰ ਸ਼ੈਲੀ ਦੱਸਦਾ ਹਨ ਕਿ ਮਹਿਕਮੇ ਨੇ ਕਈ ਦਫਾ ਐਵਾਰਡ ਵਾਸਤੇ ਅਪਲਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਆਖਿਆ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਸ ਦਾ ਐਵਾਰਡ ਉਸ ਦੇ ਸਫਲ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਨਾ ਹੀ ਕਦੇ ਐਵਾਰਡ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਫਤਹਿਗੜ• ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪੰਜੋਲੀ ਕਲਾਂ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਬਲਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੀ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਦਫ਼ਾ ਬਦਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਨੇ ਸੜਕ ਜਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। 19 ਵਰਿ•ਆਂ ਤੋਂ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਚੋਂ ਜਾਣ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ। ਦੂਸਰੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੋਂ ਪੀਰੀਅਡ ਖੁਦ ਮੰਗ ਕੇ ਪੜਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪੀਰੀਅਡ ਸਿਰਫ਼ 40 ਮਿੰਟ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫੀਸਾਂ, ਗਰੀਬ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ,ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖੇਡ ਕਿੱਟਾਂ, ਸਭ ਕੁਝ ਉਹ ਗੁਪਤ ਰਹਿ ਕੇ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਆਗੂ ਕਰਨੈਲ ਪੰਜੋਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ ਕਿ ਚਪੜਾਸੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਕੰਮ ਉਹ ਕਰਦੀ ਹੈ। 

               ਲੈਕਚਰਾਰ ਬਲਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਛੋਟੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੜਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਹ ਸਕੂਲ ਚੋਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅੱਠ ਅੱਠ ਵਜੇ ਵੀ ਘਰ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਪਛੜੇ ਇਲਾਕੇ ਬੋਹਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ (ਲੜਕੇ) ਦੇ ਦੋ ਲੈਕਚਰਾਰਾਂ ਦੀ ਜੋੜੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮਹਿਕਮੇ ਦਾ ਫਖਰ ਤੇ ਠੁੱਕ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ। ਲੈਕਚਰਾਰ ਪਰਮਿੰਦਰ ਤਾਂਘੜੀ (ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ) ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬਾਂਸਲ (ਫਿਜਿਕਸ਼) ਨੇ ਸਾਲ 2007 ਵਿਚ ਪੰਜ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸਾਇੰਸ ਗਰੁੱਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਆਸ ਪਾਸ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਜਾ ਜਾ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕੌਂਸਲਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਚੋਂ ਸਫਲ ਸਾਇੰਸ ਗਰੁੱਪ ਇਸ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਜੋੜੀ ਦੀ ਚਰਚੇ ਸਭ ਪਾਸੇ ਹਨ। ਲੰਘੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਚੋਂ ਇਸ ਸਕੂਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਕਦੇ ਸਾਇੰਸ ਚੋ ਫ਼ੇਲ• ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਬਲਕਿ ਕਈ ਦਫ਼ਾ ਬੱਚੇ ਮੈਰਿਟ ਵਿਚ ਆਏ ਹਨ। ਸਾਲ 2007 ਤੋਂ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਸਾਇੰਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਾਰ ਦਫ਼ਾ ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕਰੀਬ 70 ਬੱਚੇ ਸਾਇੰਸ ਗਰੁੱਪ ਪੜ• ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ•ਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਸਾਇੰਸ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।  

              ਅਧਿਆਪਕ ਜੋੜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ ਕਿ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਸਫਲ ਬੱਚੇ ਹੀ ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ। ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਐਵਾਰਡ ਲਈ ਕਦੇ ਨਾ ਅਪਲਾਈ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪੜਾਉਣਾ ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ ਤੇ ਬਦਲੇ ਵਿਚ ਸਰਕਾਰ ਤਨਖਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਨਿਦਾਮਪੁਰ (ਸੰਗਰੂਰ) ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਫਿਜਿਕਸ ਲੈਕਚਰਾਰ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਡੇਢ ਦਹਾਕਾ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਕੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸਾਇੰਸ ਦਾ ਜਾਗ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਕੂਲ ਦਾ ਕਲਪਨਾ ਚਾਵਲਾ ਸਾਇੰਸ ਬਲਾਕ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਬੂਤ ਹੈ। ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਅਸਲੀ ਦੌਲਤ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਫਾਜਿਲਕਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਹੌਜ ਗੰਧੜ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ 'ਚ ਸਾਲ 2012-13 ਵਿਚ ਕਲਾਸਾਂ ਦਰਖਤਾਂ ਹੇਠ ਲੱਗਦੀਆਂ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਸਕੂਲ ਕੈਂਪਸ ਦੀ ਅਣਸੇਫ ਇਮਾਰਤ ਨੇ ਅਧਿਆਪਕ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਲਾਹਨਤਾਂ ਪਾਈਆਂ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਚੋਂ ਕੱਢੇ, ਦੂਸਰੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾ ਲਿਆ, ਦੇਖਦੇ ਦੇਖਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਹਿਲਾਈ।
               30 ਹਜ਼ਾਰ ਨਾਲ ਸਕੂਲ ਕੈਂਪਸ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ। ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਇੱਕੋ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲ ਦੇ ਚਾਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਚੋਂ ਤਿੰਨ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਪੱਕੀ ਲਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਗੁਰਦਿੱਤ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਸਕਾਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦਾ ਜਾਗ ਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹੋ ਬੱਚੇ ਹੀ ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਐਵਾਰਡ ਹੈ ਤੇ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਐਵਾਰਡ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬੁਰਜ ਮਾਨਸਾਹੀਆਂ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਪ੍ਰਵੀਨ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਜਦੋਂ ਸਾਲ 2006 ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਕੈਂਪਸ ਦੀ ਡਿੱਗੂ ਡਿੱਗੂ ਕਰਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦੇਖੀ ਅਤੇ ਆਸ ਪਾਸ ਜੰਗਲ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸਭ ਬਦਲਣ ਦੀ ਹੀਆ ਕਰ ਲਿਆ। ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਕੂਲ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਰੰਗ ਬਦਲ ਗਏ ਬਲਕਿ ਸਾਲ 2013 ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਹ ਇਕਲੌਤਾ ਸਕੂਲ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਮਾਰਟ ਕਲਾਸਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਸਨ।
              ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮੇਂ ਸਭ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਖੁਦ ਵੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਐਵਾਰਡ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪੁਰਸਕਾਰ 'ਚ ਕਦੇ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਏਦਾ ਸੈਂਕੜੇ ਅਧਿਆਪਕ ਹਨ ਜੋ ਛੁਪ ਕੇ ਅਲੋਕਾਰੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਵਿਚ ਲੁਹਾਰਾ ਮਾਜਰਾ ਕਲਾਂ ਦੇ ਹਿੰਦੀ ਅਧਿਆਪਕ ਜਗਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ,ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਫਫੜੇ ਭਾਈਕਾ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਰਾਜ ਜੋਸ਼ੀ, ਭਵਾਨੀਗੜ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤਰਨਜੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਰਾਮਪੁਰਾ ਪਿੰਡ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀਮਾ ਆਦਿ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ।
   

                               ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ
                  ਹਾਰ ਗਏ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਨਾਇਕ ...
                                  ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ : ਅਧਿਆਪਕ ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ। ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਰਖਿਆ। ਉਹ ਪਰਖਾਂ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਹਾਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਲੇਬਰ ਚੌਂਕ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਹਰ ਵਰੇ• ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਸ਼ਰਮਸ਼ਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਫਿਰੋਜਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਛਾਂਗਾ ਰਾਏ ਉਤਾੜ ਦੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਪੰਚਾਇਤ ਤਰਫੋਂ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਰੱਖੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਸੱਤ ਹਜ਼ਾਰ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤਨਖਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ ਅਤੇ ਐਮ.ਫਿਲ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵੀ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੀ.ਏ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਪੜਾਈ ਲਈ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਐਮ.ਐਸ. ਸੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਦਿਨ ਵਕਤ ਕਾਲਜ ਪੜਦਾ ਸੀ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਉਹ ਗੰਗਾਨਗਰ ਵਿਖੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਪੂਰੀ ਪੜਾਈ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰ ਕਰ ਕੇ ਸਿਰੇ ਲਾਈ। ਵਿਨੋਦ ਕੁਮਾਰ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਸ਼ਰਮ ਦਾ ਮਾਰਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤਨਖਾਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦਾ। ਕਈ ਦਫਾ ਸਕੂਲ ਦੇ ਚਪੜਾਸੀ ਵੀ ਟਿੱਚਰਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਉਸ ਦੇ ਪੇਟ ਦਾ ਵਸੀਲਾ ਬਣਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਜਰੂਰ ਇਹ ਦਿਵਸ ਮਾਣ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦਾ।      
             ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਲੱਖਪੁਰ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਤਾਇਨਾਤ ਅਧਿਆਪਕ ਕੁਲਦੀਪ ਰਾਮ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹਰ ਮੋੜ ਤੇ ਸ਼ਰੀਕਾਂ ਵਾਂਗ ਟੱਕਰੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਗਹੀਣਤਾਂ ਨੇ ਹਰਾਉਣ ਦੀ ਵਾਹ ਲਈ ਅਤੇ ਮਗਰੋਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੇ। ਉਸ ਦਾ ਬਾਪ ਸਾਇਕਲ ਤੇ ਸ਼ਬਜੀ ਵੇਚਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਖੁਦ ਰਾਤ ਵਕਤ ਚੌਂਕੀਦਾਰੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਬੀ.ਐਡ ਦੀ ਪੜਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਸਾਲ 2011 ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਅਧਿਆਪਕ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਹੱਕ ਮੰਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਥਾਣੇ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੀ ਜੇਲ• ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੇਖਣਾ ਪਿਆ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੇਬਰ ਚੌਂਕ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਨੂੰ 300 ਰੁਪਏ ਦਿਹਾੜੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ 200 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਦੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਖਫਾ ਹੋ ਕੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕਾਹਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ। ਨਾਲ ਹੀ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਭਿਖਾਰੀ ਤੋਂ ਭੈੜਾ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ•ੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗਹਿਲਾ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਅਰਥ ਸਾਸਤਰ ਵਿਚ ਐਮ.ਫਿਲ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਬਾਪ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਕੇ ਪੜਾਇਆ। ਗੁਰਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਖਾਤਰ ਖੁਦ ਵੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੇ ਜਿਲਦਾਂ ਬੰਨ ਬੰਨ ਕੇ ਫੀਸ ਜੋਗੀ ਰਾਸ਼ੀ ਜੋੜਨੀ ਪਈ ਹੈ।  
               ਉਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਾਭਾ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਜਾਣ ਲਈ ਸਾਇਕਲ ਤੇ 45 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫਰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਕੋਲ ਬਿਮਾਰ ਪਿਤਾ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਾਉਣ ਜੋਗੇ ਵੀ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਛੇ ਭੈਣਾਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਭਰਾ ਹੁਣ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਾਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਧਿਆਪਕ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 5178 ਅਧਿਆਪਕ ਭਰਤੀ ਕੀਤੇ ਸਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਕਰੀਬ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤਨਖਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਇਵੇਂ ਹੀ ਤਰਨਤਾਰਨ ਦੇ ਪਿੰਡ ਠਰੂ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਸਤਵੰਤ ਸਿੰਘ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਨਾਇਕ ਤਾਂ ਬਣ ਗਿਆ ਪ੍ਰੰਤੂ ਸਰਕਾਰੀ ਨਜ਼ਰ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਛੇਵੀਂ ਕਲਾਸ ਤੋਂ ਬੀ.ਏ ਤੱਕ ਸਤਵੰਤ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕਰਨੀ ਪਈ। ਉਸ ਦਾ ਬਾਪ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਸਟੋਵ ਤੇ ਸਿਲਾਈ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਸਤਵੰਤ ਦੀ ਪੜਾਈ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਭੈਣ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੜਾਈ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਨੇ 85 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 75 ਫੀਸਦੀ ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ ਬੀ.ਐਡ। ਇਕੱਲੀ ਅਧਿਆਪਕ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹੀ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਬਲਕਿ ਉਸ ਨੇ ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ ਨੈੱਟ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵੀ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਨਾਲ ਗੁਜਾਰਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।        
          ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਅਧਿਆਪਕ ਏਦਾ ਦੀ ਜੂਨ ਹੰਢਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ। ਕੀ ਇਨ•ਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਜੂਨ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਬਦਲ ਸਕੇਗਾ,ਅਧਿਆਪਕ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਇਹ ਜੁਆਬ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਆਪਕ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਯੋਗਤਾ ਪਾਸ ਇਨ•ਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਨਿਗੂਣੀ ਤਨਖਾਹ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਯੋਗ ਤਨਖਾਹ ਸਰਕਾਰ ਦੇਵੇ£।
                                              ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਹੋਵੇ।
ਸਿੱਖਿਆ ਬਚਾਓ ਮੰਚ ਦੇ ਆਗੂ ਦਰਸ਼ਨ ਮੌੜ ਅਤੇ ਰਾਜੇਸ਼ ਮੌਂਗਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿਚ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ,ਰੁਤਬੇ ਤੇ ਮਹੱਤਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਅ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹਕੂਮਤਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਭ ਕੁਝ ਨੂੰ ਮਨਫੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵਪਾਰਿਕ ਲੀਹਾਂ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪਾ ਕੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਕੈਟਾਗਿਰੀਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਬਣਦਾ ਮਿਹਨਤਾਨਾ ਦੇ ਕੇ ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਕਰੇ। 

                                                                ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ
                                     ਨਹੀਂ ਲਭਦੇ ਸਾਈਕਲਾਂ ਵਾਲੇ ਉਹ ਮਾਸਟਰ
                                                                  ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ :  ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਹੁਣ ਲੰਮੀ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਹੁਣ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲਾਂ ਵਾਲੇ ਮਾਸਟਰ  ਟਾਵੇਂ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਦਾ ਸਟੈਂਡਰਡ ਉੱਚਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਦਾ ਵਿਦਿਅਕ ਮਿਆਰ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਜ਼ਮਾਨੇ 'ਚ ਇਹ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਪਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ 'ਚੋਂ ਸਾਦਗੀ ਗਾਇਬ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਹੁਣ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਕਈ ਸਕੂਲ ਏਦਾ ਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਆਉਂਦੇ ਤਾਂ ਲੰਮੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ 'ਚ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਉਨੇ ਲੰਮੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਭਾਈਰੂਪਾ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਕਰੋਲਾ ਗੱਡੀ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 13 ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਮਾਈਸਰਖਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਸਫਾਰੀ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਈਰੂਪਾ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਧਿਆਪਕ ਅਪਟਰਾ ਐਲ.ਡੀ ਗੱਡੀ 'ਚ ਸਕੂਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 7 ਲੱਖ ਤੋਂ ਉਪਰ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਚਾਉਕੇ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਇਨੋਵਾ ਗੱਡੀ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਗੱਡੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਰੀਬ 12 ਲੱਖ ਤੋਂ ਉਪਰ ਹੈ। ਕਾਫੀ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਕੋਲ ਵੱਡੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਹਨ।
          ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਉਨੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਗੁੰਮਟੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਆਈ-20 ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਥਾਣਾ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਇਨੋਵਾ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਅਮਰਗੜ੍ਹ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਆਈਕਾਨ ਗੱਡੀ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡ ਮੰਡੀ ਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਬੋਲੈਰੋ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।ਟੋਇਟਾ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਬਠਿੰਡਾ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਜਨਰਲ ਮੈਨੇਜਰ ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾਨੇਵਾਲੀਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਕਾਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਖਾਸ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦਾ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਅਧਿਆਪਕ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਜਗਸੀਰ ਸਹੋਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਤੌਰ ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਬਦਲਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਅਸਰ ਅਧਿਆਪਕ ਵਰਗ 'ਤੇ ਵੀ ਪਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਈਕਲ 'ਤੇ ਆਵੇ ਅਤੇ ਭਾਵੇਂ ਗੱਡੀ 'ਤੇ, ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਫੈਸਲਾ ਹੈ ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਨਤੀਜੇ ਵੀ ਗੱਡੀ ਦੇ ਹਾਣ ਹੀ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਗੱਡੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਨਤੀਜੇ ਕਦੇ ਮਾੜੇ ਨਹੀਂ ਆਏ।
            ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਥਾਈਂ ਇਹ ਹਾਲ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਅਧਿਆਪਕ ਥੋੜ੍ਹੀ ਤਨਖਾਹ 'ਤੇ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਕੈਲੇ ਬਾਂਦਰ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਏਦਾ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਵੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਸੰਗਤ ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਜਲਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੋ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਅਧਿਆਪਕ ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਰੱਖੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੋਈ ਵੇਲਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਦਗੀ 'ਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਈਕਲਾਂ 'ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਪਿੰਡ ਭਾਈਰੂਪਾ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ ਭੋਲਾ ਸਿੰਘ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਾਈਕਲ ਹੀ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਭਾਈਰੂਪਾ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਹਾਲੇ ਵੀ ਪਿੰਡ ਦੁੱਲੇਵਾਲਾ ਸਾਈਕਲ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਅਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਪੂਹਲਾ ਤੋਂ ਪਿੰਡ ਬਾਠ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਡਰਾਇੰਗ ਅਧਿਆਪਕ ਪਿੰਡ ਪੂਹਲੀ ਤੋਂ ਗੰਗਾ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਾਈਕਲ 'ਤੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਜੰਗੀਰਾਣਾ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਆਪਕ ਨਛੱਤਰ ਸਿੰਘ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਾਈਕਲ 'ਤੇ ਹੀ ਸਕੂਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਨਰੂਆਣਾ ਦੇ ਪ੍ਰੋ. ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਮਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ, ਉਹ ਸਾਈਕਲ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਰਾਮਪੁਰਾ ਫੂਲ ਦੇ ਮਰਹੂਮ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਹੀ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਸਾਈਕਲ ਚਲਾਇਆ। ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ ਅਧਿਆਪਕ ਮੇਹਰ ਬਾਹੀਆ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਕੋਲ ਸੁੱਖ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਸਮਾਜਿਕ ਸਨਮਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫੀ ਘਟਿਆ ਹੈ।
                                                            ਮਾਸਟਰਾਂ ਨੇ ਬੁਲਟ ਵੇਚੇ
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਦੋਂ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਅਧਿਆਪਕ ਭਰਤੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਦੋਂ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ ਦੋ ਦਰਜਨ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਤਨਖਾਹ ਨਾਲ ਬੁਲਟ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਲਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਫੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਬੁਲਟ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਵੇਚ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬੁਲਟ ਦੀ ਟੌਹਰ ਤਾਂ ਹੈ ਪਰ ਖਰਚਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੁਲਟ ਵੇਚ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਟਾਵੇਂ ਅਧਿਆਪਕ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਲਟ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ 'ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਬੁਲਟ ਵਾਲੇ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ।