ਸਿਆਸੀ ਮੌਜ
   ਦਲਿਤ ਭਲਾਈ ਬਹਾਨੇ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਸੈਰ
                             ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ
ਬਠਿੰਡਾ :  ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਬਹਾਨੇ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰ ਆਏ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੇ ਇਨ•ਾਂ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਖਰਚਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।  ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਤਰਫੋਂ ਵਰੇ ਵਰੇ• ਐਸ.ਸੀ,ਬੀ.ਸੀ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਭਨਾਂ  ਸਿਆਸੀ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਵਿਧਾਇਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਹਰ ਵਰੇ• ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪੰਜਾਬ  ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਸਾਲ 2007 08 ਤੋਂ 30 ਜੂਨ 2015 ਤੱਕ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ 124 ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਚੰਡੀਗੜ• ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਚੋਂ ਜਿਆਦਾ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੂਤਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਆੜ ਵਿਚ ਸੈਰ ਖਾਤਰ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਰੱਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦਾ ਖਰਚਾ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਹੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਮਸ਼ਵਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ।
                 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਕੱਤਰੇਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਵਿਚ 13 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸੂਚਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਲ 2007 08 ਦੌਰਾਨ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਰੋਹਤਾਂਗ ਪਾਸ (ਨੇੜੇ ਮਨਾਲੀ) ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ•ਾਂ ਮਨਾਲੀ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਸਥਾਨ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮਨੀਕਰਨ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਵੇਂ ਹੀ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗ ਚੱਲੀ ਅਤੇ ਅੱਠ ਦਿਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਅਗਲੇ ਵਰੇ• ਸਾਲ 2008 09 ਵਿਚ ਦਲਿਤ ਭਲਾਈ ਲਈ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਗੋਆ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਸੇ ਵਰੇ• ਵਿਚ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਬੰਗਲੌਰ, ਮੈਸੂਰ, ਊਟੀ,ਹੈਦਰਾਬਾਦ,ਨਾਂਦੇੜ,ਲਖਨਊ,ਵਾਰਾਨਸੀ,ਬੋਧਗਯਾ ਅਤੇ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਰੱਖੀਆਂ।
                 ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਨੇ 2009 10 ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸ਼ਿਮਲਾ,ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ,ਸਾਹਪੁਰ ਕੰਡੀ,ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿ੍ਰਤਸਰ ਵਿਚ ਵੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ•ਾਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿਚ ਮੈਂਬਰ ਵਿਧਾਇਕ ਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਹਨ। ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿਚ ਦਲਿਤ ਭਲਾਈ ਦੇ ਮਸਲੇ ਵਿਚਾਰੇ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਰਾਖਵੇਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਤੇ ਜਿਆਦਾ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਗਰਿਕ ਭਲਾਈ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਐਡਵੋਕੇਟ ਮਨੋਹਰ ਬਾਂਸਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਦਲਿਤ ਵਿਹੜਿਆਂ ਵਿਚ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਕਮੇਟੀ ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਥਿਤੀ ਵੇਖ ਸਕਦੀ। ਉਨ•ਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਇੰਂਝ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਤਾਂ ਬਹਾਨਾ ਹੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਮਕਸਦ ਸੈਰ ਕਰਨਾ ਹੀ ਹੋਵੇ। ਦੂਸਰੀ ਤਰਫ ਭਲਾਈ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਜਸਟਿਸ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਬਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ•ਾਂ ਨੇ ਜਿਆਦਾ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਚੰਡੀਗੜ• ਵਿਚ ਹੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ•ਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਜਾਣ ਦਾ ਇੱਕੋ ਮਕਸਦ ਹੈ ਕਿ ਉਨ•ਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਦਲਿਤ ਵਰਗ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਜਾਣੀ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਚਲਾਈਆਂ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
                ਇਵੇਂ ਹੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਲੋਂ ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਆਦਿ ਵਾਰੇ ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 2015 16 ਦੌਰਾਨ ਬੰਗਲੌਰ,ਮੈਸੂਰ ਅਤੇ ਊਟੀ ਵਿਚ ਪੰਜ ਦਿਨ ਗੁਜਾਰੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਵਰੇ• ਚਾਰ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 2013 14 ਦੌਰਾਨ ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਛੇ ਦਿਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿਚ ਹਰ ਵਰੇ• ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਐਮ.ਐਲ.ਏ ਹੋਸਟਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਿਹਾਇਸਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 2012 13 ਵਿਚ ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸ਼ਿਮਲਾ,ਸ੍ਰੀਨਗਰ,ਪਹਿਲਗਾਮ,ਗੁਲਮਰਗ,ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲ 2011 12 ਵਿਚ ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਹਵਾਈ ਸਫਰ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
              ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸ੍ਰੀ ਦਿਨੇਸ਼ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿਚ ਇੱਕ ਟੂਰ ਦੂਸਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦਾ ਖਰਚਾ ਸਰਕਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਨ•ਾਂ ਆਖਿਆ ਕਿ ਹਾਊਸ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਐਮ.ਐਲ.ਏ ਹੋਸਟਲ ਅਤੇ ਫਲੈਟਸ ਆਦਿ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ•ਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਈ ਦਫਾ ਚਾਰ ਚਾਰ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਸੂਤਰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਾਲੀ ਹਾਲਤ ਕਾਫੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਤਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਨਾ ਨੈਤਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।
                                      ਮੀਟਿੰਗ ਕਿਤੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ : ਸਕੱਤਰ
ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਸਕੱਤਰ ਸ਼ਸ਼ੀ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਕਿਤੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਸਥਾਨ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਜਿਆਦਾ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਚੰਡੀਗੜ• ਵਿਚ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ•ਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਾਲ ਵਿਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਵਾਰੀ ਦੂਸਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਟੀ.ਏ, ਡੀ.ਏ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।