ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਜੰਗ
                                    ਏਸ ਟਾਵਰ ਤੋਂ ਮਹਿਲ ਦਿਸਦਾ ਹੈ..! 
                                                 ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ   

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ‘ਘਰ ਘਰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ’ ਦਾ ਇੱਕ ਸੱਚ ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਵੀ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਉਮਰੇ ਬਾਪ ਦੇ ਕੰਧੇੜੇ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਈ ਏਨੇ ਉੱਚੇ ਟਾਵਰ ’ਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਪੈ ਸਕੇ। ਉਹ ਹੁਣ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਜੰਗ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਲੀਲ੍ਹਾ ਭਵਨ ਦਾ ਮੋਬਾਈਲ ਟਾਵਰ, ਜਿਸ ਦੀ 260 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ’ਤੇ ਈ.ਟੀ.ਟੀ ਅਧਿਆਪਕ ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ 80 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ 1920 ਘੰਟੇ ਟਾਵਰ ’ਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਹਨ। ਮੀਂਹ ਵੀ ਝੱਲੇ ਹਨ ਅਤੇ ਧੁੱਪਾਂ ਦਾ ਸੇਕ ਵੀ ਹੰਢਾਇਆ ਹੈ। ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਿਆਨਪੁਰ ਦੇ ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਦੀ ਦਾਸਤਾਂ ਸੁੰਨ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਈ.ਟੀ.ਟੀ ਟੈੈੱਟ ਪਾਸ ਇਹ ਦਲਿਤ ਮੁੰਡਾ ਹਰ ਜਮਾਤ ਪਹਿਲੇ ਦਰਜੇ ’ਚ ਪਾਸ ਹੈ। ਮੰਗ ਏਨੀ ਕੁ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਈ.ਟੀ.ਟੀ ਟੈੱਟ ਪਾਸ 2364 ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅਸਾਮੀਆਂ ’ਚ ਈ.ਟੀ.ਟੀ ਟੈੱਟ ਪਾਸ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ’ਤੇ ਕੋਈ ਡਾਕਾ ਨਾ ਵੱਜੇ। 36 ਵਰਿ੍ਹਆਂ ਦਾ ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਝਾਕ ਵਿਚ ਵਿਆਹੁਤਾ ਸਫ਼ਰ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਪੈਰ ਪੈਰ ’ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਰੀਕ ਬਣ ਟੱਕਰੀ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨੇ ਪਿੱਠ ਨਾ ਦਿਖਾਈ। ਮਾਂ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 80 ਵਰਿ੍ਹਆਂ ਦੇ ਬਾਪ ਬਾਪ ਪਰਸ ਰਾਮ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਨੇ ਕੁੱਬ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 

      ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਦਾ ਨਾਮ ਲਾਡ ’ਚ ਬਾਪ ਨੇ ਬਬਲੂ ਰੱਖਿਆ। ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ’ਚ ਹੀ ਗੁਰਬਤ ਨੇ ਬਬਲੂ ਨੂੰ ਦੋ ਹੱਥ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੇ। ਬਬਲੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋ ਹੱਥਾਂ ’ਤੇ ਮਾਣ ਸੀ। ਸਕੂਲੀ ਉਮਰ ’ਚ ਉਹ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸਕੂਲ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦਾ। ਕਦੇ ਦਿਨੇ ਦਿਹਾੜੀ ਕਰਦਾ, ਰਾਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇੱਕ ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਦਾ। ਉਪਰੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਪਾਲਣ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਿਰ ਪੈ ਗਈ। ਉਹ ਜੂਡੋ ਦਾ ਮੈਡਲ ਜੇਤੂ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਹੈ। ਕਾਲਜ ਪੜ੍ਹਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਤਾਂ ਜੂਡੋ ਕੋਚ ਅਮਰਜੀਤ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੇ ਕਾਲਜ ਫੀਸ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਓਟ ਲਈ। ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਸ ਦਾ ਭਾੜਾ ਬਾਪ ਦੇਣ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ’ਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਮਲਾਲ ਰਹੇਗਾ। ਬਾਪ ਨੇ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਿਆ। ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਅਧਿਆਪਕ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਿਆ, ਪਠਾਨਕੋਟ ਦੇ ਲੇਬਰ ਚੌਂਕ ਦਾ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜ਼ਰੂਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮਾੜਕੂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਦਿਹਾੜੀ ’ਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਿਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਸਰੀਰ ਦਾ ਮੁੱਲ ਕਿਸੇ ਨਹੀਂ  ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਮੁੱਲ ਸਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਪਾ ਰਹੀ। 

             ਉਸ ਨੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣਨ ਦੀ ਠਾਣ ਲਈ। ਈ.ਟੀ.ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸਵਾ ਲੱਖ ਦਾ ਬੋਝ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਚੁੱਕ ਲਿਆ। ਆਖਰ ਟੈੱਟ ਵੀ ਪਾਸ ਕਰ ਲਿਆ। ਈ.ਟੀ.ਟੀ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਕਦੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਚ ਤਿੱਥ ਤਿਉਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮਨਾ ਸਕਿਆ। ਆਖਦਾ ਹੈ ‘ਜੇਬ ਹੈ ਖਾਲੀ ਤਾਂ ਕਾਹਦੀ ਦੀਵਾਲ਼ੀ।’ ਕੋਈ ਸ਼ੌਕ ਉਸ ਦੀ ਦੇਹਲੀ ਨਾ ਚੜ ਸਕਿਆ। ਅਸਾਮੀਆਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈਆਂ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਸ ਬੱਝੀ ਪਰ ਸਭ ਸੁਪਨੇ ਖੰਭ ਲਾ ਉੱਡ ਗਏ। ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ 20 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਟਾਵਰ ’ਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਪੈ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਛਿੰਝ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਾਪ ਕੋਲ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਈ ਥਾਣੇ ਦੇਖਣੇ ਪਏ ਅਤੇ ਲਾਠੀਚਾਰਜ ਵੀ ਝੱਲਣੇ ਪਏ। ਉਹ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਏਸ ਟਾਵਰ ਤੋਂ ਮੋਤੀ ਮਹਿਲ ਦਿੱਖਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਮੋਤੀ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਟਾਵਰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਖਦਾ। ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਫੋਨ ’ਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਹ ਹਕੀਕੀ ਫੈਸਲਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਟਾਵਰ ’ਤੇ ਪੁਲੀਸ ਪਹਿਰਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਪ੍ਰੰਤੂ ਹਕੂਮਤ ’ਚ ਏਨੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਖੀ ਕਿ ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਨੂੰ ਟਾਵਰ ਤੋਂ ਹੀ ਉਤਾਰਨ ਦਾ ਹੀਲਾ ਕਰਦੀ।

            80 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਟਾਵਰ ’ਤੇ ਬੈਠੇ ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੈਣ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਬਿਸਕੁਟ ਖਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਪਾਣੀ ਪੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਆਗੂ ਆਏ, ਸਿਰਫ਼ ਹਮਦਰਦੀ ਦੇ ਕੇ ਤੁਰ ਗਏ। ਗੁਰਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਉੱਠੀ ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਦਾਰੂ ਬਣ ਸਕਦੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੜਾਈ ’ਤੇ ਅਫਸੋਸ ਨਹੀਂ, ਹਾਲਾਤਾਂ ’ਤੇ ਅਫਸੋਸ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਬਣਾਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਹੈ। 

                        ਬੇਕਾਰੀ ਭੱਤਾ ਹੀ ਦੇ ਦਿਓ!

ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲ ਉਸ ਦਾ 2500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ 1.35 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਭੱਤੇ ਦਾ ਬਕਾਇਆ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਬੇਕਾਰੀ ਭੱਤਾ ਦੇਵੇ। ਇਸ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਭਰਾਤਰੀ ਧਿਰਾਂ ਤੇ ਕਿਸਾਨ ਧਿਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਈ.ਟੀ.ਟੀ ਟੈੱਟ ਪਾਸ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਸਾਥ ’ਤੇ ਫ਼ਖ਼ਰ ਵੀ ਹੈ। ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸÇੁਰੰਦਰ ਪਾਲ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਬੇਕਦਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਨਮੂਨਾ ਹੈ।